مقایسه بازار ارزهای دیجیتال و فارکس؛ بالاخره معامله در کدام بهتر است؟

بازار بورس، ارز دیجیتال یا فارکس؟ این سوال شاید اولین پرسشی باشد که هنگام تصمیم به ورود به بازارهای مالی از خودمان یا دیگران می‌پرسیم. احتمالاً مقایسه بازار ارزهای دیجیتال و فارکس از اولین دغدغه‌های هر معامله‌گر یا تریدری بوده است!

باید گفت که مقایسه بازار ارزهای دیجیتال و فارکس به‌طور عمده به چند عامل مهم بستگی دارد؛ از جمله می‌توان به میزان تحمل ریسک فرد سرمایه‌گذار در برابر پاداش دریافتی وی، تمایل به سفته‌بازی و دانش از نحوهٔ معامله در هر دو بازار اشاره کرد. بررسی این عوامل قبل از ورود به این بازارها بسیار حیاتی است، زیرا فعالیت در هیچ‌کدام برای مبتدیان آسان نیست.

بازار ارز دیجیتال، همان‌طور که از اسمش پیداست، محل خرید و فروش ارزهای دیجیتالی از جمله بیت کوین، اتریوم و غیره در صرافی‌های مخصوص این بازار است. این بازار معمولاً نسبت به بازار فارکس نوسانات بیشتری دارد و همچنین بسیار کمتر از فارکس تحت نظارت نهادهای مرکزی و دولتی است. از طرفی دیگر، بازار فارکس که در واقع مخفف کلمه بازار تبادل ارزهای خارجی (Foreign Exchange Market) است، محل معامله‌ٔ جفت ارزهای فیات کشورهای مختلف است.

البته این بازار ریسک‌های خاص خود را داشته که در ادامه مقاله مفصل‌تر درباره نحوهٔ عملکرد، مزایا و ریسک‌های هر دو بازار توضیح خواهیم داد تا با مقایسه بازار ارزهای دیجیتال و فارکس، توانایی انتخاب بهترین بازار را برای شروع مسیر معامله‌گری یا سرمایه‌گذاری خود داشته باشیم.

بازار فارکس Forex چیست و چگونه کار می‌کند؟

هر دو بازار ارزهای دیجیتال (Cryptocurrency) و بازار فارکس (Forex)، بازارهای جذابی برای سرمایه‌گذاران هستند، اما باید در نظر داشته باشید که فعالیت در هرکدام از این دو بازار تخصص خاص خود را نیاز دارد. در قدم اول باید به مقایسهٔ بازار ارزهای دیجیتال و فارکس پرداخت، نحوهٔ عملکرد هرکدام را کامل درک کرد و با تفاوت‌های آنها آشنا شد. همچنین لازم است تا مزایا و ریسک‌های هرکدام را بشناسید تا بتوانید با توجه به شرایط خودتان، دست به انتخاب بین این دو بازار بزنید.

در اولین بخش از مقایسه این دو بازار، به نحوهٔ عملکرد بازار فارکس می‌پردازیم. بازار فارکس، بازاری است که ۲۴ ساعته که در روزهای کاری معامله در آن ممکن است (در روزهای شنبه و یک‌شنبه معاملات در آن انجام نمی‌شود). در این بازار، معامله‌گران به خریدوفروش ارزهای فیات در ازای سایر ارزهای فیات دیگر می‌پردازند.

درنتیجه، در اعلام نرخ برابری ارزها در بازار فارکس، ما با «جفت ارزها» سروکار داریم. برای مثال، در جفت ارز EUR/USD، به نماد سمت چپ که در اینجا یورو (EUR) است، ارز پایه (Base Currency) و به نماد سمت راست یا دلار (USD) در این مثال، ارز مظنه (Quote Currency) یا ارز متقابل (Counter Currency) گفته می‌شود. وقتی اعلام می‌شود که اکنون نرخ جفت ارز EUR/USD برابر با ۱.۲ است، می‌توان اینگونه گفت که با فروش ۱ یورو (EUR)، ۱.۲ دلار (USD) خواهید گرفت.

در بازار فارکس، معامله‌گران به پیش‌بینی درباره تقویت یا تضعیف یک ارز به نسبت یک ارز دیگر می‌پردازند. این افراد برای این که بتوانند پیش‌بینی دقیق‌تری داشته باشند، می‌توانند از انواع روش‌ها و سبک‌ها تحلیلی مانند تحلیل تکنیکال استفاده کنند؛ یعنی از نمودارهای قیمت، اندیکاتورها، تاریخچهٔ قیمتی و دیگر ابزارها کمک بگیرند.

همچنین می‌توان پارامترهای تحلیل بنیادی یا فاندامنتال را نیز در نظر گرفت. مثلاً به نرخ‌های بهره، نرخ تورم، رشد اقتصادی و یا مسائل ژئوپلیتیکی توجه کرد. تحلیل احساسات یا سنتیمنت نیز (Sentimental Analysis) نیز در این بازار بسیار کاربرد داشته و می‌تواند اطلاعات مهمی را در اختیار معامله‌گران قرار دهد.

در بازار فارکس، با یک واحد اندازه‌گیری به نام لات (Lot) سروکار داریم. هر به‌اصطلاح لات استاندارد برابر با ۱۰۰٬۰۰۰ واحد از ارز پایه است. یعنی برای مثال اگر ۱ لات استاندارد EUR/USD بخرید (با همان نرخ برابری فرضیِ ۱.۲)، در واقع دست به خرید ۱۰۰٬۰۰۰ یورو به مبلغ ۱۲۰٬۰۰۰ دلار زده‌اید.

بازار ارزهای دیجیتال یا CryptoCurrency چیست و چگونه کار می‌کند؟

در بازار کریپتو (یا ارزهای دیجیتال) ، موضوع‌ معامله دیگر ارزهای فیات نبوده و ارزهای دیجیتالی مانند بیت کوین و اتریوم معامله می‌شوند. در این بازار نیز، مانند فارکس با معاملهٔ یک ارز در ازای یک ارز دیگر سروکار داریم. شما ممکن است با پرداخت تتر (Tether)، بیت کوین بخرید و مدتی بعد بیت کوین را فروخته و در ازای آن اتریوم بگیرید. طبق داده‌های کوین‌مارکت‌کپ، وب سایت مرجع قیمت ارزهای دیجیتال، بیش از ۹,۰۰۰ ارز دیجیتال در بازار وجود دارد!

ابزارهای تحلیل در این بازار با فارکس شباهت‌هایی دارند؛ از جمله این که در این بازار نیز می‌توان از تحلیل تکنیکال، بررسی نمودارها و تاریخچهٔ قیمتی استفاده کرد. در تحلیل فاندامنتال نیز متغیرهای اقتصادی و سیاسی و درعین‌حال، پارامترهای دیگری مانند عملکرد پروژهٔ پشت هر ارز دیجیتال، اقتصاد توکنی (Tokenomics) و یا فاکتورهای فنی نیز مؤثر هستند.

علاوه بر این‌ها در بازار ارزهای دیجیتال، دو سبک دیگر تحلیلی یعنی تحلیل‌ آنچین (Onchain) و همچنین تحلیل سنتیمنتال یا تحلیل احساسات نیز کاربرد دارند.

کسب سود در این بازار استراتژی‌های مختلفی دارد. برخی‌ها به استراتژی‌هایی مثل معاملات روزانه (Day Trading)، معاملات شناور (Swing Trading) و یا کپی تریدینگ (Copy Trading) روی آورده و دیگران نیز سرمایه‌گذاری‌های بلندمدت‌تری را انتخاب می‌کنند و به اصطلاح ارز را هودل (HODL) یا هولد می‌کنند.

برای سرمایه‌گذاران و معامله‌گران بازار ارزهای دیجیتال، امنیت و حفاظت از دارایی‌های دیجیتال پراهمیت‌ترین موضوع است. این افراد باید از کیف پول‌های خود با تمهیدات امنیتی فراوان به‌جهت نگهداری ایمن دارایی‌هایشان بهره ببرند. این کیف پول‌ها در دو نوع نرم‌افزاری و سخت‌افزاری وجود دارند.

بیشتر بخوانید: ترید ارزهای دیجیتال چه تفاوتی با سرمایه‌گذاری در ارزهای دیجیتال دارد؟

همان‌طور که قبل‌تر اشاره شد، یک ویژگی مهم بازار ارزهای دیجیتال، نوسانات بسیار زیاد آن است. گرچه این ویژگی، فرصت‌های کسب سود بسیار جذابی برای معامله‌گران فراهم می‌کند، اما ریسک‌های خاص خود را نیز دارد.

مقایسه بازار ارزهای دیجیتال و فارکس

همان‌طور که قبل‌تر توضیح داده شد، بازار فارکس محل معاملهٔ ارزهای فیات است؛ ارزهایی که ناشران آنها بانک‌های مرکزی و نهادهای دولتی در کشورها هستند.

بازار فارکس همچنین به عنوان یکی از توسعه‌یافته‌ترین و نقدشونده‌ترین بازارهای مالی جهان شناخته می‌شود و مهم‌ترین عوامل تأثیرگذار بر آن، پارامترهای اقتصادی و سیاسی است. نرخ‌های بهره، نرخ تورم، رشد اقتصادی و وقایع سیاسی تأثیرات بسیار مهمی بر این بازار می‌گذارند.

در طرف دیگر، بازار ارزهای دیجیتال، محل معامله ارزهایی است که سازندگان آنها نهادهایی غیردولتی و خصوصی هستند. این ارزها معمولا ساختاری غیرمتمرکز دارند و بر بستر بلاک چین کار می‌کنند. این بازار جدیدتر از بازار فارکس بوده و به‌مراتب نوسانات بیشتری را تجربه می‌کند.

برخی تفاوت‌های اساسی بین دو بازار را با هدف مقایسه بازار ارزهای دیجیتال و فارکس در تصویر زیر می‌بینید:

مزایا و ریسک‌های بازار فارکس

مانند هر گزینهٔ سرمایه‌گذاری و کسب سود، بازار فارکس نیز مزایا و البته ریسک‌های خاص خود را دارد که در این بخش به مهم‌ترین آنها خواهیم پرداخت. بررسی مزایا و معایب امری حیاتی در مقایسه بازار ارزهای دیجیتال و فارکس است.

مزایای بازار فارکس

• نقدشوندگی بالا: بازار فارکس به عنوان بزرگترین بازار مالی در سطح بین‌المللی، از نقدینگی بی‌نظیری برخوردار است. این امر منجر به این می‌شود که معاملات به‌راحتی و به‌سرعت اجرا شوند. همچنین این امر منجر به هزینه‌های پایین در معاملات شده که به معامله‌گران کمک می‌کند تا بتوانند استراتژی‌های خود را به شیوه‌ای کارآمدتر اجرا کنند.
• دردسترس‌بودن: جذابیت معاملات فارکس در دسترسی راحت به آن نهفته است؛ تنها با یک اتصال ساده به اینترنت، معامله‌گران در سراسر جهان می‌توانند اقدام به معامله نمایند و هیچ‌گونه مانعی به‌دلیل جغرافیای معامله‌گر وجود ندارد. همچنین امکان انجام معامله در این بازار در ۲۴ ساعت شبانه‌روز و پنج روز هفته فراهم است.
• کسب سود: بازار فارکس فرصت‌های سودآوری زیادی برای معامله‌گران فراهم می‌کند. خصوصا به دلیل وجود ابزاری به نام اهرم (Leverage) در بازار، معامله‌گران می‌توانند با سرمایه‌هایی نسبتاً کم، سودهای بیشتری کسب کنند.
• طیف متنوع از بازارها: در بازار فارکس، جفت ارزهای مختلفی وجود دارد. معامله‌گران می‌توانند با انتخاب جفت ارزهای مختلف، سبد سرمایه‌گذاری متنوعی برای خود بسازند. همچنین این تنوع در گزینه‌ها به معامله‌گران امکان این را می‌دهد تا استراتژی‌های مختلفی را به کار گرفته و ریسک معاملات را کاهش دهند.

ریسک‌های بازار فارکس

از سویی دیگر، باید توجه داشت که بازار فارکس بدون خطر و ریسک نیست. از جمله مهم‌ترین ریسک‌هایی که متوجه معامله‌گران این بازار است، می‌توان به این موارد اشاره کرد:

• استفاده از اهرم‌: قبل‌تر اشاره کردیم که که اهرم‌ فرصت سودآوری جذابی فراهم می‌کنند. بااین‌حال، مانند شمشیری دولبه همان‌طور که اهرم موجب افزایش سود معامله‌گران می‌شود، ریسک را نیز افزایش داده و احتمال زیان در معاملات را بیشتر می‌کند. در استفاده از این ابزار باید ملاحظات لازم و مدیریت سرمایه را اعمال کرد تا از زیان‌‌های بزرگ در این بازار در امان ماند.
• پیچیدگی تحلیل بازار: فارکس بازار بسیار پیچیده‌ای است و تحلیل و کسب سود از آن نیازمند دانش بسیار زیادی در حوزه‌های مختلف است. بنابراین نیاز است تا معامله‌گران زمان زیادی برای تحلیل جریانات در این بازار بگذارند تا بتوانند فرصت‌های سودآوری را شناسایی کنند. درنتیجه، این بازار برای تازه‌واردان می‌تواند بسیار خطرناک باشد و آن‌ها را در معرض ضررهایی بزرگ قرار دهد.
• خطر کلاهبرداری و انتخاب کارگزار: گرچه بازار فارکس دارای مقررات بسیاری است، ولی همچنان احتمال کلاهبرداری‌ها بسیار وجود دارد. اگر شخص تازه‌واردی بدون دانش و احتیاط لازم قصد ورود به این معاملات را داشته باشد و دست به انجام تحقیقات لازم برای انتخاب یک کارگزاری مناسب یا فرصت‌های سرمایه‌گذاری نزند، احتمال دارد که در دام کلاهبرداران بیفتد.
• نرخ بین ارزی: از آنجا که معامله‌گران فارکس یک ارز را در ازای ارزی دیگر معامله می‌کنند، در معرض ریسک تغییرات این نرخ قرار دارند. نرخ بین دو ارز با توجه به عوامل متعددی مانند انتشار داده‌های اقتصادی، تحولات ژئوپلیتیکی و احساسات بازار می‌تواند به‌سرعت تغییر کند. درنتیجه، ممکن است این تغییرات پیش‌بینی‌نشده موجب ضرر و زیان سرمایه‌گذار شوند.
• نرخ بهره: بازار فارکس ممکن است تحت‌تأثیر تغییرات نرخ‌های بهره که توسط بانک‌های مرکزی تعیین می‌شوند، قرار گیرد. تفاوت نرخ بهره در دو ارز مختلف می‌تواند با تأثیر بر میزان جذابیت آنها برای معامله‌گران، بر ارزش این ارزها نیز اثر بگذارد.
• رویدادهای اقتصادی: رویدادهای اقتصادی مانند تغییر در سیاست‌های دولت‌ها، انتشار آمارهای اقتصادی (از جمله نرخ تولید ناخالص داخلی، تورم و اشتغال) و تغییرات ژئوپلیتیکی می‌توانند تأثیر زیادی بر نرخ ارز داشته باشند. معامله‌گران فارکس باید از این تحولات و اثرات بالقوه آنها آگاه باشند.

مزایا و ریسک‌های بازار ارز دیجیتال

بازار ارزهای دیجیتال نیز همانند فارکس و یا هر بازار مالی دیگر، مزایا و ریسک‌های خاص خود را دارد که پیش از ورود به آن باید از آن‌ها باخبر بود.

مزایای بازار ارزهای دیجیتال

از مهم‌ترین مزایای این بازار می‌توان به این موارد اشاره کرد:

• سودهای جذاب: ارزهای دیجیتال به نوسانات شدید خود مشهور هستند و اغلب در بازه‌های زمانی کوتاه، نوسانات قیمتی قابل‌توجهی را تجربه می‌کنند. معامله‌گران می‌توانند از این تغییرات قیمت استفاده کرده و فرصت‌های جذاب کسب سود را شناسایی کنند.
• تمرکززدایی: برخلاف بازارهای مالی سنتی، ارزهای دیجیتال در محیطی غیرمتمرکز و با اعمال مقررات نظارتی به‌نسبت کمتری از نمونه‌های سنتی فعالیت می‌کنند. این موضوع به معامله‌گران آزادی بیشتری در انتخاب فرصت‌های سرمایه‌گذاری و استراتژی‌ها می‌دهد.
• دردسترس‌بودن: بازارهای ارزهای دیجیتال هرگز متوقف نمی‌شود؛ در هر لحظه از شبانه‌روز و در هر روزی می‌توان در آن معامله انجام داد. حتی با استفاده از ابزارهایی مانند کپی‌تریدینگ، می‌توان از روی معاملات یک معامله‌گر دیگر کپی کرد و حتی در هنگام خواب هم معامله انجام داد. ربات‌های هوش مصنوعی از دیگر ابزارهایی هستند که می‌توانند به‌طور خودکار مطابق با الگوریتم‌هایی که به آن‌ها داده شده، فرصت‌های معاملاتی را کشف کنند.
• کارمزدهای پایین: انجام معاملات در صرافی‌های ارزهای دیجیتال، معمولاً کارمزدهایی کمتر از معاملات در بازارهای مالی سنتی دارد.
• بهره‌گیری از بلاک چین: ویژگی منحصربه‌فرد بازار ارزهای دیجیتال، تکنولوژی بلاک چین است. این تکنولوژی شفافیت و امنیت قابل‌توجهی برای این بازار فراهم کرده که امکان فساد و دستکاری (Manipulation) در بازار را به‌میزان قابل‌توجهی کاهش می‌دهد.

ریسک‌های بازار ارزهای دیجیتال

در اینجا به فهرستی از مهم‌ترین ریسک‌های بازار ارزهای دیجیتال اشاره خواهیم کرد:

• نوسانات: گرچه نوسانات، فرصت‌های سودآوری زیادی را برای معامله‌گران فراهم می‌کنند، اما یکی از ریسک‌های مهم این بازار نیز هستند. اگر معامله‌گران با مدیریت سرمایه درستی وارد معاملات نشوند، این نوسانات می‌تواند منجر به زیان‌های بزرگی برای معامله‌گران شوند.
• دسترسی محدود به اطلاعات قابل اعتماد: ازآنجایی‌که بازار ارزهای دیجیتال هنوز بازاری نوظهور است، دسترسی به اطلاعات قابل‌اعتماد، کاری سخت‌تر از سایر بازارهای مالی بوده و بیش از آن‌ها نیازمند صرف وقت و تلاش است.
• مقررات نظارتی: محیط نظارتی برای ارزهای دیجیتال در کشورهای مختلف متفاوت بوده و پیوسته در حال تغییر است. دردسترس‌بودن و نقدینگی بازار ارزهای دیجیتال ممکن است تحت تأثیر قوانین، ممنوعیت‌ها یا محدودیت‌های جدید قرار گیرند.
• امنیت: یکی از نگرانی‌های کلیدی در معاملۀ ارزهای دیجیتال، احتمال هک، کلاهبرداری و سرقت این دارایی‌های دیجیتال است. معامله‌گران باید اقدامات امنیتی لازم را برای محافظت از کیف پول و دارایی‌های دیجیتال خود انجام دهند.
• نقدینگی: به دلیل نقدینگی پایین در برخی از ارزهای دیجیتال و صرافی‌های کوچک‌تر، ممکن است انجام معاملات با حجم بالا و بدون تأثیر بر قیمت در این بازار دشوار باشد.
• احساسات بازار: خبرها، روندها (Trend) در شبکه‌های اجتماعی و احساسات بازار، همگی می‌توانند تأثیر قابل‌توجهی بر ارزش ارزهای دیجیتال داشته باشند. تغییرات ناگهانی در احساسات ممکن است نوسانات قیمتی شدید ایجاد کنند.
• اشکالات در تکنولوژی: کاربرد و ارزش برخی از ارزهای دیجیتال ممکن است تحت تأثیر مشکلاتی از جمله تراکم شبکه، اشکالات نرم‌افزاری و هارد فورک‌ها قرار گیرند.
• فعالیت‌های سفته‌بازانه: ازآنجایی‌که ارزهای دیجیتال ذات سفته‌بازانه‌ای (Speculative) دارند، درشرایطی‌که معامله‌گران احتیاط کافی به‌خرج ندهند، ممکن است تمام سرمایۀ خود را به‌راحتی از دست داده و متضرر شوند.

بهترین بازار برای فعالیت شما کدام است؟ ارز دیجیتال یا فارکس؟

پس از مقایسهٔ بازار ارزهای دیجیتال و فارکس و پس از آن که به شناخت نسبی خوبی نسبت به هر دو رسیده‌ایم، وقت انتخاب بهترین بازار برای فعالیت در آن است. در انتخاب از بین ارز دیجیتال یا فارکس، الزاماً برای همه معامله‌گران، یکی برتر از دیگری نیست. چرا که هر معامله‌گر باید با توجه به شرایط شخصی خود و فاکتورهای مختلف دیگری، دست به انتخاب بین یکی از این دو بازار بزند.

چه فاکتورهایی را در هنگام انتخاب بازارها باید در نظر گرفت؟

اگر شما به‌عنوان یک معامله‌گر به‌دنبال انتخاب یکی از این دو بازار برای فعالیت هستید، در این بخش مهم‌ترین فاکتورهای این انتخاب را می‌توانید مشاهده کنید:

• ریسک‌پذیری: هر دو بازار ارزهای دیجیتال و فارکس پرریسک هستند. اما معامله در بازار ارزهای دیجیتال به دلیل نوسانات بالا به‌طورکلی نیاز به ریسک‌پذیری بیشتری دارد. معامله‌گران باید میزان تحمل ریسک‌ خود را ارزیابی کرده و بازاری را انتخاب کنند که به بهترین وجه با میزان ریسک‌پذیری آن‌ها همخوانی دارد.
• دانش موردنیاز: بازار فارکس به آموزش در حوزهٔ اقتصاد و سیاست نیاز دارد، اما فعالیت در بازار ارزهای دیجیتال نیازمند درک عمیق فناوری بلاک چین و شناخت پروژه‌های ارزهای دیجیتال است. انتخاب در این مورد به علایق شما بستگی دارد.
• مقررات: مقررات سفت‌ و سختی بر بازار فارکس حاکم است، درحالی‌که بر بازار ارزهای دیجیتال، به‌نسبت مقررات بسیار کمتری اعمال شده است. معامله‌گران هنگام انتخاب بین دو بازار باید این مورد را مدنظر قرار دهند و با مقررات بازاری که قصد فعالیت در آن را دارند، آشنا شوند.

سوالات متداول

جمع‌بندی

در این مقاله به تعریف و مقایسۀ بازار ارزهای دیجیتال و فارکس و جواب به این سوال که «بالاخره ارز دیجیتال یا فارکس؟» پرداختیم. این دو بازار مالی، گرچه شباهت‌هایی به یکدیگر دارند، اما تفاوت‌های اساسی آن‌ها نیز قابل‌چشم‌پوشی نیست. باید توجه داشت که انتخاب از بین این بازارها یک تصمیم شخصی برای هر معامله‌گر است.

درنتیجه، پیش از شروع به معامله‌گری، باید حتماً عملکرد هر دو بازار را به‌خوبی شناخت و احتیاط کرد تا در دام پروژه‌های و فعالیت‌های کلاه‌برداری نیافتاد. همچنین باید با الزامات امنیتی لازم آشنا بود و احتیاط‌های لازم را انجام داد. علاوه‌براین بهتر است با معاملۀ دارایی‌های شناخته‌شده‌تری (مثلاً بیت کوین در بازار ارزهای دیجیتال) شروع کرد. در نهایت، باید حساسیت کافی و احتیاط کامل در انتخاب کارگزار یا صرافی نیز به‌خرج داد.