اتریوم بلاک چین محبوبی محسوب میشود که در بخشها و پروژههای متنوعی بهکار رفته است. بهدلیل موفقیتی که اتریوم بهدست آورده، بسیاری از توسعهدهندگان و پروژهها برای ساخت پروتکلها و محصولات خود از این زنجیره استفاده میکنند. حال که اتریوم بهشدت در کانون توجه قرار گرفته است و کاربران متعددی از آن بهره میبرند، این مجموعه در آستانه تغییرات مهمی قرار گرفته است.
برخی بر این باورند که موفقیتهای قیمت اتریوم آن را دچار دردسرهای متعددی کرده است؛ اتفاقی که درحقیقت نباید روی میداد. بلاک چینی مانند اتریوم باید با قدرت هرچهبیشتر بهسمت جلو حرکت میکرد و نباید درگیر مسائل حاشیهای میشد. باوجوداین بهینهسازی شبکه و حل مشکلات موجود به یکی از اولویتهای اصلی تیم توسعه شبکه اتریوم تبدیل شده است.
کریس جونز (Chris Jones) در مقالهای از وبسایت کوینتلگراف (Cointelegraph) با نگاهی متفاوت، موضوعاتی مانند محبوبیت اتریوم و مزایا و معایب این شبکه را بررسی کرده است. او این موضوع را به بحث میگذارد که چرا اتریوم برای حل مشکلاتش به سازگاری بیشتر نیاز دارد. برای آشنایی با این مشکلات و راهحلهای آن، تا پایان این مقاله ما را همراهی کنید.
چرا اتریوم پلتفرم محبوب دیفای است؟
تقریباً اکثر کاربردهای مهم ارزهای دیجیتال در حوزه امور مالی غیرمتمرکز یا دیفای (DeFi) است و اتریوم قطعاً ستاره درخشان آسمان بلاک چین و دنیای دیفای شناخته میشود. با آنکه بیت کوین روند پیشرفت خود را حفظ کرده است، اختراع ویتالیک بوترین همچنان به رشد و شکوفایی خود ادامه میدهد. براساس گزارش نشریه Consensys در ماه ژوییه، آدرسهای منحصربهفرد اتریوم به رقم ۱۶۱میلیون رسیده است. این میزان درمقایسهبا پایان سهماهه اول سال ۲۰۲۱، رشدی ۱۰درصد را نشان میدهد. کل ارزش قفلشده (TVL) اکوسیستم اثبات سهام شبکه اتریوم نیز در ماه آگوست به ۱۴۶میلیارد دلار رسیده بود.
دنیای ارزهای دیجیتال بهدلیل وجود قراردادهای هوشمند (Smart Contract) به شبکه اتریوم مدیون است؛ چراکه با وجود فناوری اینچنینی، استفاده از امور مالی غیرمتمرکز برای کاربران ممکن شده است. با آنکه بیت کوین مشهورترین ارز دیجیتال دنیاست، این ارز صرفاً دارایی دیجیتال غیرمتمرکز بهشمار میآید و کارکرد اصلی آن مانند سایر ارزهای دیگر، ابزاری برای مبادلات (Medium Exchange) و واحد پولی (Unit Account) و ذخیره ارزش (Store of Value) است. این دارایی پیشگام، تنها روی نقش اصلی خود تمرکز دارد و آن را با شفافیت و امنیت کمنظیر انجام میدهد.
درمقابل، قراردادهای هوشمند و اتریوم داستان متفاوتی دارند؛ زیرا آنها توانستهاند کاربردهای فناوری بلاک چین را به سطوح دیگری برسانند. قراردادهای هوشمند به کاربران اجازه میدهند تا بتوانند شرایط و قواعد مدنظر خود را برای انتقال داراییهای ارزشمحور (Value Based) تعیین کنند. بدینترتیب، عملکرد اتریوم را میتوان فراتر از نقلوانتقال داراییهای ارزشمحور دانست. در قراردادهای هوشمند امکان گنجاندن شرایط تفصیلی برای هر قرارداد وجود دارد. همین ویژگی موجب شده است تا میزبانی از خدمات متنوع مالی مبتنیبر بلاک چین فراهم شود.
درادامه، تنها به چند نمونه از خدمات گفتهشده اشاره میکنیم:
- وامدهی
- بیمه غیرمتمرکز
- صرافیهای غیرمتمرکز
- استیبل کوینها
- کشت سود
- سهامگذاری
- بازیهای رایانهای (شرطبندیها)
- توکنهای غیرمثلی (NFT)
چرا اتریوم نیاز به بهبود دارد؟
بدون قوانین تفصیلی درباره انتقال ارزش که آنهم درحالحاضر فقط با قراردادهای هوشمند انجام میشود، نمیتوان کاری متفاوت با ارزهای دیجیتالی انجام داد. بنابراین، این قراردادهای هوشمند هستند که به ما اجازه میدهند تا فرایندهای پرداخت و انتقال ارزش را با مواردی مانند بازیهای رایانهای و بیمه یا داراییهای دیجیتال خاصی مانند استیبلکوینها یا توکنهای غیرمثلی ترکیب کنیم.
بیشتر بخوانیم: توکن غیرمثلی (Non-fungible token) یا NFT چیست؟
برخی از این تعبیر استفاده میکنند که اتریوم قربانی موفقیت خود شده است؛ اما این ذهنیت با نگاه به دستاوردهای این شبکه چندان درست بهنظر نمیرسد.
بیش از پنج سال از عمر شبکه اتریوم میگذرد؛ اما همچنان نگرانیهایی درباره سرعت شبکه و هزینهها و تأثیرات زیستمحیطی آن وجود دارد. الگوریتم اولیه این شبکه از اثبات کار (PoW) به اثبات سهام (PoS) تغییر خواهد کرد که سازگاری بیشتری با محیطزیست دارد. بااینحال، اجرای کامل نسل بعدی اتریوم یا همان اتریوم ۲٫۰ برای سال ۲۰۲۲ برنامهریزی شده است.
این شبکه نهتنها با مشکل کُندی تراکنشها و کارمزد زیاد معاملات مواجه است؛ بلکه با مشکلاتی مانند محدودیت اکوسیستم خود نیز دستبهگریبان است. اگر اقدام به خرید اتریوم کرده باشید یا این ارز دیجیتال را انتقال داده باشید، با مشکل کارمزد بالای آن مواجه شدهاید.
این موضوع درنهایت موجب میشود محیطهای جدید توسعهدهنده مانند وباسمبلی (WebAssembly) یا Wasm به اتریوم راه پیدا نکنند. شاید این مشکل را بتوان با ماهیت و معماری غیرمنعطف این شبکه برای ساخت قراردادهای هوشمند مرتبط دانست.
راهحل چیست؟
راهحل این مشکل روشن است: استفاده از فناوریهای جدیدتر! خوشبختانه در دنیای امروز آنقدر سرعت ظهور فناوریهای تازه و شگفتانگیز افزایش یافته است که تقریباً برای هر مشکلی میتوان راه چارهای یافت. وباسمبلی یکی از این فناوریهاست که میتواند برخی از مشکلات شبکه اتریوم را حل کند.
وباسمبلی (WebAssembly)
وباسمبلی (Wasm) از جاوااسکریپت (JavaScript) سریعتر است و از پشتیبانی کنسرسیوم یا ائتلاف شبکه جهانی وب (W3C) بهره میبرد. از وباسمبلی در بلاک چینهای نسل جدید مانند پولکادات (Polkadot)، کازماس (Cosmos)، سولانا (Solana) و اوئیسیز (Oasis) بهعنوان ماشین مجازی برای تعامل با برنامههای غیرمتمرکز (DApps) استفاده میشود. بااینحال، بیشترِ ماشینهای مجازی وباسمبلی با اپلیکیشنهای ماشین مجازی اتریوم (EVM) سازگار نیستند و همین موضوع مانع اجرای اپلیکیشنهای جدید شده است.
پروژههای توسعهیافته روی اتریوم بهدلیل محدودیتهای ماشین مجازی فرصت استفاده از ابزارهای جدید توسعه را از دست دادهاند. این مسئله درنهایت موجب کُندی توسعه اپلیکیشنهای غیرمتمرکز و سازگار با اتریوم میشود و توان رقابت را از توسعهدهندگان میگیرد. استانداردی جدید و مبتنیبر وباسمبلی میتواند این گلوگاه را حلوفصل کند؛ گلوگاهی که از عرضه اپلیکیشنهای غیرمتمرکز مانع میشود. دراینمیان، باید به این موضوع نیز اشاره کنیم که سازندگان اتریوم هنوز وباسمبلی را بهرسمیت نشناختهاند.
همانطورکه گفتیم، وباسمبلی از جاوااسکریپت سریعتر و از پشتیبانی ائتلاف شبکه جهانی وب برخوردار است و در بلاک چینهای نسل جدید مثل پولکادات، کازماس، سولانا و اوئیسیز بهعنوان ماشین مجازی برای تعامل با اپلیکیشنهای غیرمتمرکز استفاده میشود. نکته جالب این است که در نقشهراه اتریوم ۲.۰ استانداردی با چاشنی وباسمبلی وجود دارد که همان نسخه اتریومی این برنامه با نام ایواسم (eWasm) است. حال این سؤال مطرح میشود: تا زمانی که این ویژگی در مراحل آمادهسازی است، چه گزینههایی دیگری برای سازگاری ماشین مجازی اتریوم و هزاران اپلیکیشن در این اکوسیستم وجود دارد؟
پروژههای مختلفی هستند که امکان ورود برنامههای غیراتریومی را به شبکه و ماشین مجازی اتریوم فراهم کردهاند. برخی از این برنامهها تضمین میکنند که بدون قربانیکردن عملکرد و سرعتی که وباسمبلی ارائه میکند، اپلیکیشنهای غیراتریومی را به شبکه اتریوم منتقل کنند. در تعدادی از این پروژهها، پسسازگاری یا سازگاری عقبرو (Backward Compatible) نیز برای توسعهدهندگان در نظر گرفته شده است. این یعنی قراردادهای هوشمند نوشتهشده به زبان سالیدیتی (Solidity) در شبکه اتریوم میتوانند بدون تغییر در شبکههای دیگر هم پیادهسازی و اجرا شوند.
جمعبندی
با آنکه بیش از ۵ سال از عمر شبکه اتریوم گذشته است، هنوزهم این شبکه جزو بلاک چینهای قدرتمند بهشمار میآید و پیدایش دیفای مدیون امکانات و قابلیتهای این شبکه است. البته نباید فراموش کرد که مشکلاتی هم در این مسیر وجود دارد و سازندگان این شبکه همچنان با مشکلات متعددی دستوپنجه نرم میکند.
محبوبیت اتریوم در بخش دیفای و استفاده از قراردادهای هوشمند ویژگیهای مهم این شبکه محسوب میشود و بسیاری از کاربران را مجذوب خود کرده است. بااینحال، اتریوم به بهبود و سازگاری بیشتر نیاز دارد و استفاده از فناوریهای نو مانند وباسمبلی یکی از راهکارهای بهبود سازگاری اتریوم و امکان اجرای برنامههای غیرمتمرکز است. دراینمیان، پروژههای مختلفی هستند که با درنظرگرفتن قدرت شبکه اتریوم، امکان ورود پروژههای غیراتریومی را به این شبکه فراهم میکنند. باید منظر ماند و دید با بهروز رسانی شبکه اتریوم چه تغییرات گستردهای در بخشهای مختلف آن روی خواهد داد.