کنفرانس مدیریت دانش، بلاک چین و اقتصاد صبح روز گذشته در سالن همایشهای شهید قندی برگزار شد که پنل ماینینگ این کنفرانس پس از انتشار مصوبه برق ماینینگ از بخشهای مورد توجه بود.
به گزارش انتخاب، پنل ماینینگ با حضور امید علوی، عضو هیئت رئیس کارگروه ماینینگ انجمن بلاک چین ایران و دبیر پنل، عبدالصمد ارجمند، مدیرکل انتقال و توزیع وزارت نیرو، سیداحسان صدر، رئیس سندیکای تولیدکنندگان صنعت برق، نجفی مدیر عامل مبنا و سعیدی نائینی بنیانگذار نظام صنفی رایانهای برگزار شد.
محورهای گفتگوی این پنل درباره فرصتهای حوزه ماینینگ در صنعت برق، مزایا و فرصتهای اقتصادی صنعت ماینینگ در ایران، فرصتهای ماینینگ برای بخش دولتی و خصوصی، مزایای استراتژیک ماینینگ برای کشور و بررسی رقبا و کشورهای همسایه در این صنعت بود.
به نقل از ایسیکنیوز، از نکات مورد توجه این پنل، حضور نمایندهای از سوی وزارت نیرو در جمع فعالین حوزه ماینینگ برای نخستین بار بود.
این پنل در حالی برگزار شد که ۲۱ آبان ماه فایلی تحت عنوان «مقررات تامین برق مراکز استخراج رمزارزها» در فضای مجازی دست به دست میشد که طبق آن تعرفه مصوب شده برای ماینینگ به ازای هر کیلووات ساعت ۹۶۵ تومان عنوان شده بود. در مصوبه وزارت نیرو که با اعتراض ماینرها روبرو شده، نرخ اعلام شده از ابتدای مهر تا پایان اردیبهشت با ضریب ۰.۵ و در ۴ ماه باقی سال با ضریب دو برابر اعمال خواهد شد.
پنل ماینینگ با صحبتهای عبدالصمد ارجمند از وزارت نیرو آغاز شد. ارجمند با توصیف فضای مثبت کسب و کار حوزه بلاک چین، اظهار داشت که با برگزاری جلسات مختلف، در حال تشویق ورود استارتاپها به حوزهی نیرو در این اکوسیستم هستند.
نماینده وزارت نیرو در ادامه به برخورد متفاوت کشورها نسبت به این حوزه اشاره کرد:
کشورهای مختلف برخورد های متفاوتی با این قضیه داشتهاند. بعضی از کشورها از ابتدا روی بحث تکنولوژی ساخت دستگاه و تحقیقوتوسعه سرمایهگذاری کردند، بعضیها روی بحث نرمافزاری، پروتکلها و ارزهای مختلف و برخی دیگر بر روی اکسچنجها خیلی کار کردند. هر یک از آنها در حوزه مختلفی سیاستگذاری کرده و در این حوزه پیشرفت کردند.
عبدالصمد ارجمند با اشاره به استفاده از نظرات کارشناسان این حوزه در جلسات برگزار شده گفت:
بیش از یک سال و نیم تا جایی که من در جریان هستم جلسات خیلی مفصل و کارشناسی برگزار شد و بحث های مفصلی در کمیسیون های فرعی و کمیسیون های اصلی دولت انجام شد که اصلا باید با این حوزه چه برخوردی شود. حالا بعد از یک و نیم سال که گفته میشود با بخش خصوصی برخورد نشده، باید بگویم که اینطور نیست، اتفاقا با بخش سندیکای برق ایران که یکی از موسساتی هست که در این زمینه خیلی فعال بوده ما حداقل بصورت ماهانه جلسه داشتیم.
در ادامه مدیرکل انتقال و توزیع وزارت نیرو مصوبه هیئت دولت را جسورانه توصیف کرده و اظهار داشت که بحثها بر سر اینکه ماهیت این پدیده به صورت کالا، دارایی و یا پول است، هنوز به نتیجه مشخصی نرسیده است.
ارجمند با اشاره به اینکه بحث ماینینگ در ایران نسبت به موضوعات دیگر این حوزه، مورد توجه ویژهای قرار گرفته گفت:
چین در حال حاضر از ساخت این دستگاهها که با پول برق سایر کشورها در حال انجام است، از تکنولوژی سختافزارش در حوزه های نظامی و غیره استفاده کرده و ساخت چیپهایی که در این زمینه بوده را به شدت افزایش داده است. ما آمدهایم در این زنجیره ارزش که بخشهای مختلفی دارد رو ماینینگ تمرکز کردیم و دلیلش هم این است که اینجا مزیتی دارد به اسم مزیت انرژی که به خاطر آن همه به سمت ایران حرکت میکنند.
نماینده وزارت نیرو در ادامه گفت:
چندین کشور خارجی با ما جلسه داشتند، شرکتهایی که در حد ۱۰۰ هزار دستگاه آماده داشتند که به ایران بیاورند و نصب کنند. شرکت های چینی و شرکتهای مختلف ساعت ها با ما جلسه داشتند و بحثشان هم بر سر این بود که در ایران انرژی ارزان است و باید توسعه پیدا کند.
عبدالصمد ارجمند با برشمردن سبد انرژی کشورهای مختلف اضافه کرد:
میدانیم هر کشوری یک سبد انرژی دارد مثلا در گرجستان ۹۷ درصد سبد انرژیاش آبی هست و برقآبی ارزان ترین برق دنیاست، در ترکیه مثلا ۴۰ درصدش آبی و بخشی گازی و بخشی هم انرژی های تجدید پذیر است. در روسیه حدود ۳۰ الی ۴۰ درصد اتمی هست. فرانسه ۷۰ الی ۸۰ درصد اتمی و آلمان ۴۰ تا ۵۰ درصد سبد انرژیاش تجدید پذیر است. در کل هر کشوری با توجه به مزیت های خودش در واقع یک سبدی در تولید انرژی دارد. ایران این سبد تولید انرژیاش در زمینه تولید برق ۹۳ درصد حرارتی است. حرارتی گرانترین برق دنیاست. اینکه ما گاز یا نفت داریم صحیح است ولی وقتی بحث تولید برق هست بحث حرارتی است.
ارجمند با اشاره به اینکه تاکنون در تعرفههای خانگی یا کشاورزی به این حوزه یارانه اختصاص یافته گفت که دولت و صنعت برق ظرفیت محدودی دارند و از طرفی بحث تحریمها مطرح است که در حوزههای مختلف مشکلاتی به وجود آوردهاند. نماینده وزارت نیرو در ادامه با تاکید بر گران بودن شیوه تولید برق در ایران گفت:
خیلی جاها مطرح می شود که زمستان ظرفیت بلااستفاده داریم، این یک بحث کاملا فنی و تکنیکال در حوزه برق هست و به این صورت نیست که مثلا ما ۵۷ هزار مگاوات برق که در تابستان توانستیم پیک بار را تامین کنیم حتما در زمستان هم میتوانیم همین مقدار را تولید کنیم و اینجا پیک بار ما ۱۰ تا ۲۰ هزار مگاوات کاهش پیدا می کند. پس این مقدار اینجا اضافه است و ما میتوانیم آن را به مصرف کنندههای مختلف بدهیم.
ارجمند ادامه داد:
حدود ۱۲,۰۰۰ مگاوات از این ۵۷,۰۰۰ مگاوات برق تولیدی ما آبی بوده و به این صورت است که ما در تمام فصل زمستان به شدت باید آب ذخیره کنیم. یعنی اگر ما بتوانیم از این ۱۲,۰۰۰ مگاوات نهایتا ۱۰۰۰ مگاوات استفاده میکنیم پس ۱۱۰۰۰ مگاوات ازین مقدار کم میشود. از طرفی حدود ۲۵ تا ۳۰ درصد نیروگاههای ما فرسوده است و همه نیروگاهها بدون استثنا نیاز به تعمیرات دارند. هر نیروگاهی در هر سال یک تعمیرات روتین دارد و هر یکی دو سال تا سه سال بسته به عمر دیگ ها یک بار باید تعمیرات اساسی انجام شود که تا ۳ ماه از مدار خارج میشوند.
ارجمند با اشاره به اینکه ظرفیت تولید در زمستان به شدت کاهش مییابد و این موضوع صحیح نیست که در فصل زمستان در کل کشور اضافه ظرفیت تولید وجود داشته باشد، افزود:
بلافاصله که فصل تابستان تمام میشود ظرفیت تولید به شدت کاهش مییابد. خیلی از نیروگاه ها باید برای تعمیرات بروند، خیلی از نیروگاههای آبی که آب آنها در زمستان ذخیره میشوند، در چهار ماه تابستان حداکثر ظرفیت تولیدی از آنها باید صورت گیرد. از طرفی برق، برق گرانی است و ظرفیت ما هم به اندازهای نیست که بتوانیم پیک بار تابستان را در زمستان به همین نسبت ادامه دهیم و شدت ظرفیت تولید ما در زمستان کم میشود. ممکن است یک سری نیروگاه خاص در جاهای خاص و در ساعات خاص در یکسری ماهها ظرفیت اضافه داشته باشند، اما به طور کلی اینکه بتوانیم در کل کشور ظرفیت خیلی اضافهای داشته باشیم، صحیح نیست.
عبدالصمد ارجمند در ادامه با اشاره به درخواست ماینرهای خارجی برای گرفتن ظرفیتهایی در حدود ۵۰۰ تا ۶۰۰ مگاوات و محدودیتهای موجود در این زمینه گفت که تمامی این مسائل به مصوبه فعلی دولت منجر شد.
ارجمند در ادامه به بحث حمایت دولت از نیروهای تجدیدپذیر و احداث نیروگاههای جدید برای ماینینگ اشاره کرد و گفت مصوبه طوری نوشته شده که برای هر دو طرف به صورت برد برد باشد که با اعتراض حضار در این کنفرانس روبرو شد.
ارجمند در ادامه صحبتهایش گفت:
این مصوبه و بحث قانون هست که ما یک قیمت صادراتی داریم و در تابستان اصلا امکان اینکه آن را تامین کنیم نداشتیم و آنن را یک دوم کردیم، یعنی ۴.۵ سنتی که میگویند در گرجستان یا جاهای دیگر است.
علاوه بر این ما ۲۰ درصد تخفیف ولتاژ دادیم. بحثی که الان دوستان کسب و کار رمز ارزها پیش ما زیاد انجام میدهند بحث هتلینگ هست. در دنیا به این شکل نیست که در بحث هتلینگ ۱۰ تا ۲۰ بگذارند. همه میروند روی ولتاژ یعنی ۱۰ مگاوات یا ۱۵ مگاوات ظرفیت تعیین میشود که ما برای این ۲۰ درصد تخفیف دادیم یعنی این ۴۵۰ تومان ۲۰ درصد کم میشود. علاوه بر این هزینه های عمومی انشعاب را گفتیم که از رمز ارزها نمیگیریم.
ارجمند در پاسخ به مدیر پنل که گفت در عوض این تخفیف، تضمین پرداخت اخذ میشود اظهار داشت که این تضمین پرداخت از کسانیکه پول انشعاب گرفته نمیشود یک قانون است و باید برق مصرفی ۲ یا ۱ ماه از این افراد اخذ شود.
در ادامه این پنل، نجفی مدیر عامل مبنا، از تحلیلها و مطالعاتی که دولت در این زمینه انجام داده انتقاد کرد:
من بعید میدانم کسانی در این جمع باشد که با هر نرخی که شما اعلام میکردید بگویند ما خودمان شفافسازی میکنیم و مالیاتمان را هم پرداخت میکنیم. ولی حالا چون من میدانم که دوستان نشستند سود ما را حساب و کتاب کردند و گفتند که اینها خیلی سود میکنند پس ما میتوانیم از اینها ۷ یا ۱۰ سنت بگیریم. این را مطرح میکنم چون از آقای وزیر نیرو و نقلقولهای ایشان شنیدهام که حساب کتاب میکردند و میگفتند که هر بیت کوین ۷۲,۰۰۰ مگاوات برق نیاز دارد و این را تقسیم بر ۱۰,۰۰۰ دلار که قیمت بیت کوین هست کنیم و قیمت هر مگاوات را ۵ سنت هم بدهیم ۵۰۰۰ دلار هزینه استخراج میشود و ۵۰۰۰ دلار هم اینها سود می برند.
نجفی با بیان اینکه اولین مجموعه مجوزدار در مقیاس صنعتی و در فارم ویژه اقتصادی پیام بوده گفت:
تقریبا در لایه های مختلف ، شرکتهای خصوصی و حتی برق منطقهای میگویند که اجازه ندادند کارشناسی کنند و از آنها نظر نخواستند.
نجفی در نحوه محاسبه سودآوری استخراج بیت کوی توضیح داد:
ما یک آیتمی در سودآوری داریم که اگر خواستید دقیق حساب کنید. ما یک «میزان تولید» و «قیمت» داریم. قیمت که اصلا ۲۴ ساعته و لحظهای در دنیا در حال تعیین و تغییر است. ولی میزان تولید تابع دو هفته یکبار هست مثلا امروز یک مقداری تولید میشود و دو هفته بعد که دیفیکالتی شبکه بالا یا پایین میرود یک مقدار دیگر. بنابراین اگر کسی بخواهد میزان درآمد ما نه سود ما را محاسبه کند باید بگوید: میزان تولید ضرب در قیمت.
نجفی در ادامه گفت:
متاسفانه ما دوسال است که از وزارت نیرو و بانک مرکزی از زمانی که آقای سیف بودند مطرح میکنیم که جناب وزیر نیرو هم هیچ حساسیتی در آن دوران نداشتند و میگفتند که سرجمع شما چند مگاوات مصرف میکنید که ما گفتیم ۵۰۰ تا ۱۰۰۰ مگاوات که گفتند این میزان اصلا برای ما مهم نیست.
نجفی با بیان اینکه صنعت ماینینگ هر روز در حال رشد است و چیپستهای ۱۶ نانومتری دیگر از رده خارج شدهاند و در ۶ ماه گذشته سختی شبکه بیت کوین حدود ۸۵ درصد افزایش داشته گفت:
ما هم یکی از مشترکین شما هستیم فرض کنید شما ۳۶ میلیون مشترک دارید ما ۱۰۰۰۰ مشترک جدید برای شما میشویم. اگر حرف این ۱۰ تا ۲۰ هزار مشترک جدید را میخواهید بفهمید، ما «یخ فروش» هستیم. یعنی این یخی که ما گذاشتیم اینجا در حال ذوب شدن هست در این شش ماهی که شما در حال کارشناسی و محاسبه سود ما بودید، کار کارشناسی شما ۸۵ درصد انحراف دارد.
نجفی در ادامه با اشاره به تغییرات شدید قیمت بیت کوین در دورهای که کارهای کارشناسی برای نوشتن مصوبه انجام میشده افزود:
این که میگویند سود فرد در صورت های مالیاش مشخص شده و مالیات از او اخذ شود دلیلش همین تغییراتی است که میبینید. ما میگوییم شیوه وزارت نیرو در محاسبه سود و زیان اشتباه است.
نجفی با انتقاد از اینکه «ظرفیت پایین تولید برق» یک بهانه است و با اشاره به محاسبات انجام شده در تعیین ذخایر گردان و غیرگردان گفت:
جمع این اعداد بصورت روزانه بین ۱۳ تا ۱۴ هزار مگاوات در ماههای مختلف بوده است و در دو ماه تیر و مرداد ذخایر غیر گردان صفر میشود. یعنی همه روشن هستند ولی فول لود نیستند و کل بحث ما سر ۳۰۰ ساعت پیک هست. «ما برق نداریم» یک حرف غیر کارشناسی است.
مدیرعامل مبنا به مطالعات انجام شده در خصوص قیمتهای بینالمللی برق و ارسال تیمهای تحقیقاتی به کشورهای قطر، چین، روسیه، قزاقستان و گرجستان اشاره کرده و افزود:
در چین که من قرارداد بستم نه در ۷ ماهی که آنها آب دارند و قیمت برق در آن ۷ ماه خیلی پایین است، بلکه برای کل سال، ۰.۳۵ یوآن عدد هاستینگ در کیلووات ساعت است یعنی حدود ۴.۹ سنت در هر کیلووات ساعت. از طرفی ۴.۹ سنت در هاستینگ یعنی حدود ۱.۴ تا ۳.۵ سنت برق.
نجفی با انتقاد از وضعیت ماینینگ در ایران گفت:
شما ماینر ها را محصور کردهاید. من میخواهم ماینر بخرم بصورت مستقیم نمیتوانم. در موناکو شرکت ثبت کردم و به نام یک فیلیپینی میخرم و هر لحظه امکان دارد سرمایهام برود چون ایرانی هستم. بعد اینجا که میرسد من صادراتی میشوم؟ خوب محیط کسب و کار را هم صادراتی کنید و همه چیز صادراتی شود. من جزیره ای بشوم خارج از ایران.
نجفی با اشاره به اینکه حتی با وجود گاز مازاد در زمینه تولید برق نیز مشکلاتی وجود دارد گفت:
۱۰۰ میلیون مترمکعب در روز مازاد هست یعنی تولیدی که ما مصرفی از آن نداریم. کل ماینرهای ایران بخواهند ۱۰۰۰ مگاوات نیروگاه بزنند و حتی در ساعات گرم سال به شما کمک کنند یعنی ظرفیت ۱۰۰۰ مگاوات هم ایجاد بشود. ۱۰۰۰ مگاوات معادل ۱۰ میلیون مترمکعب میشود. یعنی از این ۱۰۰ میلیون مازاد حتی اگر ۱۰ میلیونش را به ماینرها اختصاص بدهیم، مشکل حل میشود.
در ادامه تولیدکنندگان صنعت برق به این بحث ملحق شد و صحبتهای خود را با طرح این سوال که آیا ماینینگ یک نانخوار اضافی برای صنعت برق کشور است یا صنعتی استراتژیک به حساب میآید، آغاز کرد.
سیداحسان صدر با اشاره به ارزش تراکنشهای روزانه بیت کوین و مبادلات اقتصادی کشور اضافه کرد که میتوان از این بستر برای رفع تراکنشهای ارزی استفاده کرد.
صدر صدر با عنوان اینکه اقتصاد کشور در حال حاضر در بحران قرار دارد، ریشههای این بحران را عدم توانایی در انتقال پول و محدود شدن ارزآوری و درآمد ارزی کشور دانست.
رئیس سندیکای تولیدکنندگان صنعت برق در ادامه صحبتهای خود گفت که طبق اطلاعاتی که به دست او رسیده، کشور توانایی این را دارد که حدود حداکثر ۳۰ درصد از ماینینگ دنیا را تصاحب کند:
به من اطلاع دادند ظرفیت برقی که از مزارع بیت کوین در جاهای مختلف دنیا پشتیبانی میکند چیزی در حدود ۶ تا ۷ هزار مگاوات است. در افق توسعه اگر ما بین ۲۰ الی ۳۰ درصد این بازار را بگیریم مفهومش چیزی در حدود ۲۰۰۰ تا ۲۵۰۰ مگاوات ظرفیت نیروگاهی است. من از طرف انجمن نیروگاه های تولید پراکنده به شما تعهد میدهم ما نهایتا ۱۰۰۰ مگاوات از این مقدار را در صورت سیاستگذاری صحیح درحوزه گاز یا عامل اولیه انرژی میتوانیم تامین کنیم. این مقدار را تولید میکنیم بدون اینکه به صنعت برق کشور فشاری بیاید و این هدف را ظرف ۲ سال تامین میکنیم.
صدر با اشاره به اینکه چشمانداز روشنی برای صادرات عادلانه گاز وجود ندارد، ادامه داد:
اگر با سیاستگذاری صحیح و چشم داشت نداشتن به اینکه این گاز حتما برای کشور باید تبدیل به دلار شود، اجازه بدهید نیروگاه های جدید ایجاد بشوند و برق ماینرها را تامین کنند به اقتصاد مملکت کمک میشود.
اگر این اتفاق بیافتد سالانه حدود ۳ میلیارد دلار درآمد ارزی برای کشور خواهد داشت که به صادرات فولاد بسیار نزدیک است. این اعداد معنیدار هستند یعنی به لحاظ استراتژیک این صنعت میتواند برای کشور معنیدار باشد.
سعیدی نائینی در ادامه بحثهای پنل با اشاره به اینکه ایران در یک جنگ اقتصادی با آمریکا قرار دارد گفت:
ما یک جنگ اقتصادی با آمریکا داریم. طبق گفتههای مقام معظم رهبری بخش خصوصی سربازان اقتصادی ما هستند و از هر دیدی که به این قضیه نگاه کنیم باید به این سربازان کمک شود.
سعیدی نائینی در ادامه صحبتهایش گفت:
اگر این مسئله جنگ اقتصادی را رها کنیم، شما به عنوان شخصی که در یک دولت در هیئت وزیران رفت و آمد دارید و اثر گذارید، ماینر را بعنوان یک اسلحه از دست سربازان اقتصادی که فشنگ آن همان تولید است گرفتهاید.
سعیدی نائینی با اشاره به اینکه آمریکا به شدت بر روی تضعیف دلار خود حساس است ادامه داد:
ده سال است که پدیدهای به نام رمزارزها آمده و اگر ۲۵ تا ۳۰ درصد انرژی را به این پدیده اختصاص میدادیم الان حداقل ۵۰ تا ۶۰ میلیارد دلار ذخیره ارزی داشتیم ولی این کار انجام نشد و این فرصت از دست رفت.
سعیدی نائینی با نخبه خواندن ماینرها و سرمایهگذاری آنها در این فعالیت صنعتی گفت:
این مصوبه چندین بار از هیئت دولت برگشت یعنی تماما بغیر از آقای اردکانیان مخالف بودند. وقتی وزارتخانه این تصمیم را گرفت که در اوج جهالت نسبت به این موضوع بود و معاون وزیر نیرو گفتند که مساجد دارند از این دستگاهها استفاده میکنند. من کاری ندارم که ایشان اطلاع ندارند که این دستگاهها صدای زیادی دارند و نمیتوان در محیط مسجد از آنها استفاده کرد.
سعیدی نائینی صحبتهایش را مورد خطاب قرار دادن عملکرد دولت درباره این مصوبه به پایان برد:
وزارت خانه در صداوسیما ریپورتاژ میدهد بیت کوین در کره جنوبی که مرکزش هست با هزینه ۲۶,۰۰۰ دلار تولید میشود و در ایران هزینه تولیدش کمتر است که انحراف اذهان است. در جنگی که توسط رهبری جنگ اقتصادی نام گرفته تصمیم آقای اردکانیان در راستای آن بوده ولی آقایان بالای برگه میزنند سال رونق تولید و پایین آن ماینینگ را غیر قانونی میکنند. شک نکنید که این مصوبه لکه ننگی است بر پیشانی دولت.
نماینده وزارت نیرو در ادامه گفتگوهای پنل به اظهارات حاضرین پاسخ داد:
وزارت نیرو شفافترین وزارتخانه است و ریزآمار در سایت موجود است. در حال حاضر به خاطر بحث تحریم از برنامههای احداث عقب هستیم.
این قیمت ها بر اساس سود و زیان شما نیست بر اساس منطق خودمان است زیرا دستگاههایی داریم که ۸۰۰ هزار تومان برق مصرف میکند ولی ۱ میلیون درآمد دارد و از طرفی دستگاهی هم داریم که ۸۰۰ هزار تومان برق مصرف میکند ولی ۲.۵ میلیون تومان درآمد دارد، از طرفی ممکن است قیمت بیت کوین فردا ۵۰,۰۰۰ دلار بشود ما از شما نمیخواهیم که پول بیشتری به ما بدهید.
دوستان شما گفتند رمز ارز مثل صادرات انرژی است و انرژی زیادی مصرف میکند. یکی از دلایلی که باعث شد تعرفه آن برق صادراتی باشد.
در انتهای پنل صدر با انتقاد از صحبتهای ارجمند، گفت:
در شرایطی که شما میفرمایید ظرفیت ما کفاف نیاز را نمیدهد همین الان حدود ۱۵۰ مگاوات نیروگاه داریم که خاموش است و آماده تولید هستند ولی سیاست گذاری به سمتی است که اجازه چنین فعالیتی را نمیدهد. مثلا دولت اجازه تامین برق ماینرها را به آنها نمیدهد از طرفی دولت مبلغی برق از آنها میخرد که اصلا روشن کردن نیروگاه برای آنها به صرفه نیست حتی با وجود اینکه شبکه محلی هم به برق آنها احتیاج دارد.