برای استخراج بیت کوین و سایر ارزهای دیجیتال، اصلیترین موضوع، تهیهٔ یک دستگاه یا سختافزار مناسب است که بتواند بیشترین بازده را به فرد ماینر برساند. در این مقاله ضمن توضیحات مختصر دربارهی سختافزارهای ماینینگ، برخی نکات مهم قبل از خرید دستگاه استخراج را بازگو میکنیم و در پایان نحوه تست این دستگاهها را توضیح میدهیم.
کمی درباره دستگاه استخراج ایسیک
از هر سختافزار کامپیوتر که توان پردازشی داشته باشد، میتوان برای استخراج یا همان ماینینگ استفاده کرد. به طور کلی مهمترین سختافزارها و دستگاههای مورد استفاده برای استخراج عبارتاند از:
- پردازنده مرکزی (CPU)
- پردازنده گرافیکی (GPU) یا همان کارت گرافیک
- دستگاه یا کارت FPGA
- دستگاه مخصوص استخراج (ASIC)
با گسترش شبکه بیت کوین و ماینرهای آن، امروزه استخراج بهصرفه آن فقط با تراشههای مخصوصی تحت عنوان ایسیک (ASIC) امکان پذیر است.
لایت کوین، بیت کوین کش، بیت کوین اس وی و زیکش از جمله دیگر ارزهای مطرحی هستند که استخراج آنها فقط با دستگاه ایسیک انجام میشود.
کلمه ایسیک مخفف عبارت «مدار مجتمع با کاربرد خاص» است، به این معنی که سختافزارهای آن فقط برای یک کاربرد مخصوص ساخته میشوند. بنابراین دستگاه ایسیک ماینر فقط برای ماینینگ طراحی میشود، نه کار دیگری.
برندها و مدلهای دستگاههای استخراج
دستگاههای استخراج مثل گوشیهای موبایل، در طرحها و مدلهای مختلف عرضه میشوند. مانند برندهای گوشی، برندهای تولیدکننده دستگاه استخراج هم از نظر اعتبار و محبوبیت متفاوت هستند. در حال حاضر پنج تولیدکننده برتر دستگاه ماینر به ترتیب عبارتاند از:
- بیت مین (Bitmain) – تولیدکننده دستگاههای انتماینر (Antminer)
- کنان (Cannan) – تولیدکننده دستگاههای آوالون (Avalon)
- اینوسیلیکون (Innosilicon) – تولیدکننده دستگاههای ترمیناتور (Terminator)
- میکرو بیتی (MicroBT) – تولیدکننده دستگاههای واتسماینر (Whatsminer)
- ایبنگ (Ebang) – تولیدکننده دستگاههای ایبیت (Ebit)
مشخصات هر دستگاههای استخراج
هر دستگاه ماینر معمولاً فقط از یک الگوریتم رمزنگاری پیشتیبانی میکند (برخی از دستگاههای جدید از چند الگوریتم پشتیبانی میکنند). به این ترتیب، هر دستگاه فقط میتواند به استخراج تعداد معدودی ارز دیجیتال بپردازد. به عنوان مثال دستگاه استخراج «Antminer S۱۷» فقط الگوریتم SHA-256 را پشتیبانی میکند که شامل بیت کوین، بیت کوین کش و تعداد انگشت شماری ارز دیجیتال دیگر میشود.
هر دستگاه استخراج دارای قدرت پردازش خاص است که به آن نرخ هش یا هش ریت (hash rate) میگویند. هر چقدر مقدار قدرت پردازش دستگاه بالاتر باشد، میزان بیت کوینهای استخراج شده بالاتر میرود. مثال: قدرت دستگاه Antminer S۱۷ حدود ۵۳ تراهش بر ثانیه (53TH/S) است.
دستگاههای ماینر برق زیادی مصرف میکنند، که هر چقدر بالاتر باشد، هزینه برق بیشتری را بر دوش ماینر میگذارد.
با وارد کردن قدرت پردازش و میزان مصرف برق هر دستگاه در ماشین حساب استخراج سایت انتخاب، میتوانید سود تقریبی خود از ماینینگ را محاسبه کنید.
مزایای دستگاه استخراج در کنار مشکلات خرید و فروش آنها
دستگاههای استخراج ایسیک امروزه بخش بزرگی از صنعت ماینینگ را تشکیل میدهند. این دستگاهها از آنجایی که اختصاصی برای ماینینگ هستند، به صورت بهینه تولید میشوند و سودآوری به شدت بالاتری نسبت به دیگر سختافزارهای ماینینگ دارند. ایسیکها بلافاصله پس از تولید، آماده به کار هستند و هر کسی با حداقل دانش فنی میتواند آنها را راهاندازی کند.
با این حال، در عین مزیتهای زیاد، خرید و فروش دستگاههای ایسیک از چالشهای اساسی آن است.
به طور کلی و حداقل در این مقطع، خریدن دستگاههای ایسیک بسیار مشکل است. این دستگاهها اغلب به تعداد محدود تولید میشوند و تولیدکننده خیلی سریع و حتی در مرحله پیش فروش تمام آنها را میفروشد. بنابراین دستگاهها به دست واسطهها میفتند و با قیمتهای بسیار بالاتر به فروش میرسند.
فروش ماینرهای دست دوم به جای نو هم یکی از مواردی است که باید به آن توجه شود؛ دستگاههایی که عمر خود را کردهاند و هر لحظه امکان از کار افتادنشان وجود دارد. همچنین در بعضی از کشورها از جمله ایران، این دستگاهها (در زمان نگارش این مطلب) به صورت قاچاق وارد کشور میشوند و برخی فروشندگان بر تعهدات خود از جمله ضمانت یا زمان تحویل محصول پایبند نیستند.
علاوهبر اینها، در زمان عرضه یک دستگاه جدید، بازگشت سرمایه آن بسیار سریع است، اما زمانی که بدست مشتری میرسد، به دلیل افزایش سختی استخراج، تا حد زیادی بازگشت سرمایه کاهش مییابد.
از طرف دیگر قیمت ارز دیجیتال استخراجی هم در سودآوری تاثیر دارد. زمانی که سختی استخراج بالا برود و قیمت متناسب با آن رشد نکند، سودآوری ماینینگ کاهش مییابد.
همانطور که در بالا هم گفتیم، دستگاههای ASIC کاربرد دیگری به جز کار ماینینگ ندارند. بنابراین در صورت بلا استفاده شدن (عدم سوددهی در گذر زمان) فروششان به شدت مشکل خواهد بود یا حداقل با قیمت بسیار پایین از شما خریداری خواهند شد.
نکات مهم در انتخاب و خرید ماینر (ASIC)
خرید یک دستگاه استخراج میتواند ریسکهای زیادی را متوجه خریدار کند که مهمترینش ریسک کلاهبرداری است. امروزه در ایران از یک طرف به دلیل تحریمها و از طرف دیگر به دلیل مشکلات گمرکی، امکان سفارش مستقیم ماینر از تولیدکننده و واردات دستگاههای ماینر، برای اغلب افراد ممکن نیست. به همین دلیل بیشتر استخراجکنندگان از واسطهها دستگاه تهیه میکنند. برخی از این واسطهها شرکت و وبسایت فروشگاهی دارند و برخی دیگر افراد حقیقی هستند که معمولا در وبسایتهای درج آگهی مانند «دیوار» فعالیت میکنند.
به دلیل عدم قانونگذاری درست، نوپا بودن صنعت ماینینگ در کل دنیا و سودآوری ماینینگ، این فضا پر از افراد سودجویی است که سعی در سوءاستفاده از ناآگهی مردم دارند. بنابراین یافتن یک فروشنده معتبر و آگاه بودن از نحوه خرید و تست دستگاه از اهمیت ویژهای برخوردار است. در ادامه نکات مهمی را بازگو میکنیم که هر ماینر باید قبل از خرید دستگاه به آن توجه داشته باشد.
صدای بالای دستگاهها، حرارت بالا و محل نگهداری را در نظر داشته باشید
یکی از دلایل اصلی فروش دستگاههای ماینر، صدای طاقتفرسای آنهاست. برخی از افراد در ابتدا بدون در نظر گرفتن صدای بالای دستگاه استخراج، اقدام به خرید میکنند و بعد به دلیل نداشتن مکان مناسب و صدای بالای آنها مجبور به فروش میشوند. از طرف دیگر محل نگهداری ماینر باید کاملا بدون رطوبت و خنک باشد، چون دستگاههای استخراج حرارت بالایی تولید میکنند.
برق ماینینگ را در نظر داشته باشید
استفاده از برق خانگی، صنعتی و کشاورزی برای ماینینگ غیرقانونی است و در صورت شناسایی، برخورد سختی از طرف مقامات قضایی صورت میگیرد. یکی از مهمترین ریسکهای ماینینگ، همین موضوع برق آن است. از آنجایی که برق خانگی آمپر بسیار پایینی دارد، نمیتوان بیش از دو الی سه دستگاه ماینر را با آن راهاندازی کرد که در این صورت هم ممکن است کار دیگر وسایل برقی خانه با اختلال مواجه شود. تاکنون چندین و چند مورد آتشسوزی بزرگ به علت استفاده غیر اصولی از برق برای ماینینگ گزارش شده است. از این جهت باید با متخصصین مشورت کرد و اقدامات لازم دربارهی ایمنی برق را هم انجام داد.
قدرتمندترین دستگاه، همیشه بهترین نیست
همانطور که گفتیم، دستگاههای استخراج تحت برندها و مدلهای مختلف عرضه میشوند. این نکته را همیشه به یاد داشته باشید که قدرتمندتر بودن یک دستگاه به معنای مناسب بودن آن نیست. طول عمر و امکان استفاده طولانی مدت از دستگاه استخراج بسیار مهم است. برخی از دستگاههای ماینر سود بسیار بالایی را نشان میدهند، اما طول عمر پایینی دارند یا وزن و ابعادشان مناسب ماینینگ نیست.
بهتر است همیشه دستگاه استخراجی را انتخاب کنید که تولیدکننده معتبری دارد و امتحان خودش را پس داده است. یک دستگاه با کاربرد صنعتی که فارمهای استخراج بزرگ از آن استفاده میکنند، بهترین گزینه برای خرید است، چون چنین دستگاههایی عمر مناسب، وزن کم و طول عمر بالا دارند. هر چقدر که برند ضعیفتری را انتخاب کنید، ریسک شما بیشتر میشود.
همچنین مصرف برق دستگاه استخراج میتواند در مناسب بودن آن تاثیرگذار باشد. در جایی که هزینه برق پایین است، شما میتوانید دستگاه پرمصرفتر اما ارزانتری را تهیه کنید و بالعکس در محلهایی که هزینه برق بسیار بالاست، بهتر است که دستگاههای ضعیفتر اما کممصرفتر را برای ماینینگ در نظر بگیرید. به عنوان نمونه در حالت عادی دستگاه «Antminer S۱۷ Pro» از «Whatsminer M۲۰S» سودآوری بیشتری دارد، اما با تعرفه برق صنعتی یعنی زیر ۲۰۰ تومان، بازگشت سرمایه ام۲۰ بیشتر از اس ۱۷ پرو میشود.
درباره دستگاه مورد نظر خود به خوبی تحقیق کنید
در زمان انتخاب دستگاه استخراج، در مورد مدل مورد نظرتان به خوبی تحقیق کنید. مهمترین مواردی که باید دربارهی یک دستگاه ماینینگ بدانید عبارتاند از:
- هشریت
- مصرف برق
- تعداد هش برد
- تعداد چیپ روی هر هش برد
- کولینگ (تعداد و قدرت فنها)
- وزن
- ابعاد
- دمای مناسب محیط برای کار
احتمال خرابی دستگاه و امکان تعمیر آن را در نظر بگیرید
دستگاههای ماینر مانند هر دستگاه دیگری میتوانند خراب شوند که نیاز به تعمیرات دارند. اصلیترین قطعه در یک ماینر «هش برد» است. حتما قبل از خرید دستگاه این موضوع را در نظر داشته باشید که کدام ماینر موجودی قطعات و تعمیرکار بیشتری در ایران دارد. در زمان نگارش این مطلب، دستگاههای انتماینر و واتسماینر بیشترین قطعات و تعمیرکار را در داخل کشور به خود اختصاص میدهند.
به مدل و هش ریت دستگاه دقت کنید
گاهی اوقات برای یک مدل خاص، چندین دستگاه استخراج با هش ریتهای مختلف عرضه میشود. مثلا برای دستگاه «Innosilicon T۳» سه مدل مختلف با قدرتهای مختلف (۳۹، ۵۰ و ۵۴ تراهشی) در بازار وجود دارد. بعضی فروشندگان سودجو از ناآگاهی خریداران سوءاستفاده میکنند و دستگاههای ضعیفتر را که قیمت کمتری دارند با قیمت مدل قدرتمندتر به فروش میرسانند. بنابراین حتما از قدرت هش مورد نظرتان اطمینان حاصل کنید.
قدرت هش و مدل یک دستگاه استخراج معمولا با برچسب بر روی آن حک شده است. همچنین میتوانید شماره سریال درج شده روی دستگاه را با شماره سریال درج شده روی کارتن دستگاه تطابق دهید.
خرید حضوری و آماده تحویل بهتر است
پس از انتخاب فروشنده مناسب (فرد حقیقی یا وبسایت)، اگر این امکان برایتان محیا بود، سعی کنید تحویل به صورت حضوری باشد تا اینکه سفارش ثبت کنید. در این صورت ریسک کلاهبرداری به شدت کاهش پیدا میکند. همیشه بهترین و کم ریسک ترین راهکار برای خرید، مراجعه حضوری بوده و از لحاظ بازدهی و برگشت سریعتر سرمایه، بهترین انتخاب، دستگاههای آماده تحویل است نه پیش فروش.
ماینر دست دوم نخرید یا ده برابر بیشتر دقت کنید
خرید ماینر دست دوم مثل هر کالای دیگری ریسک بسیار بیشتری نسبت به خرید دستگاه نو دارد. فراموش نکنید که ماینر معمولا ۲۴ ساعته روشن است و طبیعتا هر چه زمان کارکرد دستگاه دست دوم بالاتر باشد، طول عمر مفید آن دستگاه کمتر است.
از آنجایی که ماینر دست دوم میتواند خراب یا فاقد کارکرد واقعی خود باشد، حتما ۲۴ الی ۴۸ ساعت مهلت تست از فروشنده بگیرید. ظاهر فیزیکی دستگاه و منبع تغذیه آن را هم به خوبی بررسی کنید. دربارهی قیمت دستگاه دست دوم در وبسایتهای درج آگهی جستجو کنید تا به یک قیمت میانگین برسید. حتما دستگاه دست دوم را به صورت حضوری و در مکانی مناسب (مثل خانه یا مغازه فروشنده) تحویل بگیرید.
معمولا با نگاه کردن به داخل دستگاه از لا به لای فن میتوانید حدس نزدیکی نسبت به شرایط نگهداری بزنید. یعنی اگر گرد و غبار کمی روی هشبردها نشسته بود، نشاندهنده وضعیت مناسب نگهداری است. در صورتی که ظاهر دستگاه نامناسب بود، بهتر است دستگاه را نخرید چون به احتمال زیاد مالک قبلی در شرایط نامناسبی از دستگاه نگهداری کرده است.
درباره ماینر اورکلاک شده احتیاط کنید
برخی از استخراجکنندگان با استفاده از فریمور غیررسمی، ماینر خود را به اصطلاح «اورکلاک» میکنند. یعنی با شکستن محدودیتهایی که توسط شرکت روی ماینر اعمال شده است، قدرت آن را تا حد زیادی افزایش میدهند. این کار بسیار پر ریسک است چون مصرف برق و دمای دستگاه را افزایش میدهد و میتواند باعث سوختن پاور یا آسیب به خود دستگاه شود. بنابراین سعی کنید ماینر اورکلاک شده نخرید یا در صورت خرید، جوانب احتیاط را بسنجید.
دستگاه را از نظر فیزیکی و ظاهری بررسی کنید
حتما دستگاه استخراج را از نظر فیزیکی به خوبی بررسی کنید. بدنه، پاور، چراغها، فنها، پورتها، کانکتورها و تمام موارد ظاهری دستگاه را به خوبی چک کنید. دستگاهی که از نظر فیزیکی ضربه خورده باشد، عمر بسیار کمتری خواهد داشت. همچنین میتوانید برای اطمینان بیشتر، دستگاه استخراج را محکم در دستهایتان بگیرید و چند بار تکان دهید تا از عدم جدا شدن قطعات داخل آن اطمینان حاصل کنید. فراموش نکنید که دستگاههای ماینر ممکن است از داخل کارخانه یا در زمان ارسال دچار آسیب فیزیکی شوند، بنابراین قبل از راهاندازی، خوب ظاهر آن را بررسی کنید.
در استک سوالات خود را بپرسید
برای یافتن فروشندگان معتبر، سوال دربارهی خرید یا فروش دستگاه، نحوه راهاندازی یا تست دستگاه و هر مشکلی درباره ماینینگ ارزهای دیجیتال میتوانید به بخش پرسش و پاسخ سایت انتخاب مراجعه فرمایید و در میان سوالات پرسیده شده، جستجو کنید یا اینکه سوال خود را از متخصصین بپرسید.
تشخیص دستگاه استخراج نو از کارکرده
راه قطعی برای تشخیص دستگاه نو از کارکرده وجود ندارد. با این حال، آقای امید علوی، ماینر حرفهای، در گفتگو با انتخاب به چند نشانه برای تشخیص یک دستگاه استخراج نو از کارکرده اشاره کرد.
توجه به بسته بندی
اگر ماینر نو باشد، باید ابتدا به بستهبندی توجه کرد که باز نشده باشد و چسب و کارتن آن اورجینال باشد. از روی شماره سریال دستگاه و استعلام آن در سایت سازنده، میتوان روز تولید، مدت گارانتی و اصالت را متوجه شد.
وقتی جعبه ماینر را باز میکنید، معمولا دستگاههایی مثل انتماینر داخل کیسههای ضد استاتیکی هستند که در صورت باز شدن و دوباره بسته شدن مشخص خواهد شد. روی این کیسهها معمولا شرکتها از چسبهایی استفاده میکنند که فقط یک بار قابلیت باز شدن دارند و چسباندن مجدد آنها بسیار مشکل است.
بررسی بدنه و گرد و قبار روی فن و قطعات
وجود خط و خطش زیادی روی بدنه دستگاه یکی از نشانههایی است که احتمال دست دوم بودن را افزایش میدهد. همچنین معمولا روی فن و قطعات دستگاه دست دوم، رد گرد و قبار باقی میماند. قسمت سفید قطعات کارکرده، معمولا پس از مدتی به رنگ زرد در میآید.
بررسی سوکتهای برق
اصلیترین تفاوت میان ماینرهای کار کرده و نو، سوکتهای شش پین برق هشبرد است که به دلیل جریان زیاد بعد از یک مدت کوتاه کار کردن، زرد رنگ میشوند و فرقشان با نو کاملا مشهود است.
با تمام این وجود، باز هم راه قطعی برای تشخیص وجود ندارد و بهتر است دستگاه نو از فروشندههای معتبر خریداری شود.
تست دستگاه استخراج بعد از خرید
برای تست یک دستگاه استخراج، بهترین کار این است که آن را راهاندازی کنید و به مدت ۲۴ الی ۴۸ ساعت به استخر استخراج متصل کنید و طی این مدت بر نحوه کار آن نظارت داشته باشید. برای نظارت بر وضعیت ماینر فقط کافی است در پنل مدیریت دستگاه، قسمت وضعیت (Status) را چک کنید.
هر دستگاه استخراج دارای چند هش برد (در بیشتر دستگاهها سه الی چهار عدد) است و هر هش برد تعدادی چیپ (Chip) دارد. قسمت Status در پنل مدیریت دستگاه استخراج، بهترین منبع برای اطلاع از وضعیت دستگاه است.
در مرحله نظارت و تست ماینر، باید اطلاعات زیر را در نظر داشته باشید که در قسمت Status ماینر قابل مشاهده هستند:
- مدت زمان کار ماینر از زمان روشن شدن (Elapsed)
- قدرت (هش ریت) در لحظه (GH/S)
- میانگین هش ریت (GH/avg)
- سرعت فن (FanSpeed) – برحسب دور بر دقیقه (معمولا روی ۵,۰۰۰ الی ۶,۰۰۰ قرار دارد.)
- فرکانس (Frequency)
- هش برد (Chain یا Device)
- چیپها (Chips یا ASIC)
- دما (Temp یا Temperature)
- وضعیت عادی و سالم (عدد ۰ و Alive)
- وضعیت غیرعادی (نشان x و Dead)
به عنوان نمونه تصویر زیر، صفحه وضعیت دستگاه Whatsminer M۲۰s را نشان میدهد:
همانطور که در تصویر بالا مشاهده میکنید، صفحه وضعیت واتس ماینر، میانگین هش ریت ۶۹ هزار گیگاهش (۶۹ تراهش) بر ثانیه را نشان میدهد که کاملاً مناسب است. یکی دو تراهش بالا و پایین برای این ماینرها طبیعی است.
همچنین همانطور که مشاهده میکنید، هر سه هش برد (Device) در این ماینر به خوبی کار میکنند و هر کدام تقریبا ۲۳ تراهش قدرت دارند. دربارهی هشبرد هم کمی بالا و پایین بودن هش ریت مشکلی ندارد، اما اگر به عنوان مثال ۵ تراهش تفاوت هش ریت باشد، اشکالی وجود دارد.
از طرف دیگر، همانطور که در تصویر مشخص است، هر ۱۰۵ چیپ موجود روی هر هش برد سالم هستند و فراکانس ثابتی دارند. هر هشبرد هم وضعیت زنده (Alive) دارد. دمای هر هشبرد هم برای این ماینر (بین ۷۰ تا ۸۰ درجه) مناسب است و هیچ مشکلی دیده نمیشود.
به عنوان یک نمونه دیگر به صفحه وضعیت Antminer S۱۵ نگاهی میندازیم:
همانطور که در تصویر بالا مشاهده میکنید، هش ریت لحظهای روی ۲۶ تراهش و هش ریت میانگین روی ۲۷ تراهش قرار دارد که بسیار مطلوب است.
همچنین همانطور که در تصویر مشخص شده است، هر ۴ هش برد این دستگاه سالم هستند و با دما و هش ریت مناسب کار میکنند. همانطور که گفتیم، کمی تفاوت هش ریت و دما بین هش بردها طبیعی است اما این میزان نباید فاحش باشد. عدد ۰ در انت ماینر به معنای سالم بودن است.
نکته: ماینرهای نسل جدید دارای چند حالت (مثل کممصرف، عادی و توربو) هستند. مثلا انتماینر اس ۱۵ روی حالت کممصرف فقط ۱۶ تراهش قدرت دارد. بنابراین برای تست صحیح ماینر جدید، آن را روی همهی حالتهای مختلف آزمایش کنید.
جمعبندی
اگر چه شاید ماینینگ و نحوه راهاندازی یک دستگاه ماینر ساده به نظر بیاید، اما چالشهای زیادی در فعالیت ماینینگ وجود دارد و همانطور که بارها اشاره شده است، انجام استخراج ارزهای دیجیتال به معنای خوابیدن و پول درآوردن نیست.
بهتر است دستگاه ماینری انتخاب کنید که برند معتبرتری داشته باشد و امتحان خودش را پس داده باشد. قدرتمند بودن ماینر به معنای بهتر بودن آن نیست و تمرکز اصلی باید روی سودآوری، صعنتی بودن و طول عمر دستگاه باشد.
قبل از خرید حتما اطلاعات خود را تکمیل کنید، پاسخ سوالات خود را بیابید و از اعتبار فروشنده ماینر مطمئن شوید. در هنگام خرید ماینر تمام بررسیهای لازم را انجام دهید و ترجیحا مهلت تست بگیرید. خرید و تحویل حضوری قطعا بهتر از سفارش از راه دور است.
میتوانید تجربیات خود در هنگام خرید دستگاه ماینر را در قسمت نظرات همین پست بنویسید تا کمکی برای بقیه باشد.