دارک وب (Dark Web) چیست؟

فعالیت روزانه ما در اینترنت تقریبا به چک کردن شبکه‌های اجتماعی، تماشای ویدئو، وب‌ گردی، بررسی اخبار و اتفاقات روز، پرداخت قبوض و یا رزرو بلیط قطار یا هتل و سایر امور این چنینی سپری می‌شود. اما در زیر این لایه سطحی و در گوشه‌ای تاریک از وب، تروریست‌ها، جنایتکاران و افشاگران اسناد محرمانه به صورت پنهان مشغول فعالیت هستند. با ما همراه باشید تا سری به بخش پنهان وب و دارک وب بزنیم.

به طور کلی وب را به دو دسته می‌توان تقسیم کرد؛ بخش پیدا یا وب سطحی (Surface Web) و بخش نهان یا وب عمیق (Deep Web). شاید شما تاکنون شنیده باشید که برای درک ساده‌تر سازوکار وب، آن را به خیلی چیزها مانند رودخانه، بزرگراه و یا حتی مجموعه‌ای از لوله‌ها تشبیه می‎‌کنند؛ اما بهترین مثال می‌تواند یک کوه یخی باشد.

وب مانند کوه یخی شناوری است که از یخچال‌های طبیعی جدا شده؛ آن‌چه که روی سطح آب نمایان است و در واقع شاید تنها ۱۰ درصد از این وب گسترده جهانی را تشکیل دهد، شبکه‌ای است که ما آن را اینترنت می‌نامیم و برای عموم قابل مشاهده است.

بخش عظیم‌تر آن که در زیر آب پنهان است، مشابه شبکه مخفیانه، مرموز و پیچیده‌ای به نام دیپ‌وب (Deep Web) که دارک وب بخشی از آن را شامل می‌شود.

دیپ وب چیست؟

دیپ وب یا وب عمیق که با وب پنهان نیز شناخته می‌شود، بخشی از وب جهان‌گستر است که محتویات آن به هر دلیلی توسط موتورهای جستجوی معمولی نشان داده نمی‌شود و قابل ایندکس نیست. به عنوان مثال، شبکه‌های داخلی سازمان‌ها، اداره‌ها، دانشگاه‌ها و دولت‌ها را می‌توان به عنوان بخشی از دیپ وب در نظر گرفت.

اطلاعات ایندکس نشده توسط موتورهای جستجو که تنها با مرورگرهای خاصی مانند تور (Tor) قابل دسترسی هستند و حدود ۹۰ درصد از محتویات وب جهان گستر (WWW) را تشکیل می‌دهند، از اتصالات همتا به همتا ایجاد شدند که به کاربران این امکان را می‌دهند داده‌ها و فایل‌ها را به صورت مستقیم و مخفیانه و غیرقابل رهگیری با یکدیگر به اشتراک بگذارند.

محتوای دیپ وب در پسِ فرم‌های HTTP پنهان شده است و شامل کاربردهای بسیار رایج مانند پایگاه‌های داده، وب میل، بانکداری آنلاین، دسترسی خصوصی یا محدود به صفحات و پروفایل‌های شبکه‌های اجتماعی، برخی انجمن‌ها و فروم‌های وب که برای دسترسی به محتوای آن‌ها باید ثبت‌نام کرد و همچنین برخی خدماتی که برای دریافت آن‌ها باید پول پرداخت کرد، می‌شود.

به طور کل می‌توان گفت که اندازه وب عمیق تقریباً ۵۰۰ برابر وب سطحی است و معمولاً داده‌های منابع اطلاعاتی موجود در دیپ وب از نظر کیفی، منابع ارزشمند و مفیدی هستند که در بسیاری از موارد نیاز کاربران را مرتفع می‌کنند.

چه کسانی از دیپ وب استفاده می‌کنند؟

طیف گسترده‌ای از افراد از این قابلیت دیپ وب که به شما امکان ناشناس ماندن در حین استفاده از اینترنت و برقراری ارتباط با دیگران را می‌دهد بهره می‌برند. در ادامه نام برخی از گروه‌هایی که از وب عمیق استفاده می‌کنند، ذکر شده است.

روزنامه‌نگاران و افشاگران

نظامیان سابق، دولت‌مردان بازنشسته و یا کارکنان شرکت‌های بزرگ، اطلاعاتی مخفیانه در رابطه با فسادهای گسترده در زمینه‌های فعالیت خود دارند. این افراد از دارک وب برای برقرار ارتباط با روزنامه‌نگاران استفاده می‌کنند و این اطلاعات را به صورت محرمانه در اختیار آن‌ها قرار می‌دهند. افشاگرانی همچون ادوارد اسنودن و جولین آسانژ از دیپ وب برای جمع‌آوری اطلاعات مخفیانه استفاده کردند که به یک جنجال جهانی تبدیل شد.

طرفداران یک ایدئولوژی خاص

ناشناس ماندن و غیرقابل ردیابی بودن برای این افراد از درجه بالایی از اهمیت برخوردار است. در نتیجه دارک وب گزینه‌ای بسیار مناسب برای ‌تشکیل انجمن، برقراری ارتباط، رهبری و سازماندهی گروه‌هایی مانند نژاد‌ پرستان، طرفداران نازی و غیره است.

دولت و فعالیت‌های نظامی

شایان ذکر است که استفاده از دیپ وب تنها به موارد غیرقانونی محدود نمی‌شود و کاربردهای مشروع نیز دارد. به عنوان مثال دولت‌ها می‌توانند برای انتقال امن اطلاعات برای مقاصد امنیتی و نظامی و انتظامی از آن بهره‌برداری کنند. حفظ اسناد دولتی، محرمانه ماندن اطلاعات نظامی، تصمیم‌های استراتژیک و فعالیت سرویس‌های اطلاعاتی یکی از مهم‌ترین اصول برای فعالیت‌های این‌چنینی است.

دارک وب چیست؟

دارک وب (Dark Web) یا وب تاریک، زیر مجموعه‌ای از دیپ وب است و متشکل از وب‌سایت‌های است که برای عموم قابل مشاهده‌اند، اما آدرس آی‌پی آن‌ها مخفی و پنهان است. شما به کمک موتورهای جستجوی معمول نخواهید توانست این سایت‌ها را جستجو و پیدا کنید، بلکه با نرم‌افزار خاص، تنظیمات ویژه و یا حتی در برخی موارد تنها با داشتن نشانی وب (URL) مورد نظر، می‌توانید به این وب‌سایت‌ها دسترسی داشته باشید. اما پیدا کردن جزئیات سِروِری که سایت مربوطه روی آن اجرا می‌شود آسان نیست و ردیابی هاست و یا همان میزبان آن دشوار است.

محتوای دارک وب اصولا با کمک ابزارها و شبکه‌های ناشناس قابل دستیابی هستند که برخی از شناخته‌شده‌ترین و محبوب‌ترین آن‌ها عبارتند از تور، I۲P یا پروژه اینترنتی پنهان که مخفف عبارت Invisible Internet Project است، فری‌نت (Freenet) و ریفل (Riffle).

دارک وب که از آن برای مقاصد غیرقانونی استفاده می‌شود، ردیابی فعالیت‌های آن و شناسایی افراد در آن دشوار یا غیرممکن است. به نوعی مجموعه سایت‌های غیرقانونی در دیپ وب را می‌توان دارک وب نامید که عاملین کسب و کارهای غیر قانونی برای فرار از دست دولت و در امان ماندن از سازمان‌های نظارتی و قانونی به آن روی می‌آورند.

امکاناتی مانند دسترسی عموم بودن و ناشناس ماندن، دارک وب را به بهشتی برای ارتکاب فعالیت‌های غیرقانونی و برپایی بازارهای سیاه تبدیل کرده است.

جستجوها و فعالیت‌هایی که در محیط وب تاریک انجام می‌شود، عمدتا به خرید و فروش مواد مخدر، کالاهای غیر مجاز، داروهای قاچاق، اسلحه‌، اعضای بدن انسان، اجیر کردن قاتل، تهیه مدارک جعلی، شرط‌بندی، پول‌شویی، کلاه‌برداری، فعالیت‌های مالی غیرمجاز و موارد مشابه آن مربوط می‌شود.

با توجه به اطلاعات به دست آمده تاکنون، مقایسه‌ای بین سه دسته وب سطحی، وب عمیق و وب تاریک انجام شده که نتیجه آن در جدول زیر قابل مشاهده است.

مقایسه وب سطحی، وب عمیق و وب تاریک

ارزهای دیجیتال و دارک وب

شاید بتوان بیت کوین و ارزهای دیجیتال پیگیرگریز را یکی از مهم‌ترین عوامل رونق گرفتن بازار کسب و کارهای غیر قانونی دارک وب دانست. همان‌طور که می‌دانید بیت کوین یک سرویس پرداخت آنلاین است که به شما اجازه می‌دهد تا بدون هیچ واسطه‌ای و به صورت نیمه‌ناشناس به انتقال پول غیر قابل بازگشت بپردازید.

با وجود سیستم پرداختی این چنینی دیگر دو طرف معامله علاوه بر ناشناس ماندن در برقراری ارتباط، از مزیت ناشناس بودن در پرداخت مبلغ نیز بهره می‌برند و یک معامله مطمئن دارند.

نیمه‌ناشناس بودن در بیت کوین به این معنی است که مالک هر کیف پول ناشناس است، اما هر تراکنش بیت کوین، اتریوم و اکثر ارزهای دیجیتال مبتنی بر بلاک چین قابل مشاهده و رهگیری در دفترکل عمومی بلاک چین است؛ این یعنی که تمام تراکنش های هر کیف پول قابل مشاهده است. بنابراین، با دنبال روی آدرس، احتمال یافتن مالک کیف پول وجود دارد.

حال شاید از خود بپرسید که اگر گزارش تراکنش‌های بر روی بلاک چین بیت کوین برای عموم قابل مشاهده است، پس چرا بیشترین تراکنش‌ها در دارک وب با استفاده از بیت کوین انجام می‌شوند؟ شاید علت آن اولین بودن بیت کوین و معروف بودن آن باشد.

در روزهای اول تولد بیت کوین، بسیاری از افراد از نحوه عملکرد بیت کوین خبر نداشتند، به همین دلیل تصویر می‌کردند که بیت کوین راه‌حلی نهایی برای انجام تراکنش‌هایی کاملاً ناشناس است. از این‌جهت بسیاری از تراکنش‌های غیرقانونی به‌وسیله بیت کوین و ارزهای دیجیتال دیگر صورت می‌گرفتند و البته این روند همچنان ادامه دارد.

این ویژگی بیت کوین که با توجه به آن تراکنش‌ها و میزان دارایی های یک آدرس بیت کوین قابل رهگیری هستند و علاوه بر آن، نیاز بسیاری از کاربران به حفظ کامل حریم خصوصی در تراکنش‌ها باعث شد ارزهای دیجیتال جدیدی با ادعای کاملا ناشناس و پیگیرگریز بودن، وارد رقابت با بیت کوین شوند.

ارزهای دیجیتال نظیر «مونرو»، «زی کش»، «ورج»، «دش» و «گرین» ازجمله ارزهایی هستند که با تمرکز بر روی حریم خصوصی کاربران سعی دارند تا هویت واقعی شما را بیش‌ از پیش مخفی نگه دارند و به این ترتیب شرایط برای مجرمان مهیاتر از قبل شده تا بدون هیچ نگرانی به فعالیت‌های غیرقانونی خود ادامه دهند.

آمازون مواد مخدر

نامی که در رابطه با دارک وب در ذهن بسیاری از افراد علاقه‌مند به بیت کوین هک شده، سیلک‌رود (Silk Road) است که به آن لقب آمازون مواد مخدر داده بودند. این وب‌سایت از ژانویه‌ی ۲۰۱۱ کار خود را آغاز کرد و توسط شخصی به نام راس اولبریک که تحت نام مستعار دِرِد پایرت رابرتز (Dread Pirate Roberts) یا به اختصار DPR فعالیت می‌کرد، اداره می‌شد.

این فروشگاه اینترنتی غیرقانونی در سال ۲۰۱۳ توسط پلیس FBI بسته شد. سیلک رود اولین فروشگاه دارک وب برای مواد مخدر و دیگر کالاهای ممنوعه بود که معاملات در آن با استفاده از بیت کوین انجام می‌شدند.

وب‌سایت The Armory بزرگترین مرکز آنلاین خرید و فروش اسلحه است که کاربران می‌توانند علاوه بر بیت کوین از لایت کوین نیز برای خرید و فروش استفاده کنند. به عنوان نمونه‌های دیگر می‌توان از AlphaBay ،Dream Market ،Tochka ،Empire Market ،Hansa و Wall Street نام برد.

در این مقاله سعی شده تا اطلاعات اولیه در رابطه با وب تاریک و وب عمیق ارائه شود. به دلیل خطرات مختلفی که در وب‌گردی در بخش عمیق وب وجود دارد، توصیه می‌کنیم که از ورود به بخش عمیق و تاریک وب بدون آگاهی‌های لازم خودداری کنید.