اسپرد خرید و فروش در ارز دیجیتال چیست و چگونه محاسبه می شود؟

در بازارهای مالی مانند ارزهای دیجیتال، یکی از مفاهیم مهم که معامله‌گران باید به آن توجه کنند، اسپرد خرید و فروش آن دارایی است. این مفهوم که به اختلاف بین قیمت خرید و قیمت فروش دارایی اشاره دارد، می‌تواند تاثیر زیادی بر روی هزینه‌های معامله و در نهایت بر سود یا زیان سرمایه‌گذاران داشته باشد.

آشنایی با اسپرد و عواملی که بر آن تاثیر می‌گذارند، به معامله‌گران کمک می‌کند تا با اتخاذ تصمیمات بهتر در معاملات ارزهای دیجیتال، به نتایج مطلوب‌تری برسند. در این مقاله به بررسی دقیق این مفهوم، نحوه محاسبه آن و راهکارهای کاهش تاثیر اسپرد در معاملات می‌پردازیم.

اسپرد چیست؟

اسپرد یا همان شکاف قیمتی به اختلاف میان این قیمت پیشنهادی خرید (Bid) و قیمت پیشنهادی فروش (Ask) یک ارز، کالا یا سهام در یک بازار یا یک دفتر سفارشات گفته می‌شود. بازارهای مالی، چه بازار سهام چه اوراق قرضه یا ارزهای دیجیتال، بر اساس اصل عرضه و تقاضا کار می‌کنند. فروشندگان تلاش می‌کنند دارایی‌های خود را با بالاترین قیمت ممکن در بازار بفروشند، در حالی که خریداران سعی می‌کنند با پایین‌ترین قیمت خرید کنند. 

این کشمکش بین خریداران و فروشندگان شکافی بین قیمت پیشنهاد‌شده و قیمت خواسته‌شده ایجاد می‌کند که همان اسپرد یا شکاف قیمت خرید و فروش است. اندازه‌گیری این شکایت در تعیین میزان نقدینگی بازار نقش مهمی دارد. هرچه این شکاف کمتر باشد، نقدینگی بالاتر و هرچه اسپرد بیشتر باشد، نقدینگی پایین‌تر است.

مفهوم اسپرد در ارز دیجیتال

مفهوم اسپرد در ارز دیجیتال همانند بازارهای دیگر است و تفاوتی ندارد. بگذارید با یک مثال این مفهوم را بهتر توضیح دهیم. فرض کنید که شخصی یک اتریوم را با قیمت ۲۵۰۰ دلار برای فروش گذاشته است، اما شما برای خرید آن پیشنهادی به قیمت ۲۴۰۰ دلار می‌دهید. در اینجا اختلاف بین قیمت خرید شما و قیمتی که آن شخص برای فروش گذاشته است، همان مفهوم اسپرد را می‌رساند و طبیعتاً زمانی که به یک قیمت واحد برسید، این اسپرد از بین رفته و معامله انجام می‌شود.

در یک صرافی ارز دیجیتال، دفتر سفارش (Order Book) نشان‌دهنده تمایل صدها یا حتی هزاران معامله‌گر برای خرید یا فروش یک دارایی (مانند بیت‌ کوین) با یک قیمت مشخص است. درک نحوه عملکرد اسپرد نه تنها برای فهم عمق بازار بلکه برای جلوگیری از یک هزینه اغلب نادیده گرفته شده مرتبط با معامله نیز بسیار مهم است.

بیشتر بخوانید: عمق بازار چیست و چه کاربردی دارد؟

دفتر سفارش و اسپرد

برای درک نحوه تشکیل اسپرد در یک صرافی، می‌توان به دفتر سفارشات مراجعه کرد. این دفتر در واقع جدولی است که قیمت‌های پیشنهادی خرید و فروش یک دارایی خاص را نمایش می‌دهد. در این جدول، بخشی که قیمت‌های پایین‌تر را نشان می‌دهد، مربوط به پیشنهادات خریداران است (که معمولاً با رنگ سبز نمایش داده می‌شود) و بخشی که قیمت‌های بالاتر را نشان می‌دهد، پیشنهادات فروشندگان را در بر می‌گیرد (که معمولاً با رنگ قرمز مشخص می‌شود).

در بخش سفارش‌های فروش، قیمت‌ها به ترتیب از بالاترین قیمت تا پایین‌ترین قیمت (یعنی بهترین قیمت فروش) فهرست شده‌اند. در بخش خرید نیز قیمت‌ها از بالاترین قیمت (یعنی بهترین قیمت خرید) به پایین‌ترین قیمت مرتب شده‌اند. بهترین قیمت فروش در پایین بخش فروش و بهترین قیمت خرید در بالای بخش خرید نزدیک هم قرار گرفته‌اند. تفاوت بین این دو قیمت همان اسپرد است.

سفارش‌های خرید و فروشی که از لحاظ قیمتی با هم تطبیق پیدا می‌کنند، انجام شده و از لیست حذف می‌شوند. به همین دلیل، قیمت‌های خرید و فروش دائماً در حال تغییر هستند و این تغییرات باعث نوسانات در اسپرد خرید و فروش می‌شود.

اسپرد در صرافی می‌تواند از چند هزارم سنت به چندین دلار هم برسد. هرچه اسپرد کوچکتر باشد، دارایی نقدینگی بیشتری دارد و بالعکس.

انواع اسپرد

در بازار ارزهای دیجیتال چند نوع اسپرد وجود دارد که عبارتند از:

• اسپرد بین‌صرافی‌ها: تفاوت قیمت یک دارایی مشابه در صرافی‌های مختلف. این تفاوت قیمت برای معامله‌گرانی که از استراتژی‌های آربیتراژ استفاده می‌کنند، اهمیت دارد.
• اسپرد درون‌صرافی: تفاوت قیمت دارایی‌های مرتبط یا عمیقاً همبسته در یک پلتفرم معاملاتی. به عنوان مثال، تفاوت قیمت بین BTC و WBTC در همین دسته قرار می‌گیرد.
• اسپرد تقویمی: یکی از انواع اسپرد درون‌صرافی است که در بازار آتی وجود دارد. این نوع اسپرد تفاوت قیمت قراردادهای مربوط به یک دارایی پایه مشابه را با تاریخ‌های سررسید مختلف نشان می‌دهد.

محاسبه اسپرد خرید و فروش در ارزهای دیجیتال

اسپرد خرید و فروش در ارزهای دیجیتال فرمول ساده‌ای دارد. کافی است بالاترین قیمت خرید را از پایین‌ترین قیمت فروش کم کنیم که به صورت فرمولی به شکل زیر بیان می‌شود:

S = AL – BH

در اینجا S همان اسپرد، BH بالاترین قیمت خرید و AL پایین‌ترین قیمت فروش است.

به عنوان مثال، فرض کنید قیمت خرید بیت‌ کوین ۳۰٬۰۰۰ دلار و قیمت فروش آن ۳۰٬۱۰۰ دلار است. در این حالت، اسپرد برابر با ۱۰۰ دلار خواهد بود. این مقدار اسپرد به عنوان تفاوت مستقیم بین قیمت خرید و فروش شناخته می‌شود. بنابراین، اگر شما بخواهید بلافاصله بیت‌ کوینی بخرید و بفروشید، به دلیل وجود این اسپرد، ۱۰۰ دلار ضرر خواهید کرد.

محاسبه اسپرد به‌صورت درصدی

برای محاسبه اسپرد به صورت درصدی، ابتدا مقدار اسپرد را به دست آورده و سپس آن را بر قیمت فروش تقسیم می‌کنیم. برای مثال در اینجا، اسپرد ۱۰۰ دلار را بر قیمت فروش ۳۰٬۱۰۰ دلار تقسیم می‌کنیم که نتیجه به صورت درصدی برابر با ۰/۳۳٪ به دست می‌آید.

یکی از مزایای محاسبه اسپرد به صورت درصدی، امکان مقایسه آن بین جفت ارزهای مختلف است. طبیعتاً هرچه درصد اسپرد در یک جفت ارز دیجیتال بالاتر باشد، اختلاف قیمت خرید و فروش آن ارز بیشتر می‌شود و این معمولاً نشان‌دهنده حجم کم معاملات در آن ارز دیجیتال است.

عوامل مؤثر بر اسپرد ارزهای دیجیتال

اسپرد خرید و فروش ارزهای دیجیتال یکی از عوامل کلیدی است که بر هزینه‌های معامله و در نهایت سود و زیان سرمایه‌گذاران تأثیر می‌گذارد. بررسی عوامل مؤثر بر این اسپرد می‌تواند به سرمایه‌گذاران کمک کند تا تصمیمات بهتری در خرید و فروش ارزهای دیجیتال بگیرند و از فرصت‌های موجود در بازار بهره بیشتری ببرند. عوامل مؤثر بر اسپرد ارزهای دیجیتال عبارتند از:

1. نوسانات بازار: نوسانات شدید بازار باعث افزایش اسپرد می‌شود، زیرا ریسک بیشتری برای بازارسازها به همراه دارد و آنها برای جبران این ریسک، اسپرد را افزایش می‌دهند.
2. نقدینگی: هرچه نقدینگی بازار بیشتر باشد، اسپرد کمتر می‌شود. در بازارهای با نقدینگی بالا، خریداران و فروشندگان بیشتری حضور دارند که این امر موجب کاهش ریسک برای بازارسازها و در نتیجه کاهش اسپرد می‌شود.
3. عرضه و تقاضا: هنگامی که تعادل خوبی میان عرضه و تقاضای برای یک ارز دیجیتال برقرار نباشد، اسپرد خرید و فروش آن افزایش می‌یابد. تعادل زمانی میان عرضه تقاضا به هم می‌خورد که یکی افزایش یابد و دیگری کاهش. مثلاً متقاضیان خرید یک ارز زیاد باشند، اما مقدار کافی از آن برای فروش در بازار نباشد.
4. حجم معاملات: حجم بالای معاملات معمولاً به کاهش اسپرد منجر می‌شود. زیرا حجم زیاد معاملات نقدینگی را افزایش داده و این امر به بازارسازها اجازه می‌دهد که با ریسک کمتری معاملات خریداران و فروشندگان را مدیریت کنند.
5. عوامل اقتصادی و سیاسی: رویدادهای اقتصادی و سیاسی، مانند اخبار مرتبط با مقررات ارزهای دیجیتال یا تحولات گسترده در این حوزه، می‌توانند تأثیر زیادی بر اسپرد داشته باشند. توجه به این عوامل برای تدوین استراتژی‌های معاملاتی ضروری است.

بیشتر بخوانید: چگونه در ارزهای دیجیتال سرمایه‌گذاری کنیم؟

راهکارهای عملی برای کاهش تأثیر اسپرد در معاملات

یکی از چالش‌های معامله‌گران در بازارهای مالی، مدیریت هزینه‌های ناشی از اسپرد است. اسپرد بالا می‌تواند سودآوری را تحت تأثیر قرار دهد، اما با استفاده از تکنیک‌های خاص می‌توان این تأثیر را کاهش داد. در ادامه، چندین راهکار عملی برای کاهش تأثیر اسپرد در معاملات را بررسی خواهیم کرد.

معامله در حجم‌های بالا

انجام معاملات با حجم بالا می‌تواند به کاهش اسپرد کمک کند. حجم بالای معاملات باعث افزایش نقدینگی می‌شود که این امر به بازارسازها امکان می‌دهد تا با ریسک کمتری معاملات خریداران و فروشندگان را به ثبت برسانند و در نتیجه اسپرد کمتری اعمال شود.

انتخاب بازارهای با نقدینگی بالا

انتخاب بازارهایی که نقدینگی بیشتری دارند، می‌تواند اسپرد را کاهش دهد. در بازارهای با نقدینگی بالا، به دلیل حضور بیشتر خریداران و فروشندگان، امکان انجام معاملات با تغییرات قیمتی کمتر وجود دارد و این امر به معنای اسپرد کمتر است.

معامله در ساعات اوج بازار

زمان معامله نیز بر اسپرد تأثیر دارد. به طور کلی، در ساعات اوج فعالیت بازار که خریداران و فروشندگان بیشتری حضور دارند، اسپرد کاهش می‌یابد. بنابراین، معامله در این ساعات می‌تواند به نفع معامله‌گران باشد.

بیشتر بخوانید: بهترین ارز برای ترید ساعتی چیست؟ معرفی برترین ارزها

استفاده از سفارشات محدود (Limit Orders)

استفاده از سفارشات محدود، یعنی خرید یا فروش در قیمت مشخصی که شما تعیین کرده‌اید، می‌تواند به شما کمک کند تا از خرید در قیمت‌های بالاتر یا فروش در قیمت‌های پایین‌تر اجتناب کنید و در نتیجه تأثیر اسپرد را کاهش دهید.

مطلع بودن از شرایط بازار

اگر از شرایط و روندهای بازار به‌خوبی مطلع باشید، می‌توانید تصمیمات بهتری در معاملات بگیرید و اسپرد را به حداقل برسانید. برای افزایش آگاهی می‌توانید اخبار اقتصادی، شاخص‌های بازار و دیگر اطلاعات مرتبط با بازار ارزهای دیجیتال را همیشه و با استفاده از ابزارهای مناسب دنبال کنید.

نقش بازارساز در تعیین اسپرد چیست؟

بازارسازها (Market Makers) به ایجاد و حفظ روانی بازار کمک می‌کنند و این کار را با ارائه مداوم قیمت‌های خرید و فروش انجام می‌دهند. فاصله بین قیمت خرید و فروش آن‌ها همان اسپرد بازار است که سودشان را نیز از آن به دست می‌آورند.

بازارسازها دارایی‌ها را با قیمت پایین‌تر می‌خرند و با قیمت بالاتر می‌فروشند و با این کار، معاملات را به سرعت جریان داده و نوسانات قیمت را تا حدی کنترل می‌کنند. البته این کار به معنای پذیرش ریسک نگهداری دارایی‌ها است؛ بنابراین، برای مدیریت این ریسک، بازارسازها اسپرد را تغییر می‌دهند.

با این حال، بازارسازها باید همیشه آماده باشند که با شرایط مختلف بازار مانند تغییرات حجم معاملات، نوسانات قیمت و اخبار مهم سازگار شوند. در شرایطی که بازار ناپایدار یا پرتنش باشد، ممکن است اسپرد را بیشتر کنند تا ضرر احتمالی خود را کاهش دهند، اما این کار می‌تواند باعث کاهش معاملات شود. بنابراین، آنها باید بین ریسک خود و حفظ نقدینگی و کارآمدی بازار تعادل برقرار کنند.

سؤالات متداول

جمع‌بندی

اسپرد یکی از مهم‌ترین مفاهیم در معاملات ارزهای دیجیتال است که به طور مستقیم بر هزینه‌های معامله و سودآوری تاثیر می‌گذارد. درک کامل این مفهوم و شناخت عوامل مؤثر بر آن به معامله‌گران کمک می‌کند تا با استفاده از استراتژی‌های مناسب، هزینه‌های خود را کاهش دهند و از فرصت‌های موجود در بازار بیشترین بهره را ببرند. با به‌کارگیری تکنیک‌های مختلف برای کاهش تأثیر اسپرد خرید و فروش، می‌توان به نتایج بهتری در سرمایه‌گذاری‌های ارز دیجیتال دست یافت.