رشد ۹۰۰ درصدی دوج کوین در یک روز؛ علت چه بود؟

هیاهوی تبلیغاتی در شبکه‌های اجتماعی باعث شد تا قیمت دوج کوین رشدی ۹۰۰ درصدی داشته باشد. با وجود اینکه این جهش دوام چندانی نداشت اما قدرت شبکه‌های اجتماعی در جریان‌سازی را به ما نشان داد.

یکی از شگفت‌انگیزترین اتفاقات چند روز اخیر در بازار ارزهای دیجیتال، رشد کم‌سابقه دوج کوین (Dogecoin) بوده است که قیمت آن در عرض ۲۴ ساعت، حدوداً ده برابر افزایش یافت. دوج کوین را می‌توان بهترین ارز دیجیتال میم‌ ‌یا میم کوین (MemeCoin) دانست که یک بار دیگر به‌واسطه هیاهویی تبلیغاتی در رسانه‌های اجتماعی، خبرساز می‌شود. ارزهای دیجیتال میم یا میم کوین‌ها مبتنی ایده طنزی هستند که مدتی در اینترنت رواج داشته و سپس به یک ارز دیجیتال تبدیل شده‌اند. در ادامه با استناد به مقاله‌ای که در وب‌سایت کوین تلگراف منتشر شده است، به بررسی علت رشد عجیب این ارز دیجیتال و تأثیر شبکه‌های اجتماعی بر آن می‌پردازیم.

هر فردی که طی چند سال گذشته در فضای ارزهای دیجیتال فعال بوده باشد، بی‌شک با دوج کوین، با نماد اختصاری DOGE و البته اثر فعالیت‌ شبکه‌های اجتماعی بر قیمت آن آشنایی دارد. این ارز دیجیتال، مشهور به «فورکِ یک فورک»، روی پلتفرم لایت کوین (فورک بیت کوین) ایجاد شده است و توانسته در فضای ارزهای دیجیتال، طرفدارانی پرشمار و اعتباری منحصربه‌فرد به دست بیاورد.

برخلاف سایر پروژه‌ها، دوج کوین از سال ۲۰۱۵ تاکنون شاهد هیچ‌گونه ارتقا یا پیشرفت پروتکل نبوده است. درحقیقت، موفقیت دوج کوین بیشتر از تلاش‌های فنی، ریشه در تلاش‌های جامعه ارزهای دیجیتال و قدرت میم کوین‌ها دارد.

با این حال، نمی‌توان گفت که این «ارز دیجیتال» هیچ کاربردی ندارد. درواقع، اولین موردِ استفاده دوج کوین به‌منظور ارائه پاداش‌ در مقیاس بسیار اندک برای تولید محتوا در شبکه‌های اجتماعی بود. دوج کوین یکی از اولین نمونه‌هایی بود که نشان داد چگونه می‌توان از ارزهای دیجیتال برای کسب درآمد از فضای تولید محتوا استفاده کرد. به‌جای «لایک‌»های معمول و با ارائه پاداش در قالب میم کوین با ارزش واقعی دلاری، افرادی که در تالارهای گفت‌وگو مطلب به اشتراک می‌گذارند، مورد توجه بیشتری قرار خواهند گرفت و فعالیت آنها با جدیت و تأثیر بیشتری ادامه پیدا خواهد کرد.

اعضای جامعه دوج کوین چنان مشارکت و تأثیر هم‌افزایی داشته‌اند که دارندگان این توکن توانستند از جاش وایز (Josh Wise)، راننده شرکت نسکار (NASCAR)، در مسابقات اتوموبیل‌رانی و تیم سورتمه‌سُری (نوعی ورزش زمستانی) جاماییکا در سال ۲۰۱۴ حمایت مالی کنند.

ماجرای دوج کوین از کجا شروع شد؟

۱۰ بهمن، دوج کوین برای اولین بار پس از سال ۲۰۱۵، با صعودی حیرت‌انگیز و رشدی تقریباً ده‌برابری، برای مدت کوتاهی بین ۱۰ ارز دیجیتال برتر بازار جای گرفت. همه‌چیز از آنجا شروع شد که روز پنجشنبه و پس از شکل‌گیری موجی از گفت‌وگوهای چالش‌برانگیز در رسانه‌های اجتماعی، راه برای خرید سهام شرکت‌هایی همچون گیم استاپ (GameStop) و ای‌ام‌سی (AMC) توسط معامله‌گران خُرد بسته شد.

در آن زمان، گروه انبوهی از معامله‌گرهای خُرد که در پلتفرم ردیت، گروه وال استریت بِتس (Wallstreetbets) را شکل داده بودند، ظاهراً با افزایش فشار خرید سهام، باعث غافلگیرکردن و تغییر استراتژی یکی از صندوق‌های پوشش ریسک شدند که وارد موقعیت شورت (فروش) شده بود‌. پس از متضررشدن این صندوق پوشش ریسک، درحالی‌که کارگزارهای خُرد، به‌منظور ایجاد تعادل در بازار معاملات‌ سهام شرکت گیم استاپ و برخی دیگر از سهام‌ها را به حالت تعلیق درآوردند، برخی از کاربران ردیت انرژی افسارگیسختۀ معاملاتی خود را معطوف به دوج کوین کردند. 

روز پنجشنبه، یکی از کاربران توییتری با نام کاربری «وی‌اس‌بی چیرمن» (WSB Chairman) از ۷۵۰,۰۰۰ دنبال‌کننده خود پرسید:

آیا دوج کوین تا به حال به قیمت یک دلار دست یافته است؟

در پی این توییت، طوفانی در رسانه‌های اجتماعی آغاز شد و دوج کوین به اولین آلت کوینی بدل شد که میزان کاربرد نام آن در توییت‌های روزانه، از این میزان برای بیت کوین نیز فراتر رفت.  

جاشوا فرانک (Joshua Frank)، هم‌بنیان‌گذار و مدیرعامل شرکت تحقیقاتی ارزهای دیجیتال تای (The Tie)، در خصوص ارتباط بین فعالیت‌ شبکه‌های اجتماعی و حرکات قیمت دوج کوین، طی مصاحبه‌ای اظهار داشت:

همه در سرتاسر جهان با این عقیده موافق هستند که هیچ‌کس روی مبانی «فاندامنتال» دوج کوین سرمایه‌گذاری نمی‌کند. از آنجا که دوج کوین از پشتیبانی قابل‌توجهی در پلتفرم‌های مختلف رسانه‌های اجتماعی برخوردار است، قیمت آن واکنش شدیدی به مباحث مطرح‌شده در این شبکه‌ها نشان می‌دهد. همچنین، ما متوجه شده‌ایم که افزایش حمایت از دوج کوین دوره‌ای است؛ گاهی روزها یا هفته‌های متوالی، این میم کوین روندی صعودی طی می‌کند و مشتریان خُردِ بسیاری روی آن سرمایه‌گذاری می‌کنند.   

افزایش قیمت دوج کوین با افزایش ناگهانی میزان فعالیت‌ در فضای ارزهای دیجیتال هم‌زمان شد و صرافی‌هایی همچون بایننس از افتتاح سِیلی از حساب‌های جدید خبر دادند. درواقع، چندین صرافی با کاهش چشمگیر حجم این آلت کوین‌ روبرو شدند و برداشت‌ دوج کوین را متوقف کردند.

چانگ پنگ ژائو (Changpeng Zhao)، مدیرعامل صرافی بایننس نیز رابطه بین بحث‌های داغ شبکه‌های اجتماعی و قیمت دوج کوین را بررسی و در مصاحبه‌ای اعلام کرد:

دوج کوین، با ارزش بازار ۷ میلیارد دلاری، احتمالاً با اختلاف موفق‌ترین جوک در تمام تاریخ است. دوج کوین که در ابتدا از یک شوخی متولد شد، اکنون به هدفی جذاب برای گروه‌های مختلف در رسانه‌های اجتماعی تبدیل شده است. این ارز نسبت به سایر ارزهای دیجیتال برتر نسبتاً کوچک‌تر است اما با آگاهی بیشتری که در خصوص آن وجود دارد، راه‌اندازی کمپین یا حرکتی اجتماعی در مورد آن ساده‌تر است و تأثیری فوری و عمده بر قیمت خواهد داشت.

اختلال به‌وجودآمده در ارائه خدمات مربوط به دوج کوین باعث افت ۵۰ درصدی قیمت آن شد. با این همه، احساسات شبکه‌های اجتماعی هنوز شعله‌ور است و فعالان بسیاری در فضای رسانه‌های اجتماعی در کوتاه‌مدت خواهان رسیدن به قیمت ۰.۱۰ دلار هستند.

دوج کوین برای رسیدن به هدف ۱ دلاری تعیین‌شده توسط کاربر «وی‌اس‌بی چیرمن» به افزایش قیمتی ۲,۰۰۰ درصدی احتیاج دارد. علاوه بر این، حجم معاملات ۲۴ ساعته دوج کوین در بایننس نیز برای اولین بار از مرز ۵ میلیارد دلار عبور کرد تا از میزان فعالیت معاملات بیت کوین روی این پلتفرم پیشی بگیرد. 

افزایش قیمت دوج کوین بی‌سابقه نیست

با وجود اشتیاقی که در حال حاضر نسبت به دوج کوین شکل گرفته است، این اولین بار نیست که گفت‌وگوهای شبکه‌های اجتماعی منجر به هیاهویی در بازار میم کوین‌های معروف شده‌اند. درواقع، تمام هیجان مربوط به میم کوین‌ها بر اساس «مهندسی شوخی» و اقتصاد نوظهور مبتنی بر شوخی شکل گرفته است. مهندسی شوخی (Memetic Engineering) به تلاش برای همه‌گیرکردن شوخی‌ها به‌شکلی آگاهانه و به‌منظور تغییر رفتار افراد در جامعه گفته می‌شود.

در سال ۲۰۲۰، ایلان ماسک (Elon Musk)، مدیرعامل شرکت تسلا، در دو مورد جداگانه در توییت‌های خود به دوج کوین اشاره کرد و در هر دو مورد، باعث افزایش قیمت این توکن شد. سال گذشته، در یک نظرسنجی در توییتر برای تصمیم‌گیری در مورد اینکه چه کسی باید مدیرعامل دوج کوین شود، ایلان ماسک در رتبه اول جای گرفت. مدیر عامل تسلا بعداً از خود به عنوان «مدیرعامل سابق دوج کوین» یاد کرد.

تأثیر ماسک بر عملکرد قیمت ارزهای دیجیتال فقط محدود به دوج کوین نمی‌شود. پس از آنکه روز جمعه (۱۰ بهمن)، ماسک بیوی (bio) توئیتر خود را به واژۀ «بیت کوین» تغییر داد، بیت کوین نیز جهش قابل‌توجهی را تجربه کرد.  

درست مانند مورد دوج کوین در سال ۲۰۲۰، ماسک پرچم بیت کوین را نیز دوباره بالا برد تا در عرض چند دقیقه، پادشاه ارزهای دیجیتال بیش از ۵,۰۰۰ دلار رشد کند و برای اولین بار از اواسط ژانویه، از مرز ۳۸,۰۰۰ دلار بالاتر برود.

به دنبال ماسک، سایر طرفداران برجسته ارزهای دیجیتال، چه داخل و چه خارج از این صنعت، از جمله شرکت‌کنندگان در فضای گسترده‌تر فناوری و رسانه‌های اجتماعی نیز پرچم‌دار بیت کوین شدند. الکسیس اوهانیان (Alexis Ohanian)، هم‌بنیان‌گذار ردیت و یکی از طرفداران شناخته‌شدۀ اتریوم و همچنین جک دورسی (Jack Dorsey)، هم‌بنیان‌گذار و مدیرعامل توییتر نیز با تغییر بیوی توییتر خود به واژۀ «بیت کوین» به این جریان پیوستند.

به غیر از ماسک، کمپینی همه‌گیر نیز در سرویس به‌اشتراک‌گذاری ویدئو تیک ‌تاک (TikTok) به راه افتاد تا با قدرت بیشتری قیمت دوج کوین را در مسیری صعودی پیش ببرد. در واقع، دوج کوین موفق شد از هیاهوی ایجادشده توسط فیلم‌هایی که به‌سرعت منتشر می‌شوند، استفاده کند تا به بالاترین رکورد خود طی دو سال اخیر برسد.

ارزیابی دارایی‌ها در عصر شبکه‌های اجتماعی

ماجرای جنجال‌برانگیز گیم استاپ یک بار دیگر بر استدلال فرضیه بازار کارآمد تأکید می‌کند که قیمت سهام بازتابی از ارزش عادلانه بازار است. درواقع، معامله‌گران خُرد با استفاده از اطلاعات موجود و عمومی به این نتیجۀ صحیح رسیدند که خرید گسترده سهام گیم استاپ می‌تواند صندوق‌های پوشش ریسکی را که وارد موقعیت‌های شورت شده‌اند، دچار مشکل کند و از قابلیت تأثیرگذاری این سازمان‌ها بر بازار بکاهد.

از دیدگاه این فرضیه، چنین شرایطی (کسب بازدهی بیش از بازده متعارف بازار) فقط حاصل شانس است و نه عاملی دیگر. با این حال، در عصر مدرن رسانه‌های اجتماعی، این دسته از مفاهیم اکنون به‌شکلی فزاینده توسط گروهی از افراد بی‌پروا که ظاهراً از این شرایط نفع می‌برند، به چالش کشیده می‌شود.

برای آرون خو (Aaron Khoo)، از مدیران ارشد کوین مارکت کپ (CoinMarketCap)، جهش دوج کوین بیان‌گر افزایش آگاهی در میان سرمایه‌گذاران خُرد است. خو در مصاحبه‌ای گفت:

درست مانند فشار خرید برای سهام شرکت گیم استاپ، صعود دوج کوین نیز مثالی فوق‌العاده از تمایل روانی بشر به مسخره‌کردن است؛ عده‌ای از افراد ساختارشکن قصد داشتند بیانیه‌ای اظهار کنند مبنی بر اینکه صندوق‌های پوشش ریسکِ ظاهراً معتبر وال استریت هیچ حقی برای تغییردادن و اعلام رسمی ارزش عادلانه یک دارایی ندارند.

در حال حاضر، دوج کوین از نظر عملکرد ۲۴ ساعتۀ قیمت همچنان در محدودۀ سبز به سر می‌برد؛ با عبور از ۰.۰۸ دلار، این میم کوین توانسته است رکوردهای پیشین خود را بشکند و تبدیل به یکی از معدود آلت کوین‌هایی بشود که از رکورد قیمت سال ۲۰۱۸ خود فراتر رفته‌اند. در زمان نگارش این مطلب، دوج کوین بیش از ۵۹ درصد افت قیمت را تجربه کرده است.

این باور عمومی وجود دارد که افزایش قیمت دوج کوین خبر از آغاز «فصل آلت کوین» دیگری می‌دهد. درواقع، با توجه به ماهیت چرخه‌ای حرکات قیمت دوج کوین، معکوس‌شدن نمودار دوج کوین-بیت کوین (رشد دوج کوین و عقب‌نشینی بیت کوین) می‌تواند نشان‌دهنده آغاز دوره‌ای از افزایش قیمت بازار آلت کوین‌ها باشد.

دلیل آن کاملاً ساده است؛ افزایش قیمت دوج کوین صرفاً وابسته به حضور و فعالیت معامله‌گرهای خُرد در شبکه‌های اجتماعی است که غالباً به افزایش قیمت این میم کوین منجر می‌شود. این ترس از دست‌‌ دادن بین معامله‌گرهای خُرد معمولاً دامن سایر آلت کوین‌ها را نیز می‌گیرد.

با این همه، خستگی ناشی از دوره‌ای رشد در فضای بیت کوین نیز می‌تواند یکی دیگر از عوامل آغاز فصل آلت کوین‌ها باشد. در حال حاضر، به نظر می‌رسد که بیت کوین هنوز هم برای ادامه مسیر سوخت در اختیار دارد؛ بنابراین، بازار هنوز باید منتظر اتفاقات بعدی بماند. علاوه بر این، آلت کوین‌های قدیمی‌تر باید با فشار فضای امور مالی غیرمتمرکز نیز مقابله کنند، کوین‌های معروفی که جایگاه خود را در میان سرمایه‌گذاران ارزهای دیجیتال پیدا کرده‌اند.