پرایوسی کوین یا ارز پیگیرگریز چیست؟ بهترین Privacy Coin ها را بشناسید

یک باور عمومی اشتباه این است که ارزهای دیجیتال ناشناس هستند و نمی‌شود رد آنها را گرفت! اما حفظ حریم خصوصی و ناشناس‌بودن تراکنش‌ها تنها برای یک نوع خاص از ارزهای دیجیتال به نام پرایوسی کوین (Privacy Coin) یا ارزهای دیجیتال حریم خصوصی محور توجیه‌پذیر است.

در واقع فقط با یک پرایوسی کوین یا همان ارز دیجیتال حریم‌ خصوصی محور می‌توانید تراکنش‌هایی کاملاً ناشناس انجام دهید؛ چیزی که در بیت کوین و بسیاری از ارزهای دیجیتال دیگر امکان‌پذیر نیست. در این مقاله باهم یاد می‌گیریم که پرایوسی کوین چیست، چه ویژگی‌هایی دارد و به چه دردی می‌خورد!

پرایوسی کوین چیست؟

پرایوسی کوین (Privacy Coin) که به ارزهای دیجیتال حریم خصوصی یا پیگیری گریز هم مشهور هستند، توکن‌ها و کوین‌هایی هستند که بلاک چین آنها برای حفظ حریم خصوصی و ناشناس‌بودن تراکنش‌ها و سوابق آنها طراحی شده‌اند. از جمله مشهورترین ارزهای این دسته‌بندی می‌شود به مونرو (XMR)، زی‌کش (ZEC) و دش (DASH) اشاره کرد.

ارزهای دیجیتال حریم‌ خصوصی محور یا «پیگیرگریز» با تکنیک‌های رمزنگاری امکان مشاهده تاریخچه تراکنش‌ها و موجودی آدرس‌ها را از بین برده‌اند. البته ذکر این نکته لازم است که ویژگی‌های حریم خصوصی در این ارزها می‌توانند متفاوت باشند. در برخی از پرایوسی کوین‌ها مانند مونرو تراکنش‌ها به‌طور پیش‌فرض مخفی هستند، اما در برخی دیگر مانند هورایزن (ZEN) افراد می‌توانند خودشان انتخاب کنند که تراکنش مخفی داشته باشند یا نه.

بیشتر بخوانید: بلاک چین (Blockchain) چیست؟

تاریخچه پرایوسی کوین ها

همان طور که گفتیم به عقیده بسیاری، بیت کوین یک پرایویسی کوین است، در صورتی که این باور اشتباه است. مونرو اولین پرایوسی کوین دنیا بود که در سال ۲۰۱۴ در قالب فورکی از بایت کوین (Bytecoin) و با تکیه بر تراکنش‌های مخفیانه ایجاد شد. در مونرو ابتکاری به اسم امضای حلقوی (Ring Signature) استفاده شده بود که باعث می‌شد مقدار تراکنش‌ها مشخص نباشد.

دو سال بعد و در سال ۲۰۱۶، زی کش با استفاده از فناوری زی‌کی اسنارک (zk-SNARK) فصلی جدید در ارزهای پیگیرگریز را باز کرد. تکنولوژی زی کش نیازمند قدرت پردازشی بسیار بالایی بود و همین موضوع باعث شد تا پرایوسی کوین‌های دیگری مثل ورج (Verge)، ناوکوین (NavCoin) و PIVX ایجاد شوند که هر کدام روی حوزه‌ای خاص تمرکز داشتند.

چرا در ارزهای دیجیتال حریم خصوصی و ناشناس‌بودن مهم است؟

کسی نمی‌تواند با کد ملی شما یا شماره موبایل وارد بانک شود و تمام حساب‌هایتان را خالی کند! از طرف دیگر بانک‌ها همه چیز شما را می‌دانند و این موضوع می‌تواند به ضرر شما باشد؛ به همین دلیل است که حفظ حریم خصوصی در دنیای ارزهای دیجیتال بسیار مهم هستند.

• اول از همه اگر یک کلاهبردار بداند که چقدر ارز دیجیتال دارید می‌تواند از شما یک هدف در ذهنش بسازد!
• دوم این که همین حالا هم بانک‌هایی که در آنها حساب دارید می‌دانند شما چقدر پول دارید و چقدر پول خرج می‌کنید!

ارزهای دیجیتال با هدف ایجاد استقلال مالی و وابسته‌نبودن به نهادهای متمرکزی مثل بانک‌ها ایجاد شده‌اند. به علاوه آنها به شما کمک می‌کنند که با استفاده حساب‌هایی که نام مستعار شما به حساب می‌آیند، تراکنش انجام دهید و تعامل مالی داشته باشید. پس فراموش نکنید که حریم خصوصی و ناشناس‌بودن در دنیای ارزهای دیجیتال یکی از پراهمیت‌ترین موارد است.

ویژگی‌های پرایوسی کوین ها

• حفظ حریم خصوصی: یکی از اصلی‌ترین ویژگی‌های پرایوسی کوین‌ها یا ارزهای پیگیرگریز، تمرکز روی بحث حفظ حریم خصوصی است و هر کدام از انواع این ارزها، به شکل خاصی نسبت به حفظ حریم خصوصی کاربران اقدام می‌کنند.
• مخفی بودن موجودی: در اغلب ارزهای پیگیرگریز، موجودی حساب‌های کاربران قابل مشاهده نیست. مثلاً در بیت کوین شما می‌توانید ببینید در هر آدرس چقدر بیت کوین وجود دارد.
• شفافیت: یکی از ویژگی‌های پرایوسی کوین‌ها شفافیت در عین پنهان‌کاری است! شاید این دو مفهوم باهم در تضاد باشند اما بلاک چین توانسته تا حدی این دو مورد را به یکدیگر نزدیک کند.
• استفاده از تکنیک‌های خاص: امضاهای حلقوی، آدرس‌های مخفی، تراکنش‌های غیرقابل‌پگیری و کوین میکسینگ (Coin Mixing) از جمله تکنیک‌هایی است که پرایوسی کوین‌های مختلف برای جلوگیری از افشای داده‌های کاربران انجام می‌دهند.

مزایا و معایب ارزهای پیگیرگریز

در جدول زیر می‌توانید مزایا و معایب پرایوسی کوین‌ها را بخوانید.

پرایوسی کوین ها چه کاربردی دارند؟

• پرایوسی کوین‌ها فقط مخصوص مجرمان نیستند. گرچه برخی افراد از ارزهای دیجیتال مثل مونرو، دش و زی کش برای پولشویی، انتقال پول‌های حاصل از جرایم و موارد این چنینی استفاده می‌کنند، اما کاربردهای این ارزهای دیجیتال فقط به این امور خلاصه نمی‌شود.
• کاهش کنترل یک نهاد مرکزی یکی از اصلی‌ترین کاربردهای ارزهای دیجیتال حریم خصوصی یا پیگیرگریز است. مثلاً شما اگر در کره شمالی و چین زندگی کنید، داشتن یک پرایوسی کوین یک مزیت بزرگ به حساب می‌آید،‌ چراکه عملاً دست نهاد ناظری مثل سازمان‌های اطلاعات این کشورها از دارایی‌های شما قطع خواهد شد.
• حفاظت از اطلاعات حساس مثل موجودی حساب بلاک چینی، کاربرد دیگر پرایوسی کوین‌هاست. شما می‌توانید با استفاده از این ارزهای دیجیتال خود را از گزند کلاهبرداری‌ها و تبهکاران تا حدی مسون نگه دارید.

فرقی بیت کوین و ارزهای معمولی با پرایوسی کوین

برخلاف باور عموم، تراکنش‌های بیت کوین، اتریوم و بسیاری دیگر از ارزهای دیجیتال ناشناس نیستند. اگرچه برای انجام تراکنش‌ها در بیت کوین نیاز به ارائه اطلاعات شخصی نداریم، اما بلاک چین و شبکه بیت کوین کاملاً شفاف است و می‌توان یک تراکنش یا یک آدرس خاص را از مبدأ تا مقصد پیگیری کرد.

همچنین به‌راحتی می‌توان میزان موجودی یک آدرس بیت کوین یا اتریوم را مشاهده کرد که بر همین اساس، اگر تراکنش از یک سیستم متمرکز (مانند صرافی) عبور کند و سیستم اطلاعات شخصی افراد را داشته باشد، می‌توان متوجه شد یک نفر چقدر بیت کوین دارد و به چه آدرس‌هایی تراکنش انجام داده است.

بنابراین در بهترین حالت می‌توانیم بگوییم بیت کوین «نیمه ناشناس» است. رسیدن به حد قابل‌قبولی از ناشناسی در این شبکه کمی پیچیده و می‌توان گفت ناشناسیِ کامل غیرممکن است. با استفاده از وب‌سایت‌های کاوشگر بیت کوین (اکسپلورر – Explorer) مثل سایت Blockchair.com می‌توان یک آدرس بیت کوین و تمام تراکنش‌های مربوط به آن را دنبال کرد.

بهترین پرایوسی کوین ها برای سرمایه گذاری

مونرو (XRM)

مونرو بزرگترین و محبوب‌ترین ارز دیجیتال حریم‌ خصوصی‌محور است. دلیل اصلی این محبوبیت توانایی این ارز دیجیتال برای کمک به ناشناس‌ماندن هویت کاربران است. رصد و ردیابی تراکنش‌های مونرو بسیار دشوار است، زیرا از امضاهای حلقوی و آدرس‌های مخفی استفاده می‌کند. این روش‌ها به مخفی‌کردن هویت فرستنده و گیرنده کمک می‌کنند. علاوه بر این تراکنش‌های محرمانه حلقوی یا به عبارت دیگر رینگ‌سی‌تی (RingCT) به شما کمک می‌کند که مقدار تراکنش را مخفی نگه دارید و حریم خصوصی بیشتری برای خود ایجاد کنید.

بیشتر بخوانید: مونرو (Monero) چیست؟

زی‌کش (ZEC)

زی‌کش خود را این‌چنین تعریف می‌کند: «اگر بیت کوین برای پول مثل HTTP باشد، زی‌کش HTTPS است.» این تعریف ویژگی‌های امنیتی و حریم خصوصی ارتقایافته زی‌کش را برجسته می‌کند. زی‌کش از ابزار رمزنگاری اثبات دانایی صفر (Zero-knowledge proof) استفاده می‌کند و به مشارکت‌کنندگان گزینه‌ای برای محافظت از تراکنش‌هایشان ارائه می‌دهد. زی‌کش به مشارکت‌کنندگان این امکان را می‌دهد که بدون نیاز به افشای آدرس فرستنده و گیرنده، تراکنش‌های خود را انجام دهند. اثبات دانایی صفر همچنین مبلغ تراکنش‌ها را مبهم می‌کند.

بیشتر بخوانید: زی‌کش (Zcash) چیست؟

دش (DASH)

یک یکی از جالب‌ترین ارزهای پیگیرگریز دنیا دش است. شما در زمان انجام تراکنش روی بلاک چین دش می‌توانید انتخاب کنید که تراکنش شما به‌صورت عادی پردازش شود یا از طریق کوین جوین (CoinJoin). در حالت کوین جوین سوابق تراکنش‌ها مخفی خواهد شد. دش از پروتکل میکسینگ (Mixing) استفاده می‌کند و همین موضوع باعث می‌شود حریم خصوصی کاربر رعایت شود.

بیشتر بخوانید: دش (DASH) چیست؟

هورایزن (ZEN)

ارز دیجیتال هورایزن پرایوسی کوینی است که آدرس‌های Z را که از نظر حریم خصوصی محافظت شده هستند با آدرس‌های عمومی T ارائه می‌دهد و مشابه بیت کوین کار می‌کند. با این حال هنگام ارسال وجه از آدرس Z به آدرس T مبلغ دریافتی نشان داده می‌شود. هورایزن از یک شبکه نود گسترده که به ناشناس ماندن کاربران کمک می‌کند، بهره‌مند ‌است.

بیم (Beam)

بیم یک ارز دیجیتال متمرکز بر امنیت است که ویژگی اصلی آن کنترل کامل حریم خصوصی شماست. همه تراکنش‌ها به‌صورت پیش‌فرض خصوصی هستند و هیچ آدرس و اطلاعات خصوصی دیگری بر روی بلاک چین آن ذخیره نمی‌شود. این ارز دیجیتال مدعی مقیاس‌پذیری عالی به‌واسطه اندازه بلاک چین متراکم خود است. همچنین قابلیت رسیدگی، پشتیبانی از تراکنش‌های آنلاین و آفلاین، اتمیک سواپ (Atomic Swap) و یکپارچگی کیف پول‌های سخت‌افزاری از دیگر ویژگی‌های این ارز دیجیتال به شمار می‌رود.

فالا در پولکادات (Phala)

همان طور که می‌دانید پولکادات (Polkadot) پرایوسی کوین نیست و تراکنش‌ها آن در یک بلاک چین عمومی انجام می‌گیرند. با این حال یک زنجیره جانبی یا پاراچین (Parachain) روی بلاک چین پولکادات وجود دارد که فالا نام دارد و عملاً نوعی لایه حریم خصوصی به این بلاک چین اضافه می‌کند. در حال حاضر می‌توان گفت که فالا پرایوسی کوین وب ۳ است!

بیشتر بخوانید: پولکادات و توکن DOT چیست؟

آینده پرایوسی کوین ها

آینده پرایوسی کوین‌ها در سال ۲۰۲۴ چندان جذاب نیست. فشارهای قانون‌گذاران بر این نوع از ارزهای دیجیتال به‌شدت در حال افزایش است و در حال حاضر نیز بسیاری از صرافی‌های بزرگ و مشهور این ارزهای دیجیتال را پشتیبانی نمی‌کنند. به علاوه کاربرد این ارزهای دیجیتال بسیار محدود است و همین موضوع باعث می‌شود که آینده‌ها جذاب نباشد.

ژاپن در سال ۲۰۱۸ استفاده از پرایوسی کوین‌ها را ممنوع کرد. استرالیا و کره جنوبی هم کمی بعد استفاده از این ارزهای دیجیتال را ممنوع کردند. صرافی‌هایی مثل کراکن، بای‌بیت و هوبی نیز به دلیل قوانین جدید در کشورهای مختلف ارائه این ارزهای پیگیرگریز به برخی مشتریان را محدود کردند. همه این موارد باعث می‌شود که پرایوسی کوین‌ها گزینه جالبی سرمایه‌گذاری در شرایط فعلی نباشند.

سؤالات متداول