استورج (Storj) چیست؟

بلاک چین و ارزهای دیجیتال در عمر کوتاه خود در صنایع گوناگون تغییرات بنیادینی ایجاد و بسیاری از خدمات سنتی را در قالب فناوری‌هایی جدید مانند امور مالی غیرمتمرکز (DeFi)، دائوها (DAO)، وب ۳.۰ و توکن‌های غیرمثلی در فضایی غیرمتمرکز به کاربران عرضه کرده‌اند. یکی از این خدمات که کاربرد فراوانی هم دارد، فضای ذخیره‌سازی ابری است که اکنون به‌لطف بلاک چین، می‌توانیم به نمونه‌های همتابه‌همتا و کارآمدتر آن مانند پلتفرم ذخیره‌سازی ابری استورج دسترسی داشته باشیم.

بیشتر بخوانید: دائو (DAO) چیست؟ آشنایی با بهترین پروژه‌های سازمان خودگردان غیرمتمرکز

دستاورد پلتفرم‌های ذخیره‌سازی ابری مبتنی‌بر بلاک چین مانند استورج، تمرکززدایی از صنعتی است که در‌حال‌حاضر به‌‌طور متمرکز دراختیار غول‌‌های فناوری مانند گوگل و آمازون است. بی‌شک، هیچ‌کس مایل نیست فایل‌های شخصی‌اش را در فضایی بارگذاری کند که ‌نهادها یا افراد ثالث آن‌ را اداره و کنترل می‌کنند. علاوه‌بر‌این، متمرکزبودن با معایبی همچون احتمال قطعی و مشکل پهنای باند و ظرفیت سِرورها همراه است.

با‌توجه‌به اهمیت و دستاورد فضای ذخیره‌سازی غیرمتمرکز، در این مطلب قصد داریم به پلتفرم محبوب و موفق استورج نگاه دقیق‌تری بیندازیم. پس با ما همراه باشید تا با ویژگی‌های این شبکه بیشتر آشنا شوید.

استورج چیست؟

استورج یکی از راه‌حل‌های ذخیره‌سازی فایل در فضای ابری است که از رمزنگاری و شاردینگ (Sharding) فایل و جدول هشی مبتنی‌بر بلاک چین برای ذخیره داده‌ها در شبکه‌ای همتابه‌همتا استفاده می‌کند. استورج قصد دارد عملکردی سریع‌تر و ارزان‌تری درمقایسه‌با رقبای متمرکزش ارائه و حریم خصوصی امنی نیز در‌اختیار کاربران قرار دهد.

بیشتر بخوانید: شاردینگ (Sharding) چیست؛ روشی برای بهبود مقیاس‌ پذیری

فضای ذخیره‌سازی ابری سنتی با محدودیت‌هایی مانند نفوذ به داده‌ها و ازبین‌رفتن اطلاعات کاربران در مراکز داده و قطع دسترسی پیش‌بینی‌نشده روبه‌روست؛ محدودیت‌هایی که هرکدام به‌تنهایی می‌توانند کل فضای ابری را فلج کنند.

کاربران در فضای ذخیره‌سازی سنتی با مشکل حفظ حریم خصوصی نیز مواجه‌اند؛ زیرا شرکت‌های متمرکز مانند دراپ‌باکس (Dropbox) یا گوگل‌ درایو (Google Drive) کنترل‌کننده فایل‌های شخصی هستند و به آن‌ها دسترسی دارند.

استورج با استفاده از بلاک چین و شبکه‌ای همتابه‌همتا، به هر رایانه‌ای که نرم‌افزار استورج را اجرا کند، اجازه می‌دهد فضای هارددیسک بلااستفاده خود را به کاربرانی که به‌دنبال فضایی برای ذخیره فایل هستند، اجاره دهد و در ازای آن درآمد کسب کند.

یکی از برتری‌های استورج بر همتایان سنتی، امکان کسب درآمد عمومی و ایجاد شبکه‌ای برای دادوستد بین کاربران است. در این زمینه، استورج سعی می‌کند علاوه‌بر حفاظت از حریم خصوصی کاربران ازطریق توزیع مناسب و ایمن داده‌های تکرارشده، در مسیر توزیع پول و قدرت در سطح جامعه نیز گام بردارد.

استورج چگونه کار می‌کند؟

در بخش پیش، با مباحث کلی این شبکه آشنا شدیم. در این بخش، قصد داریم اندکی بیشتر وارد جزئیات فنی ‌شویم و اطلاعاتی درباره چگونگی عملکرد این شبکه ذخیره‌سازی غیرمتمرکز کسب کنیم. در‌ادامه، به تعدادی از فناوری‌های اصلی به‌کارگرفته‌شده در استورج نگاهی خواهیم انداخت.

شاردینگ فایل‌ها

فناوری شاردینگ به‌معنای «خُردکردن» است. درصورتی‌که قصد داشته باشید فایلی را ذخیره کنید، این فناوری به شما کمک می‌کند تا آن را به قطعات کوچک‌تر تقسیم کنید.

در‌واقع، با شاردینگ فایل می‌توانید با یک تیر دو نشان بزنید: ۱. شاردهایی از فایل را به‌صورت موازی ارسال و بازیابی کنید که این امر سرعت انتقال فایل را بیشتر می‌کند؛ ۲. مطمئن می‌شوید که هیچ نهاد واحدی تمام داده‌هایتان را نگه‌داری نمی‌کند و شما تنها فردی هستید که می‌داند تمام شاردها کجا قرار دارند.

باید به این نکته نیز اشاره کنیم که به هر میزبان داده در شبکه استورج، فارمر (Farmer) گفته می‌شود؛ بنابراین، می‌توانیم بگوییم هیچ فارمری به فایل کامل شما دسترسی ندارد.

اگر با شبکه همتابه‌همتای تورنت (Torrent) آشنا باشید، احتمالاً متوجه شده‌اید که استورج برای خُردکردن فایل تا حد زیادی شبیه به تورنت عمل می‌کند. بااین‌حال، تمایز مهم تورنت با استورج این است که تورنت‌ها مکان شاردها را به‌صورت عمومی منتشر می‌کنند تا دانلود عمومی فایل‌ها تاحدممکن برای همه آسان باشد. در‌مقابل، استورج به‌عنوان ارائه‌دهنده فضای ذخیره‌سازی ابری حریم خصوصی کاربر را در اولویت قرار می‌دهد.

در شبکه استورج، آپلود‌کننده تنها کسی است که می‌داند هر تکه از داده‌ها کجا قرار دارد.

در این مرحله، بلاک چین و علم رمزنگاری وارد صحنه می‌شوند. استورج از فناوری ویژه‌ای با عنوان جدول هش توزیع‌شده (Distributed Hash Table) استفاده می‌کند تا کاربران بتوانند تمام شاردهای فایل اصلی خود را پیدا کنند. این جدول هش که کادملیا (Kademlia) نام دارد، یکی از ستون‌های معماری استورج است. کادملیا می‌تواند حجم عظیمی از داده‌ها را روی نودهای مختلف رهگیری کند.

جدول هش کادملیا به کلید خصوصی برای مکان‌یابی فایل‌های شاردشده احتیاج دارد. بدون کلید خصوصی، حدس‌زدن درست مکان فایل شاردشده تقریباً غیرممکن خواهد بود. نکته دیگر اینکه کلید خصوصی هر فایل فقط دراختیار مالک فایل است.

شاردهای موازی

تا این‌جا دانستیم که فایل‌های شخصی به شاردهای مختلفی تقسیم‌ و هرکدام به رایانه‌های معمولی در سرتاسر شبکه استورج ارسال می‌شوند. باوجوداین، اگر یکی از این رایانه‌ها خاموش شوند یا اجرای استورج را متوقف کند، چه اتفاقی می‌افتد؟ آیا در این صورت، شاردهایی که در آن رایانه ذخیره شده‌اند، دورازدسترس خواهند بود؟

استورج مانند هر فضای ذخیره‌سازی دیگری، داده‌ها را در سیستم تکرار می‌کند تا اگر اطلاعات در یکی از سرورها به‌صورت سهوی یا عمدی حذف یا مخدوش شد، کاربر همچنان بتواند به داده‌های اصلی‌اش دسترسی داشته باشد.

هنگامی‌ که فایلی را در استورج بارگذاری می‌کنید، سطح تکرار داده Redundancy موردنیاز برای فایل خود را می‌توانید انتخاب کنید. علاوه‌بر‌این، استورج به شما کمک می‌کند تا خودتان این سطح را تنظیم و شخصی‌سازی کنید. اگر به‌‌اندازه کافی شاردهای موازی داشته باشید، احتمال ازدست‌دادن شارد تا حد زیادی کاهش می‌یابد.

ناگفته نماند در بازه زمانی طولانی‌تر، احتمال ازدست‌دادن شارد وجود دارد. به‌همین‌دلیل، استورج دوره‌های منظم و یک‌ساعته حسابرسی‌ از نودهای شبکه را به‌همراه سایر روش‌های اعتبارسنجی به‌کار می‌گیرد تا مطمئن شود چنین اتفاقی نمی‌افتد. در‌هر‌صورت، بهترین روش این است که فایل‌های خود را به‌صورت دوره‌ای و منظم بازیابی و بازسازی کنید.

البته خلاف این مسئله نیز ممکن است. اگر داده بیش‌از‌حد در شبکه تکرار شود، این احتمال وجود دارد که با مشکل بار اضافی مواجه شویم. برای جلوگیری از این مشکل، استورج با به‌کارگیری فناوری «کد پاک‌سازی» (Erasure Coding) تعداد شاردهایی را کمتر می‌کند که بیش از اندازه تکرار شده‌اند. در‌عین‌حال، این فناوری به استورج کمک می‌کند تا داده‌های منحصربه‌فردی را شناسایی کند که به تکرار بیشتر نیاز دارند.

رمزنگاری همتابه‌همتا

سطح حفاظت استورج از حریم خصوصی تفاوت زیادی با نمونه‌های سنتی فضای ابری دارد. همان‌‌طور‌که پیش‌تر اشاره کردیم، فناوری شاردینگ باعث افزایش حریم خصوصی کاربران می‌شود؛ زیرا هیچ میزبان داده‌ای نمی‌تواند کل فایل را بخواند؛ اما این احتمال وجود دارد که قطعه‌ای از یک فایل هم حاوی اطلاعات حساس باشد.

استورج برای این وضعیت نیز راه‌حل مشخصی دارد. به‌طور‌کلی، افرادی که در شبکه استورج فایل بار‌گذاری می‌کنند، مستأجر (Tenant) نامیده می‌شوند. این مستأجران می‌توانند فایل‌های خود را پیش از اشتراک‌گذاری، فشرده‌سازی و رمزگذاری کنند. فایل رمزگذاری‌شده فقط یک کلید دارد و مستأجر این کلید را روی رایانه‌ای شخصی نگه‌داری می‌کند.

به‌عنوان مالک کلید رمزگذاری‌شده، مستأجر تنها فردی است که می‌تواند تمام فایل را بخواند. هنگامی ‌که فارمر شاردی را دریافت می‌کند، آن شارد پیش‌تر به‌عنوان بخشی از فایلی بزرگ‌تر رمزگذاری شده است. به‌طور‌کلی، بدون وجود شاردهای دیگر و کلید رمزنگاری فایلی که مستأجر بارگذاری کرده، بی‌ارزش و ناخواندنی است.

احتمال هک‌کردن استورج و دسترسی به فایلی مشخص تقریباً نزدیک به صفر است. برای این کار، باید تمام قطعات آن فایل را پیدا کنید که این امر بدون داشتن کلید خصوصی برای دسترسی به جدول هش کادملیا تقریباً ناممکن است. در این صورت، راه‌های موجود برای دستیابی به فایل‌ها، متقاعدکردن فارمرها برای ارسال شاردهای بدون امضا یا حدس کلید رمزنگاری‌شده یا سرقت شاردها از مستأجرها هستند.

اعتبارسنجی و تأیید فایل‌ها

در‌این‌میان، این پرسش‌ها ممکن است به ذهن برسند: آیا فایل‌های ما در مکان مناسبی قرار دارند؟ آیا فارمرها می‌توانند شاردهای خود را حذف یا رایانه را خاموش کنند؟

برای برطرف‌کردن این دغدغه‌ها استورج اقدامات ویژه‌ای در نظر گرفته است. این پلتفرم در هر ساعت یک درخواست اعتبارسنجی در ارتباط با صحت و سلامت فایل‌ها را تکمیل می‌کند. فارمرها برای دریافت حقوقشان باید ثابت کنند که شاردهای دریافت‌شده را همچنان دراختیار دارند. در این فرایند، استورج درخواستی برای فارمر ارسال می‌کند و اگر فارمر قطعه رمزگذاری‌شده را تغییر داده یا حذف کرده باشد، نمی‌تواند به درخواست پاسخ دهد.

در‌حال‌حاضر، اگر فارمر فایل را دراختیار داشته باشد، می‌تواند به‌درستی به درخواست پاسخ دهد و درمقابل برای عملکرد صحیح در فرایند در ذخیره‌سازی و نگه‌داری فایل‌ها، هربار اندکی پاداش دریافت ‌کند. بدین‌ترتیب، فارمرها برای ذخیره فایل‌ها و فعال‌ماندن در شبکه تشویق می‌شوند.

استورج در نسخه‌های آتی خود قصد دارد سیستمی مبتنی‌بر شهرت برای نودهای فارمر پیاده‌سازی کند. این سیستم می‌تواند نودهایی که بیشترین پهنای باند را به‌همراه صادقانه‌ترین عملکرد دارند، در اولویت دریافت مزایای شبکه قرار دهد.

بریج

جدیدترین ابتکار استورج سِرور بریج (Bridge) است. پیش از به‌کارگیری بریج، مستأجران کلیدهای خصوصی رمزنگاری‌شده خود را در رایانه‌های محلی ذخیره می‌کردند. در این حالت، اگر کاربران قصد داشتند از همان رایانه به فایل‌های خود دسترسی داشته باشند، با مشکل خاصی رو‌به‌رو نمی‌شدند؛ اما اگر رایانه خود را بنا به دلایلی عوض می‌کردند، با مشکل بزرگی مواجه می‌شدند.

بریج راه‌حلی است که برای این مشکل ایجاد شده است؛ سروری با هدف ذخیره ایمن کلیدهای خصوصی که به کاربران اجازه می‌دهد ازطریق چند دستگاه مختلف به فایل‌های خود دسترسی داشته باشند. علاوه‌بر‌این، بریج می‌تواند قابلیت به‌اشتراک‌گذاری فایل و اعطای دسترسی را هم به شبکه اضافه کند.

ازآن‌جا‌که فایل‌ها در استورج در فضای ابری ذخیره‌ می‌شوند، فقط با تأیید هویت و اعطای مجوز می‌توان به‌صورت غیرمتمرکز آن‌ها را به‌اشتراک گذاشت. استورج اعلام کرده است که به‌زودی قابلیت به‌اشتراک‌گذاری فایل را هم پیاده‌سازی می‌کند.

ظرفیت و هزینه‌ها

بر‌اساس اعلام وب‌سایت رسمی استورج، در‌حال‌حاضر بیش از ۱۳,۰۰۰ فارمر در ۹۰ کشور مشغول فعالیت هستند. این فارمرها نزدیک به ۱۰ پتابایت فضای ذخیره‌سازی دراختیار داده‌های شبکه قرار داده‌اند.

ویژگی مهم دیگر این شبکه مقرون‌به‌صرفه‌بودن آن است. در استورج هزینه بر‌اساس مدل مصرفی کاربر تعیین می‌شود. علاوه‌بر‌این، می‌توان هزینه ذخیره‌سازی داده‌ها را با تهیه فضای هارددیسک تا حدی جبران کنید؛ یعنی علاوه‌بر مستأجربودن، می‌توان به فارمرهای شبکه نیز ملحق شد.

تیم و توسعه‌دهندگان استورج

در سال ۲۰۱۴، مفهوم پلتفرم استورج با هم‌فکری شان ویلکینسون (Shawn Wilkinson) و جان کوئین (John Quinn) شکل گرفت و در می۲۰۱۵، به راه‌اندازی شرکتی به ‌نام استورج لبز (Storj Labs) منتهی شد. نسخه فعلی پلتفرم استورج نیز در اواسط سال ۲۰۱۹ عرضه شد.

در آغاز راه‌اندازی شرکت، ویلکینسون مدیرعامل بود؛ اما کمی بعد، از این سِمَت کنار رفت تا فردی باتجربه‌تر درزمینه اقتصاد، سُکان امور را در دست بگیرد. بن گلوب (Ben Golub)، استاد اقتصاد دانشگاه نورث‌وسترن آمریکا، در‌حال‌حاضر به‌عنوان مدیرعامل، رهبری تیم توسعه استورج لبز را برعهده دارد. ویلکینسون نیز در نقش مدیر ارشد استراتژی و کویین به‌عنوان مدیر ارشد فروش، در هیئت‌مدیره استورج لبز فعالیت می‌کنند.

این تیم در جلب اعتماد سرمایه‌گذاران نیز موفق عمل کرده است؛ به‌طوری‌که در چند مرحله رویداد تأمین سرمایه، توانست ۹۱۰ بیت کوین در سال ۲۰۱۴ و سپس مجموع ۳۳میلیون دلار دیگر در سال ۲۰۱۷ جمع‌آوری کند.

توکن STORJ

شبکه استورج نیز مانند بسیاری از پلتفرم‌های غیرمتمرکز دیگر توکنی بومی با کارکردی ویژه دارد. توکن STORJ سوخت اصلی و واسطه پرداخت بومی در شبکه است. کارمزدی که مستأجران (اجاره‌کنندگان فضای ابری) در قالب توکن استورج پرداخت می‌کنند، به فارمرها تعلق می‌گیرد.

قیمت و حجم بازار

توکن بومی شبکه استورج مبتنی‌بر استاندارد ERC۲۰ بوده و در ابتدای راه‌اندازی این شبکه، تمامی آن استخراج شده است. حدود ۲۵درصد از این میزان در عرضه اولیه کوین (ICO) پلتفرم در ژوئن‌۲۰۱۷ فروخته شد؛ در‌حالی‌که استورج لبز، تنها یک هفته پس از راه‌اندازی فروش اولیه، به هدف جمع‌آوری حداقل ۳۰میلیون دلار خود دست یافته بود.

بر‌اساس اطلاعات وب‌سایت کوین مارکت کپ، در زمان نگارش این مطلب، میزان توکن استورج درگردش بیش از ۳۸۹میلیون واحد و ارزش کل بازار آن معادل ۴۱۲.۵میلیون دلار است. در‌حال‌حاضر، اطلاعات خاصی درباره سقف عرضه توکن استورج ارائه نشده است؛ اما باید یادآور شویم که این کوین هم‌اکنون در رتبه ۱۴۲ قرار گرفته است.

آموزش خرید STORJ

برای خرید توکن STORJ، می‌توانید از یکی از دو روش زیر استفاده کنید:

• خرید مستقیم از وب‌سایت‌های ایرانی با ریال و کارت‌ بانکی
• خرید اتریوم یا تتر از وب‌سایت‌های ایرانی با ریال و کارت‌ بانکی و سپس تبدیل آن به STORJ در صرافی‌های خارجی مانند کوین‌بیس و بایننس.

خرید از صرافی ایرانی

اگر می‌خواهید از صرافی‌های ارز دیجیتال ایرانی مستقیماً توکن STORJ بخرید، می‌توانید با جست‌وجو در گوگل آن‌ها را پیدا کنید و پس از ثبت‌نام و احراز هویت، به‌طور مستقیم با کارت بانکی خود این فرایند را انجام دهید. البته باید مراقب باشید که هنگام پیداکردن صرافی‌های ایرانی در دام کلاه‌برداران نیفتید.

معمولاً وب‌سایت‌های صفحه اول گوگل همگی معتبر هستند و شاید تنها در قیمت و کیفیت خدمات کمی متفاوت عمل کنند. برای مثال، صرافی‌ای ممکن است درمقایسه‌با سایر صرافی‌ها قدرت نقدشوندگی بیشتر یا پشتیبانی بهتری داشته باشد. با‌این‌حال، حتماً قبل از ثبت‌نام در صرافی مدنظرتان، از اعتبار آن مطمئن شوید.

خرید از صرافی‌های خارجی

ازآن‌جاکه برخی از صرافی‌های داخلی استورج را در فهرست ارزهای خود ندارند یا آن را اغلب با قیمتی بیشتر از میانگین قیمت جهانی عرضه می‌کنند، مبادله تتر یا بیت کوین با استورج در صرافی‌های خارجی گزینه مقرون‌به‌صرفه‌‌تری خواهد بود.

باید به این نکته نیز توجه کنید که تحریم‌های بین‌المللی کار را برای معامله‌گرهای ایرانی دشوار کرده‌‌اند و این احتمال وجود دارد که با مسدودشدن حساب در این صرافی‌ها روبه‌رو شوید. برای جلوگیری از این مشکل، می‌توانید از آی‌پی ثابت و غیرایرانی کمک بگیرید.

نکته دیگر اینکه ریسک مسدودشدن حساب کاربران ایرانی حتی با آی‌پی‌های خارجی نیز صفر نیست و همواره مشکلاتی در استفاده از صرافی‌های خارجی برای کاربران ایرانی وجود دارد.

کیف پول‌های استورج

همان‌‌طور‌که توضیح دادیم، استورج توکنی مبتنی‌بر ERC20 است؛ بنابراین، می‌تواند با تمام کیف پول‌های اتریوم سازگار باشد.

وب‌سایت رسمی استورج به کیف پول‌های نرم‌افزاری مای‌کریپتو و مای‌اتر‌والت و متامسک و کیف پول‌های سخت‌افزاری ترزور و لجر نانو اس به‌عنوان برخی از کیف پول‌های اتریومی معتبری اشاره کرده است که از توکن STORJ پشتیبانی می‌کنند.

در‌ادامه، به فهرست کامل‌تری از کیف پول‌های پشتیبانی‌کننده از این توکن اشاره می‌کنیم:

جمع‌بندی

در این مطلب، با طراحی منحصربه‌فرد شبکه استورج و فناوری‌هایی آن آشنا شدیم. در ابتدا، با اشاره به مشکلات فضای ذخیره‌سازی ابری متمرکز، استورج را به‌عنوان جایگزینی غیرمتمرکز معرفی و سپس، فناوری‌هایی را مرور کردیم که این شبکه برای پیشی‌گرفتن از همتایان متمرکز خود به‌کار گرفته است. طبق ادعای وب‌سایت رسمی این پلتفرم، استورج در‌حال‌حاضر ظرفیتی حدود ۱۰ پتابایت دارد و تا اواسط سال ۲۰۲۲، نودهای فعال این شبکه به ۱۳,۷۰۰ واحد خواهد رسید.

نقشه مسیر و فرایند توسعه‌ای که استورج به‌صورت عمومی با اعضای جامعه به‌اشتراک گذاشته است، از آینده روشن و جلب اعتماد کاربران بیشتر به این پلتفرم حکایت می‌کند. با‌این‌همه، نباید فراموش کنیم که فضای ذخیره‌سازی استورج، تنها یکی از چندین پلتفرم ذخیره‌سازی ابری است که در دنیای ارزهای دیجیتال با یکدیگر در رقابت هستند. استورج برای پیشی‌گرفتن از همتایان قدرتمندی مانند فایل‌کوین (Filecoin) و آرویو (Arweave) و سیا (Sia) هنوز راهی طولانی در پیش دارد و فقط زمان می‌تواند میزان توانایی این شبکه را در‌برابر رقبای متمرکز و غیرمتمرکز مشخص کند.