۱۰ سوءتفاهم درباره سرمایه‌گذاری و ترید در بازار ارزهای دیجیتال

شاید عجیب باشد؛ اما پارامتر احساسات یکی از تعیین‌کننده‌ترین ویژگی‌هایی است که فرد را به‌سوی شکست می‌کشاند. درگیرکردن احساسات در تمامی اموری که باید تنها با عقل و منطق آنها را پیش ببرید، موجب می‌شود در شرایطی قرار بگیرید که دیگر فرصتی برای جبران نیست.

بررسی‌ها نشان داده است سوگیریِ زیان‌گریزی (Loss Aversion Bias) از نظر روانی موجب می‌شود افراد تصمیمات عجولانه‌ای اتخاذ کنند و به‌جای آنکه جلوی ضرر بیشتر را بگیرند، دچار زیان‌های چندبرابر شوند. اما به‌راستی راه‌حل این مشکل که میان همه افراد از جمله سرمایه‌گذاران و تریدرها وجود دارد، چیست؟

پاسخ کوتاه به این پرسش، افزایش دانش از بازار و تمرین کنترل احساسات است. احسان یزدان پرست در مقاله‌ای در وب‌سایت مدیوم مقوله دخیل‌کردن احساسات در معاملات را بررسی کرده و اشتباهات رایجی را که تریدرها و سرمایه‌گذاران ارزهای دیجیتال اغلب با آن دست‌‌به‌گریبان هستند شرح داده است. پیشنهاد می‌کنیم خواندن این مقاله را از دست ندهید.

شماره یک: بخرید و هودل کنید!

چه یک معامله‌گر باتجربه باشید و چه یک تازه‌کار، احتمال افتادن به دام احساسات همواره وجود دارد و البته همه چیز به نحوه مدیریت شما بستگی دارد.

بازار ارزهای دیجیتال بی‌رحم است. اگر قوانین و فوت‌وفن‌های مقدماتی را ندانید، دیگران شما را زنده‌زنده خواهند بلعید. در این میان اگر نتوانید کنترلی روی خود داشته باشید، به‌راحتی می‌توانید بازیچه دست دیگران شده و همه سرمایه خود را در کمترین زمان ممکن از دست بدهید.

خبر خوب این است که می‌توانید درباره روان‌شناسی بازار آموزش ببینید و به این ترتیب در برابر طوفان‌ها و بلاتکلیفی‌ها از آمادگی لازم برخوردار شوید.

اغلب مواقع از افراد مختلف چنین توصیه‌ای را می‌شنوید که ارز بخرید، آن را ذخیره کرده و منتظر باشید تا در ۵، ۱۰ یا ۲۰ سال آینده بازدهی فوق‌العاده‌ای کسب کنید و با ارزهای دیجیتال با خیالی راحت به‌سراغ دوران بازنشستگی بروید. این ساده‌ترین دستورالعمل سرمایه‌گذاری است. این‌طور نیست؟

ای کاش این استراتژی عملیاتی بود اما متأسفانه همیشه جواب نمی‌دهد. البته اگر در مورد ارزهای دیجیتالی نظیر بیت کوین یا اتریوم صحبت کنید، ممکن است این راهبرد قابل‌قبول باشد؛ اما برای سایر کوین‌ها لازم است بیشتر تأمل کنید.

من تصویری از ۱۰۰ ارز دیجیتال برتر بازار ارزهای دیجیتال در سال ۲۰۱۵ به‌دست آوردم که در آن نشان می‌دهد اگر در این سال روی این ۱۰۰ کوین سرمایه‌گذاری کرده بودید و آنها را هودل می‌کردید، در نهایت ۹۰ تا ۹۵ درصد از سرمایه خود را از دست می‌دادید. این پروژه‌ها با آنکه از مزیت پیشگام‌بودن برخوردار بودند و بسیاری از آنها در بازار بی‌رقیب بودند؛ اما امروزه به تاریخ پیوسته‌اند و خدابیامرز شده‌اند!

شماره دو: باید حتماً یک واحد کامل بخرید

ممکن است فکر کنید بیت کوین خیلی گران است و نمی‌توانید یک واحد از این ارز دیجیتال را بخرید. ما انسان‌ها دوست داریم مالکیت کامل اشیا را داشته باشیم. ما دوست داریم یک خانه مستقل داشته باشیم، اتومبیل خود را سوار شویم یا یک بشقاب کامل غذا بخوریم و زمانی که می‌خواهیم چیزهایی را با دیگران به اشتراک بگذاریم، دچار مشکل می‌شویم.

دقیقاً به همین دلیل است که بسیاری از ما فکر می‌کنیم باید حتماً ۱، ۱۰ یا ۱۰۰ بیت کوین داشته باشیم.

نگاهی به قیمت بیت کوین می‌اندازیم. بیت کوین ۱۰ هزار دلار است. با پولی که در اختیار دارید فقط می‌توانید ۰.۱ بیت کوین بخرید. از خریدن صرف‌نظر می‌کنید این‌ بار قیمت به ۲۰ هزار دلار می‌رسد. اکنون فقط می‌توانید ۰.۰۵ بیت کوین بخرید. وای! بیت کوین به ۵۰ هزار دلار می‌رسد و شما حالا تنها قادر هستید ۰.۰۲ بیت کوین بخرید.

و این چرخه ادامه دارد و شما در نهایت هرگز خرید نمی‌کنید و دائماً تحت‌تأثیر این موضوع هستید که از قافله عقب مانده‌اید و نمی‌توانید مالک یک کوین کامل باشید.

اما می‌دانید حقیقت چیست؟

مالکیت یک کوین کامل اصلاً اهمیتی ندارد. برای ثروتمندشدن در آینده نیازی به داشتن یک واحد کامل بیت کوین ندارید! اگر بودجه امروز شما امکان خرید ۰.۰۱، ۰.۰۰۱ یا ۰.۰۰۰۱ بیت کوین را می‌دهد، این سرمایه‌گذاری همچنان فوق‌العاده است.

از سوی دیگر ممکن است در دام «کوین‌های ارزان‌قیمت» بیفتید. شما قیمت کوین‌های مختلف را مقایسه و ارزان‌ترین آنها را انتخاب می‌کنید. به این ترتیب شما اکنون یک میلیون توکن از یک کوین ارزان‌قیمت دارید تا اینکه یک میلیونیوم از یک کوین گران‌قیمت داشته باشید. مجدداً تأکید می‌کنم داشتن میلیون‌ها واحد از یک کوین، لزوماً شما را میلیونر نخواهد کرد.

احتمال خیلی کمی وجود دارد (هر چند غیرممکن نیست) کوینی که امروز بابت آن یک سنت پرداخت کرده‌اید، روزی ۱۰ دلار معامله شود. این حرکت دیوانه‌وار هزار برابری مساوی است با هزار برابر سرمایه‌گذاری بیشتر توسط افراد دیگر و هزار برابر اعتماد بیشتر به این پروژه و این در حالی است که تعداد معدودی از کوین‌ها چنین سرمایه و توجهی را به خود جلب می‌کنند.

بیشتر بخوانید: ترس، شک و تعصب؛ مروری بر سوگیری‌های شناختی درباره بیت کوین و قیمت آن

شماره سه: وقتی‌که همه ترسیدند، طمع کن

تصور کنید بازار ارزهای دیجیتال سقوط کرده و همه قیمت‌ها بین ۵۰ تا ۶۰ درصد کاهش پیدا کرده‌اند. آیا باید به توصیه وارن بافت (Warren Buffett) عمل کرد و حریص بود؟ پاسخ به این سؤال هم «بله» است و هم «خیر»!

این ایده همواره خوب است که کوین‌های قدرتمند را جمع‌آوری کنید. هرگز از اینکه مقداری بیت کوین وقتی قیمت آن بسیار افت کرده است، خریداری کنید، پشیمان نخواهید شد.

اما از آن سو بازار آلت کوین‌ها بسیار بی‌ثبات است. از منظر تاریخی و در زمان سقوط بازار، آلت کوین‌ها در مقایسه با بیت کوین آسیب‌پذیری بیشتری دارند و بسیاری از آنها هرگز به لحاظ قیمتی احیا نمی‌شوند.

پس اگر مشاهده کردید قیمت یک آلت کوین از ۱۰ دلار به ۱ دلار کاهش پیدا کرده، این یک علامت هشدار است. نباید نسبت به آن حریص باشید.

شماره چهار: دسترسی همه به اخبار یکسان است

تجارت خودی یا داخلی (Insider Trading) به معامله سهام، ارز دیجیتال خاص و یا دارایی مشابهی اشاره دارد که افرادی آن را انجام می‌دهند که از مزیت دسترسی به مجموعه‌ای از اخبار و اتفاقات دست‌اول برخوردار هستند. یک نمونه معروف در این زمینه و در حوزه ارزهای دیجیتال چانگ پنگ ژائو، مدیرعامل صرافی بایننس است.

در حال حاضر بایننس بزرگ‌ترین صرافی متمرکز جهان برای خرید و فروش ارز دیجیتال به حساب می‌آید. این صرافی هر از گاهی توکن‌های جدیدی در پلتفرم خود فهرست می‌کند. آنها برای این کار اعلامیه، ایردراپ و اقداماتی از این دست انجام می‌دهند. معمولاً قبل از اینکه توکن وارد صرافی شود و گاهی اوقات پس از آن، قیمت آن بسیار افزایش می‌یابد.

پس ژائو و برخی افراد دیگر در صرافی بایننس از فهرست‌شدن چنین توکن‌هایی پیش از بقیه اطلاع دارند. آنها از این امتیاز برخوردارند که توکن‌ها را با قیمتی بسیار پایین بخرند و وقتی که توکن‌های مذکور در صرافی فهرست شد با قیمتی بسیار بالاتر بفروشند.

پس به خاطر داشته باشید همیشه افرادی هستند که از اخبار و رویدادها قبل از شما آگاه شوند و البته چنین داده‌هایی به آنها کمک می‌کند که بازار را دست‌کاری کنند.

شماره پنج: با شایعه بخر با انتشار خبر بفروش

این نقل قول معروف به این معنی است که اگر قرار است اتفاق مهمی در یک تاریخ معین برای کوین موردنظر شما رخ دهد (مثلاً هاردفورک یا قراردادهای هوشمند)، شما باید قبل از آن تاریخ شروع به خریدن آن کوین کنید و پس از انتشار اخبار، آن را با سود بفروشید. اما این اصل همیشه جواب نمی‌دهد!

اخبار جعلی و وعده‌های دروغین زیادی وجود دارد. کلاهبرداران سعی می‌کنند افراد (به ویژه سرمایه‌گذاران خرد) را فریب دهند و آنها را برای خرید یک ارز متقاعد کنند. باقی داستان روشن است! آنها هرگز درباره وعده‌های خود صادق نیستند و آن گفته‌ها و اخبار هیچ‌گاه رنگ‌و‌بوی واقعیت به خود نمی‌گیرد.

چنین راهبردی درباره پروژه اتریوم ۲.۰ یا اخباری که پیش از اجرایی‌شدن قراردادهای هوشمند بر روی بلاک چین کاردانو منتشر می‌شد، جواب می‌دهد؛ اما باید درباره کوین‌هایی با ارزش بازار ناچیز و اخبار مبهمی که پیرامون آنها منتشر می‌شود، بسیار مراقب بود.

شماره شش: سود بیشتر یعنی سرمایه‌گذاری بهتر

برخی کوین‌ها وعده APY یا درصد عملکرد سالانهٔ هزاران درصدی می‌دهند. یعنی اگر آن ارز را بخرید و یا آن را سهام‌گذاری کنید (یا وام دهید)، طی یک سال ۱۰ برابر بیشتر از آن ارز (یا توکنی معادل آن) خواهید داشت. قطعاً در نگاه اول بسیار جذاب و وسوسه‌برانگیز به نظر می‌رسد.

اما در این میان ملاحظات بسیاری وجود دارد. اول از همه، شما باید مراقب خود پروژه باشید. پروژه‌های کلاه‌برداری زیادی وجود دارند که تلاش می‌کنند مردم را برای خرید کوین‌هایشان متقاعد کنند و هنگامی که شما این کار را انجام دادید، آنها سرمایه‌های شما را قفل می‌کنند و در نتیجه نمی‌توانید وجوه خود را از این پروژه خارج کنید.

بسیاری از این پیشنهادهای با بازدهی بالا، به‌نوعی با پلتفرم‌های دیفای در ارتباط هستند. برای مثال شما پول خود را به یک پلتفرم یا سایر سرمایه‌گذاران قرض می‌دهید و آنها در ازای این کار وعده پرداخت بازدهی غیر قابل تصوری به شما می‌دهند. با این حال، حوزه دیفای هنوز در مراحل اولیه خود قرار دارد و از این رو بسیار پرریسک و بی‌ثبات است. بنابراین همیشه این احتمال وجود دارد که کل سرمایه اولیه خود و یا حداقل بخشی از آن را از دست بدهید.

اغلب پروژه‌هایی که وعده‌ چنین سودهایی را می‌دهند، به لحاظ اقتصاد توکنی (Tokenomics) دچار ایراداتی هستند. آنها معمولاً تعداد نامحدودی کوین در گردش دارند. چنین ویژگی‌هایی باعث می‌شود که دارایی مذکور به لحاظ قیمتی نوسان بسیار زیادی داشته باشد.

شماره هفت: ارزهایی که ارزش بازارشان کم است ۱۰۰ برابر می‌شوند

به‌نظر شما کدام منطقی‌تر است؟ اینکه ۱۰ یا ۲۰ توکن برتر بازار را بخریم و امیدوار باشیم که در آینده ۲ یا ۳ برابر شوند؟ یا روی کوین‌های کوچک‌تری سرمایه‌گذاری کرده و در انتظار بازده ۱۰ یا ۱۰۰ برابری باشیم؟

چنین سؤالاتی جزو رایج‌ترین پرسش‌هایی است که مردم آنها را در همه‌جا مطرح می‌کنند. همان‌طور که پیش از این نیز اشاره کردم، ۹۰ تا ۹۵ درصد از پروژه‌ها در آینده از بین خواهند رفت. پس پیداکردن آن کوین‌های کوچک با پتانسیل ۱۰ یا ۱۰۰ برابری آن‌قدرها که به نظر می‌رسد کار آسانی نیست.

از سوی دیگر ارزهای دیجیتال برتر بازار، از ثبات بیشتری برخوردار هستند و احتمال ازبین‌رفتن آنها در آینده کمتر است. در این میان بیت کوین امن‌ترین گزینه برای شماست و البته عاقلانه‌تر این است که در سبد خود اتریوم، پولکادات، سولانا، کاردانو و سایر کوین‌هایی که ارزشمندترند هم داشته باشید.

شماره هشت: تحلیل تکنیکال خیلی مهم است

شما یک کتاب می‌خوانید یا در یک دوره آموزشی شرکت می‌کنید تا همه شاخص‌ها و الگوهای کندلی را یاد بگیرید. سپس دو مانیتور بزرگ می‌خرید و ۴۳ نمودار در آن می‌گذارید و شبانه‌روز به تماشای آن می‌نشینید و پیش از آنکه خودتان متوجه شوید، با استفاده از تحلیل تکنیکال عملاً به یک معامله‌گر تمام وقت تبدیل شده‌اید.

هر چند تحلیل تکنیکال بسیار مهم و مفید است؛ اما نباید به‌عنوان تنها منبع برای تصمیم‌گیری در عرصه سرمایه‌گذاری و ترید استفاده شود.

عرضه و تقاضا در بازار ارزهای دیجیتال همانند سایر بازارهای مالی از اهمیت زیادی برخوردار است. اخبار و رویدادها هم قدر مسلّم نقش مهمی را ایفا می‌کنند. دفعه بعد که ایلان ماسک درباره بیت کوین یا دوج کوین توییت کرد، اگر توانستید، با تحلیل تکنیکال و نمودارهای شمعی روندهای قیمتی را تحلیل کنید! خواهید دید که این کار غیرممکن است.

شماره نُه: به صرافی‌ها می‌شود اعتماد کرد

وقتی کوین‌های خود را در صرافی‌ها نگهداری می‌کنید، ریسک‌های خاصی در این عمل وجود دارد. مهم‌تر از همه شما مالک حقیقی کوین‌های خود نیستید. در حقیقت، صرافی‌ها مالک کیف پول‌هایی هستند که ارزهای دیجیتال شما را برایتان نگهداری می‌کنند.

زمانی که بازار سقوط می‌کند، احتمال سقوط صرافی‌ها هم زیاد است. چراکه حجم درخواست‌ها در وب‌سایت این صرافی‌ها افزایش یافته و موجب این اتفاق می‌شود. صرافی‌ها حتی گاهی عمداً دسترسی کاربران را قطع می‌کنند تا پولی از پلتفرمشان خارج نشود.

در نهایت هکرها عاشق صرافی‌ها هستند! صرافی برای آنها همانند ظرفی پر از عسل است. این مراکز در گذشته بارها مورد حملات و هک قرار گرفته‌‌اند و این اتفاق در آینده نیز تکرار خواهد شد.

تا زمانی که به‌طور فعال با کوین‌های خود معامله‌ای انجام نمی‌دهید یا کوین‌های خود را در صرافی سهام‌گذاری نکرده‌اید، معقول نیست که دارایی‌های خود را نزد آنها نگه دارید. پس بهتر است در این شرایط به فکر کیف پول‌های سرد و سخت‌افزاری باشید.

همچنین بخوانید: مقایسه و بررسی بهترین کیف پول‌های سخت‌افزاری (آپدیت ۲۰۲۲)

شماره ده: ارزهای دیجیتال حتماً موفق خواهند شد

بلاک چین‌ها و ارزهای دیجیتال جذاب هستند. آنها دست واسطه‌ها را قطع کرده‌اند. کاربردهای بی‌شمار و هیجان‌انگیزی برای آنها وجود دارد. این فناوری‌ها بسیاری از جنبه‌های زندگی ما را متحول کرده‌اند. در حالی که همه این گزاره‌ها حقیقت دارد و از صمیم قلب نیز به آنها اعتقاد داشته و دوست داریم که آینده درخشانی برای ارزهای دیجیتال متصور باشیم، همیشه احتمال اندکی نیز وجود دارد که بازار سقوط کند، قوانین و مقررات دست‌وپاگیری وضع شود و یا به‌سادگی همه‌چیز نابود شود.

دقیقاً به همین دلیل است که نباید همه پس‌انداز زندگی خود را در ارزهای دیجیتال سرمایه‌گذاری کنید. شما فقط باید آن بخشی از سرمایه‌تان را سرمایه‌گذاری کنید که توانایی از دست دادن آن را دارید. شما باید برای معاملات خود حد ضرر (Stop Loss) تعیین کرده و همواره این آمادگی را داشته باشید که در صورت لزوم، به‌موقع از بازار خارج شوید.

ارزهای دیجیتال نباید تنها امید و آرزوی شما برای آینده باشند. شما باید با گزینه‌هایی نظیر املاک، سهام و مانند این‌ها سبد سرمایه‌گذاری خود را متنوع کنید.

جمع‌بندی

فهرستی از سوءتفاهم‌هایی را که در این مقاله به آنها اشاره شد در ادامه به‌طور خلاصه مرور می‌کنیم.

• هودل استراتژی مناسبی برای همه کوین‌ها نیست. هودل فقط باید به قدرتمندترین کوین‌ها محدود باشد.
• مالکیت یک کوین کامل اصلاً اهمیتی ندارد. تا جایی که بودجه‌تان اجازه می‌دهد در پروژه‌های خوب سرمایه‌گذاری کنید.
• در زمان سقوط بازار نسبت به خرید توکن‌های ارزان حریص نباشید.
• برخی افراد به‌دلیل دسترسی به اخبار دست‌اول از برتری‌هایی برخوردار هستند. مراقب دست‌کاری‌های بازار باشید.
• استراتژی «با شایعه بخر و با خبر بفروش»، همیشه سودآور نیست. مراقب کلاه‌برداران، شایعات و اخبار مشکوک باشید.
• APY بالاتر لزوماً به معنای سود بیشتر نیست. شما باید قبل از اینکه شروع به سرمایه‌گذاری، سهام‌گذاری و یا وام‌دهی کنید، پروژه‌ها و پلتفرم‌ها را به‌طور دقیق بررسی کنید.
• پیداکردن ارزهای دیجیتال با پتانسیل بازدهی ۱۰، ۱۰۰ یا هزار برابری کار آسانی نیست. به قوی‌ترین پروژه‌هایی که ریسک کمتر و امنیت بیشتری دارند، پایبند بمانید.
• تحلیل تکنیکال مهم است؛ اما نباید به‌عنوان تنها منبع برای اتخاذ تصمیمات سرمایه‌گذاری و ترید شما باشد.
• ارزهای دیجیتالی که در صرافی‌ها نگهداری می‌کنید، کنترلشان به‌طور کامل در اختیار شما نیست. سعی کنید به‌جای آن از کیف پول‌های سرد و سخت‌افزاری استفاده کنید.
• هیچ چیز در دنیای ارزهای دیجیتال تضمین‌شده نیست. همیشه برای خروج از بازار آماده باشید.