به دنیای نامحدود ارزهای دیجیتال خوش آمدید. می‌توان گفت که شما در حال حاضر از ۹۰ درصد مردم جهان خوش‌شانس‌تر هستید چون طبق برآوردها، فقط حدود ده درصد از مردم جهان اسم «بیت کوین» را شنیده‌اند. اغراق نیست اگر بگوییم فقط کمتر از ۵ درصد مردم جهان واقعا بیت کوین را می‌شناسند. موضوع فقط بیت کوین نیست. به عقیده بسیاری از اقتصاددان‌ها، ارزهای دیجیتال آینده جهان هستند، حتی اگر بیت کوین نابود شود.
یک خبر خوب دیگر اینکه سردرگم بودن در این حوزه یک مسئله کاملا طبیعی محسوب می‌شود. عمر کل ارزهای دیجیتال و بلاک چین به ۱۱ سال هم نمی‌رسد، بنابراین چیز عجیبی نیست اگر با صدها مفهوم عجیب و غریب بمباران شوید و ندانید که از کجا شروع کنید. در این راهنما ما با ارائه یک نقشه راه به شما کمک می‌کنیم تا بهتر بتوانید بیت کوین، بلاک چین و ارزهای دیجیتال دیگر را بشناسید و تا حدی از سردرگمی نجات پیدا کنید.
پس شروع می‌کنیم.
قدم اول: مفاهیم پایه ارزهای دیجیتال
همانطور که برای بنا کردن یک ساختمان، قبل از هر کاری از پایه و پی شروع به کار می‌کنند، در دنیای ارزهای دیجیتال هم قبل از انجام هر اقدامی باید مفاهیم پایه و اصلی آن را بدانید. در قدم اول با تاریخچه پول، مفهوم کرپیتوکارنسی، بیت کوین، بلاک چین و اتریوم آشنا می‌شوید.
تاریخچه پول
هزاران سال پیش و در زمان انقلاب کشاورزی، انسان متوجه شد که نمی‌تواند همه نیازهایش را خودش تامین کند و باید با دیگران به تعامل بپردازد. به این ترتیب، در ابتدا سیستم «دادوستد پایاپای» یا «تبادل کالا به کالا» مورد استفاده قرار گرفت.
کشاورز زحمت‌کشی که گندم تولید می‌کرد، گندم‌های اضافی‌اش را با آهنگری که ابزار می‌ساخت عوض می‌کرد. اما این سیستم مشکلات زیادی داشت. آیا ارزش این کیسه گندم با ارزش این داس برابر است؟ اگر آهنگر به گندم نیاز نداشت و نیازش چیز دیگری بود چه؟ چطور کیسه‌های سنگین گندم را با خود حمل کنیم؟ این سوالات بود که بشر را به فکر اختراع یک واسط تبادل یا همان «پول» انداخت.
به این ترتیب، مردمِ هر منطقه یک سری کالای خاص را که مورد توافق همه بود، به عنوان واسط تبادل در نظر گرفتند. مثلا در یک منطقه خاص از صدف دریایی و در یک منطقه دیگر از پنبه به عنوان واسط تبادل بهره می‌بردند. به این سیستم، «سیستم پول‌کالایی» هم می‌گویند.
خیلی زود طلا و نقره و یک سری از فلزات گران‌بها به دلیل ویژگی‌های خاصشان (مثل دوام و کمیابی) به عنوان پول مورد استفاده قرار گرفتند و سپس حکومت‌ها، سکه‌های فلزی خود را ضرب کردند که نشانی از قدرتشان هم بود.
بعد از گذشت سال‌ها از همه‌گیر شدن سکه‌های فلزی، راه حلی برای مشکل حمل و نقل سکه‌ها پیدا شد. مراکزی به وجود آمدند که بازرگانان طلاها و سکه‌هایشان را پیش آن‌ها به امانت می‌گذاشتند و در ازای آن رسید دریافت می‌کردند. بازرگانان به راحتی می‌توانستند با آن رسیدها خرید و فروش کنند بدون اینکه نیاز باشد مقدار زیادی طلا و سکه حمل کنند. آن مراکز پدران بانک‌های امروزی هستند و آن رسیدها پدران اسکناس‌های امروزی.
اسکناس‌های ابتدایی دارای پشتوانه طلا یا دیگر دارایی‌های ارزشمند بودند. تا سال ۱۹۷۱ پشتوانه دلار هم طلا بود تا اینکه رئیس جمهور وقت آمریکا این قانون را از میان برداشت.
بر خلاف تصور عموم، اسکناس‌های امروزی هیچ‌گونه پشتوانه‌ای ندارند و بانک‌های مرکزی بدون هیچ محدودیتی می‌توانند پول چاپ کنند.
ظهور اینترنت باعث شد تا پول صرفا به یک سری اعداد و ارقام در حساب بانکی ما روی سرورهای کامپیوتر تبدیل شود. زمانی که با اینترنت یا خودپرداز از حساب خود به حساب دوستتان پول واریز می‌کنید، تنها عملی که رخ می‌دهد این است که از رقم حساب شما مقداری کسر شده و به رقم حساب دوستتان مقداری اضافه می‌شود، بدون اینکه هیچ انتقال فیزیکی صورت بگیرد.
سیستم اقتصادی فعلی دنیا درگیر مشکلات زیادی است. تورم، بدهی‌های سنگین، رکود و بحران‌های فلج‌کننده اقتصادی چیزهایی نیست که این روزها کسی با آن‌ها غریبه باشد.
تا اینکه در سال ۲۰۰۸ شکل جدیدی از پول توسط فرد ناشناسی به اسم ساتوشی ناکاموتو معرفی شد. بیت کوین. پولی که هیچ بانک یا دولتی نمی‌تواند آن را کنترل کند. شبکه‌ای که بدون نیاز به هیچ واسطه‌ای می‌تواند مقدار زیادی پول را به صورت خیلی سریع و ارزان از یک نقطه به نقطه دیگری منتقل کند. مفهوم کریپتوکارنسی یا همان پول‌های غیرمتمرکز از همین جا شکل گرفت.
این خلاصه‌ای بود از تاریخچه و تکامل چند هزار ساله پول. برای مطالعه جزئیات بیشتر، می‌توانید متن کامل مقاله «تاریخچه پول» را بخوانید.
کریپتوکارنسی چیست؟
بیت کوین اولین کریپتوکارنسی دنیاست. یک کریپتوکارنسی، دارایی دیجیتال و شبکه غیرمتمرکزی است که از رمزنگاری پیشرفته و دفتر کل توزیع شده استفاده می‌کند. فرق آن با پول‌ها و شبکه‌های دیگر این است که هیچ سازمان، بانک یا دولتی بر تراکنشهای آن یا تولید واحدهای پولی جدید کنترلی ندارد.
در شبکه یک ارز دیجیتال، همه این حق را دارند که در تایید تراکنشهای شبکه و کنترل آن شرکت کنند. در واقع بر خلاف سیستم بانکی و سیستم‌های مالی متمرکز که فقط چند نهاد خاص بر روی آن کنترل دارند، در سیستم یک ارز دیجیتال هیچ کس به تنهایی مالک شبکه نیست و هیچ به تنهایی نمی‌تواند کنترل شبکه را بدست بگیرد، بلکه هر کس که اکوسیستم وصل می‌شود، بخشی از آن خواهد بود.
کریپتوکارنسی‌ها را می‌توان به صورت مستقیم و بدون دخالت هرگونه واسطه‌ای در اینترنت به شخص دیگری ارسال کرد. یعنی برای ارسال ارزهای دیجیتال به یکدیگر نیازی به افتتاح حساب بانکی، استفاده از خدمات بانک‌ها یا هر سازمان واسطه دیگری نخواهید داشت.
محمد می‌تواند کریپتوکارنسی (مثل بیت کوین) بخرد و به راحتی برای برادر خود در ژاپن ارسال کند بدون اینکه نیاز باشد از بانک یا هرگونه سازمان واسطه‌ای کمک بگیرد.
همانطور که گفتیم، کریپتوکارنسی‌ها یا همان ارزهای دیجیتال از یک دفتر کل توزیع شده استفاده می‌کنند. دفتر کل توزیع شده‌ای که اغلب کرپیتوکارنسی‌ها روی آن کار می‌کنند، «بلاک چین» نام دارد. در ادامه با این مفاهیم بیشتر آشنا خواهید شد. در حال حاضر بیش از ۳,۰۰۰ کریپتوکارنسی مختلف با اهداف گوناگون وجود دارد اما مشهورترین‌ِ آن‌ها بیت کوین، اتریوم، ریپل و لایت کوین هستند.
با سیستم‌های متمرکز، ما همیشه در حال اعتماد کردن به اشخاص و سازمان‌های مختلف هستیم. وقتی که پول خود را در بانک پس‌انداز می‌کنیم، مجبور به اعتماد کردن به بانک هستیم. وقتی که فایلی را در فیس‌بوک منتشر می‌کنیم به فیس‌بوک اعتماد می‌کنیم که از اطلاعات ما حفاظت کند. کرپیتوکارنسی‌ها با بهره‌گیری از مفهوم تمرکززدایی، رمزنگاری و دفتر کل توزیع شده، به دنبال آن هستند که ما را از اعتماد بی‌نیاز کنند.
برای درک بهتر می‌توانید متن کامل مقاله «ارز دیجیتال چیست؟» را بخوانید.
بیت کوین
به سراغ پادشاه ارزهای دیجیتال می‌رویم. شناختن بیت کوین کلید شناختن تمام دنیای ارزهای دیجیتال است. به عبارت دیگر، باید برای شناخت بیت کوین وقت بیشتری بگذارید چون با شناختن درست آن، درک بقیه مفاهیم برایتان بسیار راحت‌تر خواهد بود و بالعکس اگر بیت کوین را درست نشناسید، در درک بقیه مفاهیم هم احتمالا به مشکل خواهید خورد.
به زبان ساده، بیت کوین، یک ارز و پول دیجیتال و همچنین یک شبکه برای پرداخت‌های مستقیم و بدون واسطه است.
اصلی‌ترین چیزی که بیت کوین را از دیگر پول‌های پیش از خود متمایز می‌کند، غیر متمرکز بودن آن است. همانطور که گفتیم، غیرمتمرکز بودن یعنی اینکه هیچ‌کس نمی‌تواند به تنهایی کنترل شبکه را در دست داشته باشد و هیچ کس مالک اصلی آن نیست.
هیچ بانک، موسسه، نهاد یا دولتی بیت کوین را کنترل نمی‌کند. در حقیقت کنترل بیت کوین به دست تمام کاربران آن است.
بیت کوین در سال ۲۰۰۸ توسط فرد یا افراد ناشناسی به نام «ساتوشی ناکاموتو» معرفی شد. هیچ‌کس نمی‌داند ساتوشی ناکاموتو دقیقا کیست. هر چند وقت یکبار فردی ادعا می‌کند که ساتوشی است اما خیلی زود رسوا می‌شود. یکی از نکات جالب بیت کوین هم همین ناشناس بودن خالق آن است. این نشان می‌دهد که بیت کوین به هیچ‌کس جز کاربرانش وابسته نیست و راه خودش را طی می‌کند.
به جز غیرمتمرکز بودن، بیت کوین ویژگی‌های جالب دیگری هم دارد. تعداد واحدهای بیت کوین محدود است و این ارز ضد تورمی است. برخلاف پول‌های رایج (فیات – بدون پشتوانه) مانند دلار و یورو که به تعداد نامحدود چاپ و توسط دولت‌ها صادر خواهند شد، تعداد واحدهای بیت کوین محدود است. در پروتکل بیت کوین مشخص شده است که بیت کوین‌ها محدود باشند و تعداد آن‌ها فقط ۲۱ میلیون واحد خواهد بود. از آنجایی که هر کسی که شبکه بیت کوین متصل می‌شود، پروتکل و قوانین را می‌پذیرد، پس از رسیدن بیت کوین‌ها به عدد ۲۱ میلیون واحد، دیگر هیچ بیت کوینی استخراج نخواهد شد. این مسئله از نظر ریاضی اثبات شده است.
واحدهای بیت کوین توسط سازمان متمرکز خاصی تولید و صادر نمی‌شوند. افرادی به نام استخراج‌کننده یا به اصطلاح ماینر (miner) می‌توانند سخت افزارهای قدرتمند خود را برای حفظ امنیت شبکه بیت کوین به کار بگیرند. طی این فرایند بیت کوین تولید می‌شود و به عنوان پاداش به ماینرها تعلق می‌گیرد.
در سیستم‌های پرداخت الکترونیکی سنتی، مشتریان نیاز به ثبت نام یا افتتاح حساب با مشخصات شناسایی خود دارند. اما در بیت کوین کاربران به نوعی نیمه ناشناس هستند. برای ارسال بیت کوین نیاز به ارائه مشخصات کاربری یا حتی ایمیل نیست. پروتکل بیت کوین به‌گونه‌ای طراحی شده که برای تایید تراکنش‌ها، شبکه نیاز به دانستن اطلاعات هویتی کاربران ندارد. در بیت کوین هر کاربر با کیف پول خودش شناسایی می‌شود. هنگامی که یک تراکنش بیت کوین انجام شود، دیگر قابل برگشت نیست.
در سیستم‌های سنتی می‌توان تراکنش‌ها را دستکاری کرد یا جلوی آن را گرفت اما در بیت کوین، زمانی که یک تراکنش ثبت شد، آن تراکنش برای تمام اعضای شبکه ارسال می‌شود و به عنوان ثبت شده در شبکه قرار می‌گیرد. از این رو دیگر هیچ کس نمی‌تواند آن تراکنش را برگشت بزند.
بیشتر از این نمی‌شود بیت کوین را به صورت خلاصه توضیح داد، پس برای آشنایی کامل، حتما بخش «آشنایی با بیت کوین» را مطالعه کنید.
بلاک چین و دفتر کل توزیع شده
وقت آن است که با فناوری زیرساختی بیت کوین و بسیاری از ارزهای دیجیتال، یعنی بلاک چین (Blockchain) آشنا شوید. البته اگر بخش «آشنایی با بیت کوین» را خوب مطالعه کرده باشید، اکنون کمی با آن آشنا هستید. بدون بلاک چین ایده و هدف اصلی بیت کوین و بقیه ارزهای دیجیتال معنایی نخواهد داشت.
به زبان ساده، بلاک چین یک نوع سیستم ثبت اطلاعات و گزارش است. تفاوت آن با سیستم‌های دیگر این است که اطلاعات ذخیره شده روی این نوع سیستم، میان همه اعضای شبکه (کامپیوترهایی که به شبکه وصل می‌شوند) به اشتراک گذاشته می‌شوند و با استفاده از رمزنگاری امکان حذف و دستکاری اطلاعات ثبت شده تقریبا غیرممکن است.
وقتی چیزی روی بلاک چین ثبت شد، باید فکر حذف یا دستکاری کردن آن را از ذهن بیرون کنید. این یک ایده فوق‌العاده برای رسیدن به دنیایی شفاف و امن است.
برای درک بهتر بلاک چین به این مثال توجه کنید: فرض کنید که در یک جمع ۱۰۰ نفری، کاغذی حاوی یک سری اطلاعات را بالا می‌گیرید و همه با تلفن همراهشان از آن برگه عکس می‌گیرند. حالا اگر آن برگه پاره شود یا تغییری در آن اطلاعات صورت بگیرد، دیگر برای آن جمع قابل پذیرش نیست چون آن‌ها یک کپی از نسخه اصلی را دارند، مگر اینکه شما موبایل همه را بگیرید و آن عکس را پاک کنید.
همانطور که گفتیم، روی بلاک چین هر چیزی را می‌توان ثبت کرد، بنابراین به جز ارزهای دیجیتال، از بلاک چین می‌توان برای کاربردهای دیگر هم استفاده کرد. در بیت کوین و سایر ارزهای دیجیتال از بلاک چین برای ثبت اطلاعات تراکنش‌ها استفاده می‌شود اما نه فقط حوزه مالی، بلکه در تمام حوزه‌هایی که بخواهیم نیاز به اعتماد را از بین ببریم، می‌شود از بلاک چین بهره برد.
بلاک چین نوعی دفتر کل توزیع شده است. دفتر کل توزیع شده سال‌ها قبل از بلاک چین مورد استفاده قرار می‌گرفت. برای درک دفتر کل توزیع شده ابتدا باید معنی دفتر کل (Ledger) را بدانید. دفتر کل در علم حسابداری به دفتر یا برگه‌ای گفته می‌شود که اطلاعات حساب‌ها در آن ثبت می‌شود اما به طور کلی می‌توانیم به هر چیزی که یک سری اطلاعات مفید در آن ثبت می‌شود تا بعدا مورد استفاده قرار بگیرد، دفتر کل بگوییم.
مثلا بانک‌ها اطلاعات حساب مشتریان خود را در دفتر کل ثبت می‌کنند. اینکه شما ۱ میلیون تومان در حساب خود دارید، در دفتر کل بانک که روی سرورهای کامپیوتری قرار دارد، ثبت شده است. به دفتر کل‌های موجود روی اینترنت پایگاه داده (دیتابیس) هم می‌گویند. امروزه همه جا شاهد استفاده از پایگاه‌های داده هستیم. پس حالا که با مفهوم دفتر کل آشنا شدید، به سراغ مفهوم دیگر یعنی «توزیع‌شده» بودن آن می‌پردازیم.
دفتر کل توزیع شده، دفتر کلی است که فقط روی یک محل خاص ذخیره نشده است، بلکه در چند محل مختلف ذخیره شده است. برای درک کاربرد دفتر کل توزیع شده به این مثال توجه کنید: همانطور که گفتیم بانک‌ها اطلاعات حساب کاربران را در یک دفتر کل ذخیره می‌کنند که در سرورهای کامپیوتری ذخیره شده‌اند. اگر بانک دفتر کل خود را فقط روی یک سرور ذخیره می‌کرد، در صورت رخ دادن هر گونه مشکل برای سرور مرکزی، ممکن بود تمام اطلاعات بانکی از بین برود. با استفاده از فناوری دفتر کل توزیع شده، یک کپی از دفتر کل در چند کامپیوتر مختلف که می‌توانند در نقاط مختلف دنیا باشند، ذخیره می‌شود. با این روش اگر یک کامپیوتر از بین برود، دفتر کل و اطلاعات روی آن از بین نمی‌رود.
برای آشنایی کامل با فناوری بی‌نظیر بلاک چین که به عقیده بسیاری از کارشناسان، مهمترین اختراع بشر بعد از اینترنت است، به بخش «آشنایی با بلاک چین» مراجعه کنید.
اتریوم
بیت کوین توانست برای اولین بار پول و نقل و انتقال آن را غیرمتمرکز کند. اما همه چیز که پول نیست!
زمانی که شما از گوگل و فیس‌بوک (یا اینستاگرام) استفاده می‌کنید، مجبور هستید که به این شرکت‌های غول پیکر اعتماد کنید. شما کورکورانه به این شرکت‌ها اعتماد می‌کنید که از اطلاعات شخصی شما سوء‌استفاده نمی‌کنند. همچنین سرویس‌های متمرکز هر لحظه می‌توانند هک شوند یا از کار بیافتند. اتریوم برای حل این مشکل بزرگ پا به عرصه گذاشته است.
چند سال پس از ظهور بیت کوین، یک نابغه روسی به نام ویتالیک بوترین، با هدف تمرکززدایی در تمام اینترنت، اتریوم را معرفی کرد.
روی بلاک چینِ اتریوم می‌توان قرارداد هوشمند اجرا کرد. برای درک قرارداد هوشمند، ابتدا بیایید تا یکبار مفهوم قرارداد را با هم مرور کنیم. قراردادی عادی، توافقی است که دو یا چند نفر را متعهد می‌سازد که کاری را انجام دهند؛ مثل قرارداد خریدوفروش ملک یا ماشین. برای اینکه قراردادی که می‌بندید معتبر باشد، به شاهد نیاز دارید، این شاهد می‌تواند دفتر مشاور املاک باشد یا دفتر ثبت اسناد یا هر نهاد دیگری.
حالا قرارداد هوشمند چیست؟ قرارداد هوشمند یک کد برنامه‌نویسی است که پس از اجرا شدن روی بلاک چین دیگر نمی‌توان آن را متوقف کرد و جلوی اجرای آن را گرفت. هر وقت شرایط قرارداد رخ دهد، مفاد قرارداد بدون شک اجرا خواهد شد. با استفاده از قرارداد هوشمند می‌توان برنامه غیرمتمرکز ساخت. از نظر تئوری زمانی که یک برنامه غیرمتمرکز روی بلاک چین اتریوم اجرا شود، دیگر قابل توقف یا کنترل توسط یک شخص خاص نیست.
اتریوم کاری کرد که برای هر ایده یا پروژه‌ای نیاز به ساختن یک بلاک چین جداگانه نباشد. توسعه‌دهندگان می‌توانند بدون طراحی یک بلاک چین جداگانه، با استفاده از بلاک چین اتریوم ایده‌های خود را عملی کنند. همچنین با استفاده از اتریوم می‌توان بدون نیاز به ساخت بلاک چین جدید، ارز دیجیتال خلق کرد که به آن توکن هم می‌گویند.
برای آشنایی کامل با این پلتفرم عجیب و غریب به بخش «آشنایی با اتریوم» مراجعه کنید.
وضعیت قانونی بیت کوین و ارزهای دیجیتال
ارزهای دیجیتال در اکثر کشورها هنوز قوانین و مقررات مشخصی ندارند و به همین دلیل استفاده یا خرید فروش آن‌ها به هیچ عنوان جرم نیست، مگر اینکه برای آن جرم‌انگاری شده و مجازات تعریف شود.
در ایران هم با اینکه چند بخشنامه و اطلاعیه درباره ارزهای دیجیتال منتشر شده است، هنوز قانون مشخصی برای آن وجود ندارد اما استفاده یا نگهداری از ارزهای دیجیتال در کشور جرم هم نیست چون هیچ‌گونه جرم‌نگاری صورت نگرفته است.
قوه قضاییه به عنوان عالی‌ترین نهاد قانونی کشور، پیگیری و نظارت بر اجرای قانون را بر عهده دارد. بنابر فرایند تایید قوانین و مصوبات در مجلس، قوه قضاییه معمولا پس از اجرای یک قانون، بر اجرای آن نظارت می‌کند.
طبق ماده ۲ قانون مجازات عمومی، «هر فعل یا ترک فعل که مطابق قانون قابل مجازات یا مستلزم اقدامات تامینی یا تربیتی باشد جرم محسوب است و هیچ امری را نمی توان جرم دانست مگر آنکه به موجب قانون برای آن مجازات یا اقدامات تامینی یا تربیتی تعیین شده باشد جرم محسوب می شود.»
بنابراین به دلیل عدم وجود مجازات برای خرید و فروش ارزهای دیجیتال یا نگهداری بیت کوین نمی‌توان این اعمال را جرم دانست.
با این وجود، دیگر نهادهای زیرنظر این سازمان مانند نیروی انتظامی در قبال کلاهبرداری‌های این حوزه به عنوان یک فناوری مسئولیت و اختیاراتی دارند. جدای بحث چیستی ارزهای دیجیتال، به عنوان یک فناوری، قانون می‌تواند پیگیری های لازم را تا جایی که ممکن باشد، انجام دهد.
به عنوان مثال استفاده از بیت کوین جرم نیست، اما کلاهبرداری با بیت کوین جرم است و قانون به آن رسیدگی می‌کند چون خودِ کلاهبرداری به عنوان جرم تعریف شده است.
در صورت رخ دادن هرگونه کلاهبرداری، هک و یا عدم وفای به عهد در فضای ارزهای دیجیتال، یک فرد می‌تواند شکایت رسمی ارائه دهد و دادگاه به آن رسیدگی خواهد کرد.
برای مشاهده وضعیت قانون‌گذاری کشورهای مختلف دنیا می‌توانید به بخش «وضعیت قانون‌گذاری» مراجعه کنید.
طبق چیزی که تا اینجا خواندید، با رفتن به بخش‌های زیر می‌توانید مفاهیم پایه ارزهای دیجیتال را فرا بگیرید:
قدم دوم: آشنایی با سرمایه‌گذاری و معامله ارزهای دیجیتال
بعد از اینکه به صورت کامل با ارزهای دیجیتال و نحوه کار آن‌ها آشنا شدید، اگر قصد سرمایه‌گذاری در این حوزه را دارید، می‌توانید این بخش را هم مطالعه کنید. یادتان باشد که در این قسمت فقط یک نقشه راه کلی برای شما فراهم شده است. سرمایه‌گذاری یا معامله ارزهای دیجیتال می‌تواند بسیار پیچیده و پرریسک باشد، بنابراین قبل از اقدام به سرمایه‌گذاری حتما معلومات خودتان را تا جایی که می‌توانید افزایش دهید.
توصیه‌هایی قبل از سرمایه‌گذاری
احتمالا شما هم در روزهایی که بازار صعودی بوده و همه چیز سبز است، با خودتان فکر می‌کنید ای کاش دار و ندارتان را فروخته بودید و روی ارزهای دیجیتال سرمایه گذاری می‌کردید. اما کمی صبر کنید، این کار خطرات و ریسک‌های خودش را دارد. لازم است حسابی تحقیق کنید و زیرو بم کار را در بیاورید و بعد روی پولی که با زحمت درآورده‌اید سرمایه‌گذاری کنید.
سوالاتی که قبل از سرمایه‌گذاری باید از خودتان بپرسید:
- آیا پولی دارید که اگر آن را از دست بدهید همچنان بتوانید به زندگی‌تان ادامه بدهید و بخشی از زندگی‌تان مختل نشود؟
- آیا وقت کافی برای خریدوفروش روزانه، دنبال کردن اخبار مربوطه، زیرنظر گرفتن بازار و تحمل کافی برای استرسی که ممکن است به شما وارد شود را دارید؟
- اگر می‌خواهید سرمایه‌گذاری بلندمدت کنید، آیا ممکن است ۶ ماه دیگر به پول‌تان نیاز پیدا کنید؟ باید بدانید که برای سرمایه گذاری بلندمدت لازم است که صبر بیشتری داشته باشید.
- آیا حاضرید تحمل کنید که در بازارهای نزولی پول از دست بدهید؟
- آیا می‌توانید بر احساسات‌تان غلبه کنید و در موقع مناسب از بازار خارج شوید و دوباره در فرصتی مناسب وارد شوید و دنباله‌رو دیگران نباشید؟
البته همه چیز در این بازار وحشت‌انگیز نیست و صد البته قصد ترساندن شما را نداریم، اما لازم است مطالعه کافی در این زمینه داشته باشید تا با جنبه‌های مختلف آن آشنا شده و بعد دست به‌کار شوید.
ریسک‌های سرمایه‌گذاری
سرمایه‌گذاری در ارزهای دیجیتال می‌تواند ریسک‌های زیادی داشته باشد که بیشتر مربوط به مسائل زیر می‌شود:
نوسانات
بازار ارزهای دیجیتال بسیار پرنوسان است و قیمت‌ها در بازه‌های زمانی کوتاه به شدت بالا و پایین می‌شوند. اغلب معامله‌گران نوسانات ارزهای دیجیتال را به فال نیک می‌گیرند زیرا می‌توانند از آن برای سودآوری بیشتر بهره ببرند. نوسانات یک روز بازار ارزهای دیجیتال گاهی اوقات به اندازه نوسانات چنده ماه بازار سهام است. همان‌قدر که نوسانات بازار می‌تواند باعث سودآوری بیشتر شود، همان‌قدر هم ریسک زیادی را با خود به همراه دارد.
سرقت و کلاهبرداری
تراکنشهای ارزهای دیجیتال غیرقابل بازگشت هستند. یعنی اگر به عنوان نمونه مقداری بیت کوین ارسال شود، بازگشت آن تقریبا غیرممکن است. برای همین اگر از کیف پول‌های خود خوب مراقبت نکنید، خطر هک و سرقت ارزهای دیجیتال شما را تهدید می‌کند. در ادامه در خصوص روش‌های نگهداری صحیح ارزهای دیجیتال توضیح داده‌ایم. از سوی دیگر اگر برای یک کلاهبردار مقداری ارز دیجیتال بفرستید، پیگیری آن به شدت مشکل خواهد بود، بنابراین حتما قبل از ارسال ارزهای دیجیتال از اعتبار خدمات و هویت گیرنده مطمئن شوید.
از دست رفتن دارایی‌ها
در دنیای ارزهای دیجیتال هر کس بانک شخصی خودش است. بنابراین باید حتما از کیف پول خود نسخه پشتیبانی تهیه کنید تا در صورت گم کردن کلمه‌های عبور یا هر مشکل دیگری، بتوانید دارایی‌های خود را بازیابی کنید. اگر از کیف پول خود بک‌آپ نگرفته باشید، در صورت فراموش کردن کلمه‌های عبور یا خرابی دستگاهی که روی آن کیف پول نصب بوده است، حتی خودِ ساتوشی ناکاموتو هم نمی‌تواند به شما کمک کند! تاکنون چندین میلیون بیت کوین به ارزش میلیاردها دلار به دلیل گم شدن هارد دیسک‌ها و عدم تهیه بک‌آپ، از دسترس خارج شده‌اند و تا ابد معلق خواهند ماند.
مسدودسازی دارایی‌ها
این خطر به خصوص برای کاربران ایرانی وجود دارد. به دلیل تحریم‌های بین‌المللی، در صورت نگهداری ارزهای دیجیتال روی کیف پول‌های صرافی‌های خارجی، ریسک بلوکه کردن دارایی‌ها توسط صرافی وجود خواهد داشت، یا ممکن است حتی صرافی هک شود. در سال ۲۰۱۷، صرافی بیترکس که آن زمان یکی از بزرگترین صرافی‌های ارز دیجیتال دنیا بود، ناگهان بدون هیچ اخطاری، میلیون‌ها دلاری دارایی کاربران ایرانی رو بلوکه کرد و تاکنون که در حال نگارش این بخش هستیم، دارایی‌ها بازگشت داده نشده‌اند. چندی پیش هم صرافی کریپتوپیا هک شد و هنوز میلیون‌ها دلار از سرمایه‌ها به صاحبانشان برگشت داده نشده است. بنابراین تا حد امکان سعی کنید که دارایی‌های خود را روی صرافی‌ها نگه داری نکنید و به کیف پول‌های امن منتقل کنید.
عدم نقدشوندگی
این موضوع بیشتر برای ارزهای دیجیتال کوچک و گمنام رخ می‌دهد که فقط مدت کمی رونق می‌گیرند و بعد آرام آرام محو می‌شوند. عدم نقدشوندگی وقتی پیش می‌آید که کسی حاضر نباشد ارزهای دیجیتال شما را بخرد. در مورد ارزهای دیجیتال کوچک و گمنام این خطر وجود دارد که پس از مدتی که دیگر کسی حاضر نیست روی یک ارز دیجیتال سرمایه‌گذاری کند، دیگر خریداری برای آن پیدا نخواهد شد.
حباب قیمت
گاهی اوقات ارزش یک دارایی بسیار بیشتر از ارزش حقیقی آن بالا می‌رود و سرمایه‌گذاران به صورت احساسی و جنون آمیز اقدام به خرید می‌کنند. پس از مدتی که ارزش حقیقی دارایی مشخص می‌شود و دیگر کسی حاضر نیست برای آن قیمت پول پرداخت کند، حباب بازار می‌ترکد که نتیجه آن سقوط شدید قیمت است.
کیف پول‌ها
یک کیف پول سنتی جایی است که آیتم‌های ارزشمند خود نظیر، پول نقد، کارت‌های اعتباری و کارت‌های شناسایی خود را در آن نگهداری می‌کنید. اما حالا برای دارایی‌هایی که از جنس دیجیتال هستند، نیاز به کیف پول‌های دیجیتال دارید.
قبل از اینکه بخواهید نسبت به خرید و سرمایه‌گذاری ارزهای دیجیتال اقدام کنید، باید یک (یا چند) کیف پول دیجیتال امن داشته باشید تا دارایی‌های دیجیتال شما را ذخیره کند. با یک کیف پول ارز دیجیتال، علاوه بر ذخیره، امکان ارسال و دریافت پول دیجیتال را هم خواهید داشت. علاوه بر این‌ها، هر زمان که بخواهید می‌توانید بر موجودی خود نظارت داشته باشید، درست مثل چک کردن موجودی حساب بانکی.
کیف پول‌ها اغلب رایگان و نرم‌افزاری هستند که روی تلفن همراه یا کامپیوتر شخصی شما اجرا می‌شوند اما اگر به دنبال امنیت بیشتر باشید، می‌توانید کیف پول‌های سخت افزاری تهیه کنید.
انواع کیف پول‌ها
کیف پول‌های ارز دیجیتال انواع مختلفی دارند که هرکس متناسب با نیاز و بررسی‌های خود می‌تواند از میان آن‌ها یکی یا چند تا را انتخاب کند. انواع کیف پول:
- کیف پول تحت وب
- کیف پول موبایل
- کیف پول دسکتاپ
- کیف پول سخت افزاری
- کیف پول کاغذی
کیف پول تحت وب
کیف پول تحت وب کیف پولی است که روی اینترنت وجود دارد و شما می‌توانید با مرورگرهای اینترنت (مثل گوگل کروم، فایرفاکس و …) به آن دسترسی پیدا کنید. این کیف پول‌ها کلیدهای خصوصی را بر روی اینترنت ذخیره می‌کنند که از امنیت بالایی برخودار نیست.
کیف پول موبایل
کیف پول‌های موبایل از طریق یک برنامه روی گوشی شما نصب می‌شوند. این کیف پول‌ها جایگاه ویژه‌ای در میان کاربران ارزهای دیجیتال دارند زیرا این روزها تلفن‌های همراه هوشمند جزئی جدایی ناپذیر از زندگی روزمره افراد هستند و کاربران به سادگی با موبایل‌هایشان قادر به پرداخت با ارزهای دیجیتال خواهند بود.
کیف پول دسکتاپ
کیف پول‌های دسکتاپ هم یکی دیگر از گزینه‌های ذخیره ارزهای دیجیتال هستند. شما می‌توانید یک نرم افزار کیف پول دسکتاپ دانلود و روی کامپیوتر شخصی یا لپ تاپ خود نصب کنید. این کیف پول‌ها تنها می‌توانند از یک سیستم مشخص اجرا شوند که این سیستم همان سیستمی است که آن را دانلود نموده است. این نوع از کیف پول‌ها دارای امنیت بالایی هستند و کلیدهای خصوصی را روی هارد دیسک کامپیوتر ذخیره می‌کنند.
کیف پول سخت افزاری
بدون اغراق کیف پول‌های سخت افزاری یکی از امن ترین انواع کیف پول هستند. این کیف پول‌ها کلیدهای خصوصی شما را روی یک فضای ذخیره سازی امن ذخیره می‌کنند. این نوع کیف پول‌ها آفلاین و بدون اتصال به اینترنت هستند و فقط زمانی که نیاز باشد می‌توان آن‌ها را به اینترنت متصل کرد. برای سرمایه‌گذاری‌های سنگین و بلندمدت توصیه می‌کنیم که از کیف پول‌های سخت افزاری استفاده کنید.
کیف پول کاغذی
کیف پول کاغذی یک ارز دیجیتال، همان کلید خصوصی بوده که روی کاغذ چاپ شده است. دارنده‌ی این کاغذ، به صورت مستقیم هم به کلید خصوصی ارز دیجیتال و هم به آدرس آن دسترسی خواهد داشت. برای ساخت کیف پول کاغذی هر ارز دیجیتال، باید به سایت مربوطه آن مراجعه فرمایید.
مطالعه بیشتر در مورد انواع کیف پول‌ها:
پیدا کردن کیف پول یک ارز دیجیتال
برای پیدا کردن کیف پول‌های معتبر و امن برای هر ارز دیجیتال، بهترین راه این است که به وب‌سایت رسمی هر ارز دیجیتال مراجعه کنید. وب‌سایت‌های رسمی هر ارز دیجیتال معمولا بهترین و امن‌ترین کیف پول‌های موجود را معرفی می‌کنند.
برای اینکه از آدرس وب‌سایت رسمی هر ارز دیجیتال مطلع شوید، فقط کافیست که به صفحه قیمت‌های سایت انتخاب مراجعه کرده و سپس به صفحه اختصاصی ارز دیجیتال مورد نظر خود بروید.
راه دیگر برای یافتن کیف پول‌های یک ارز دیجیتال رفتن به صفحه کیف پول‌های سایت انتخاب است. در این صفحه می‌توانید نسبت به ارز دیجیتال و سیستم عامل مورد نظرتان، بهترین کیف پول‌های دیجیتال را بیابید.
پرس و جو هم روش دیگری است که کاربران برای یافتن یک کیف پول معتبر از یک ارز دیجیتال از آن استفاده می کنند. شما می‌توانید از افراد دیگری که تجربه استفاده از کیف پول‌های ارز دیجیتال را دارند راهنمایی بخواهید تا بهترین کیف پول را به شما معرفی کنند. می‌توانید سوالات مربوط به کیف پول را در بخش پرسش و پاسخ سایت انتخاب (استک) از کاربران آگاه بپرسید.
مطالعه بیشتر در مورد نحوه پیدا کردن کیف پول یک ارز دیجیتال:
مشهورترین کیف پول‌ها
اگر چه برای هر ارز دیجیتال یک یا چند کیف پول مخصوص وجود دارد، برخی از کیف پول‌ها از چندین و چند ارز دیجیتال گوناگون پشتیبانی می‌کنند و استفاده از آن‌ها به حدی راحت است که کاربران زیادی را به خود جلب می‌کنند.
در اینجا به معرفی مشهورترین کیف پول‌هایی می‌پردازیم که از ارزهای دیجیتال بسیار زیادی پشتیبانی می‌کنند و از امنیت و رابط کاربری مناسبی برخوردار هستند.
کیف پول کوینومی (Coinomi)
در زمان نگارش این بخش، کیف پول کوینومی را بدون اغراق می‌توان یکی از کیف پول‌هایی دانست که بیشترین تعداد نصب و کاربر را به خود اختصاص داده است. کوینومی از بیش از ۱۲۵ ارز دیجیتال گوناگون به همراه هزاران توکن (آن‌هایی که بلاک چین اختصاصی ندارند و روی شبکه‌های دیگر مثل اتریوم قرار دارند) پشتیبانی می‌کند. بازخورد و میزان رضایت از این کیف پول از سوی کاربران هم در نوع خود بی‌نظیر است. بر روی سیستم‌عامل‌های اندروید و iOS، ویندوز، لینوکس و مک می‌توانید به سادگی کوینومی را نصب کنید.
کیف پول اتمیک (Atomic)
اتمیک از دیگر کیف پول‌های معتبر چند ارزی است که می‌توانید برای ذخیره چندین ارز دیجیتال متنوع از آن بهره ببرید. اتمیک هم مانند کوینومی تعداد نصب بالایی را به خود اختصاص داده و از رتبه خوبی در مارکت‌های برنامه برخوردار است. اتمیک از بیش از ۱۰۰ ارز دیجیتال گوناگون به همراه هزاران توکن پشتیبانی می‌کند و از خصوصیات خوب آن ارائه مستقیم کلید خصوصی به کاربران است. در مورد رابط کاربری و استفاده از این کیف پول هم باید گفت که طی کردن چند مرحله ساده و به راحتی برای هر کسی قابل نصب و استفاده است. سیستم عامل‌های ویندوز، مک، لینوکس، اندروید و iOS میزبان کیف پول اتمیک هستند.
کیف پول تراست (Trust Wallet)
تراست والت یکی از کیف پول‌های جدید و بسیار مطرح ارزهای دیجیتال است که بعد از خریداری شدن توسط صرافی بزرگ بایننس، نامش بر سر زبان‌ها افتاد. تراست والت از بیش از ۳۵ ارز دیجیتال معتبر پشتیبانی می‌کند. با اینکه این کیف پول جدید است، به سرعت در حال توسعه است و تیم خوبی روی آن کار می‌کند. رابط کاربری بسیار آسان و راه‌اندازی با چند قدم ساده از جمله خصوصیات اصلی تراست والت است. این کیف پول از نظر رتبه‌بندی بیشترین امتیاز مربوط به رابط کاربری را دارد. تراست والت فعلا فقط برای موبایل توسعه داده شده است و روی سیستم‌عامل‌های اندروید و iOS نصب می‌شود.
کیف پول لجر (Ledger)
شرکت فرانسوی لجر (Ledger) امن‌ترین کیف پول‌های بیت کوین و سایر ارزهای دیجیتال را می‌سازد. مدل لجر نانو اس (Ledger Nano S) مشهورترین محصول این شرکت است که سال‌هاست از نظر امنیت امتحان خود را پس داده است. با این حال این شرکت مدل‌های جدیدتر با یک‌سری قابلیت‌های بیشتر مثل صفحه نمایش بهتر را نیز عرضه کرده است. کیف پول‌های سخت افزاری لجر، کلیدهای خصوصی را به صورت کاملا امن و آفلاین نگهداری می‌کنند و هک کردن آن تقریبا غیرممکن است. این کیف پول از تقریبا تمام ارزهای دیجیتال معتبر به‌علاوه هزاران توکن (توکن‌های مبتنی بر اتریوم، نم و …) پشتیبانی می‌کند. از این رو، یک کیف پول برای نگهداری تقریبا تمام ارزهای دیجیتال کافی است. برای مشاهده ارزهای دیجیتال پشتیبانی شده به این لینک مراجعه کنید. نرم افزار (فریم‌ور) های آن به صورت مداوم به‌روزرسانی می‌شوند و به این ترتیب در صورت اضافه شدن یک ارز دیجیتال جدید، در اغلب اوقات نیاز به خرید مجدد کیف پول نیست و می‌توان آن را به‌روز کرد.
کیف پول ترزور (Trezor)
شرکت ترزور اولین سازنده کیف پول‌های سخت افزاری بیت کوین برای عموم است. این شرکت هم مانند لجر بهترین و امن‌ترین کیف پول‌های سخت افزاری دنیا را می‌سازد. مشهورترین محصول این شرکت، کیف پول ترزور وان (Trezor One) است، با این حال اخیرا محصول جدیدتری به نام ترزور مدل تی (Trezor Model T) عرضه شده است. این دو محصول از نظر امنیت تفاوت چندانی با هم ندارند اما مدل تی از امکانات جانبی بیشتری برخوردار است. همچنین مدل وان از ریپل و چند ارز دیجیتال دیگر پشتیبانی نمی‌کند اما مدل تی این ارزها را هم پوشش می‌دهد. کیف پول سخت افزاری ترزور هم مثل لجر کلیدهای خصوصی را به صورت کاملا امن و آفلاین نگهداری می‌کند و هک کردن آن تقریبا غیرممکن است. این کیف پول هم مانند لجر از تقریبا تمام ارزهای دیجیتال معتبر به‌علاوه هزاران توکن (توکن‌های مبتنی بر اتریوم، نم و …) پشتیبانی می‌کند (مدل وان از ریپل پشتیبانی نمی‌کند). از این رو یک کیف پول برای نگهداری تقریبا تمام ارزهای دیجیتال کافی است. برای مشاهده ارزهای دیجیتال پشتیبانی شده به این لینک مراجعه کنید.
حفظ امنیت کیف پول
بعد از انتخاب کیف پول مناسب، نیاز دارید تا از سرمایه خود حفاظت کنید. جدای از اینکه یک کیف پول چقدر امن است، خودتان هم باید گام‌هایی برای مراقبت بیشتر از سرمایه‌هایتان بردارید، درست مثل وظیفه‌ای که در قبال کیف پول جیبی خود دارید. همانطور که احتمالا تاکنون متوجه شده‌اید، در بحث ارزهای دیجیتال، به نوعی خودتان بانک خودتان هستید.
تهیه نسخه پشتیبان (بک‌آپ)
فرض کنید که روی موبایلتان کیف پول ارز دیجیتال دارید که مقدار زیادی سرمایه در آن ذخیره شده است. حالا اگر موبایل شما به سرقت برود یا بر اثر شکستن یا مشکل فنی از بین برود، چگونه دارایی‌های خود را بازیابی می‌کنید؟ پاسخ، استفاده از نسخه پشتیبان یا همان بک‌آپ (Back-Up) است.
خاصیت ارزهای دیجیتال مبتنی بر بلاک چین این است که هیچ کس دسترسی و کنترلی بر دارایی‌ها ندارد، بنابراین اگر از کیف پول خود بک آپ یا همان نسخه پشتیبان تهیه نکنید، هر لحظه خطر خداحافظی با سرمایه خود را احساس خواهید کرد. اگر برای کامپیوتر یا موبایل شما اتفاقی رخ دهد یا اگر کیف پول سخت افزاری شما را بدزدند، به راحتی قادر به بازگردانی بک آپ در نرم افزارهای دیگر خواهید بود. البته باید نسخه پشتیبانی کیف پول خود را در جایی امن و خارج از جایی که کیف پول نصب است، نگهداری کنید.
اغلب کیف پول‌ها به عنوان بک‌آپ به شما یک رشته ۱۲ الی ۱۶ کلمه‌ای از لغات می‌دهند. این لغات از نظر رمزنگاری با کلید خصوصی کیف پول پیوند دارد. شما باید لغات را در جایی امن یادداشت کنید و سپس در صورت هرگونه مشکل، با استفاده از آن لغات، قادر به بازیابی دارایی‌ها خواهید بود. برخی دیگر از کیف پول‌ها یک فایل را به عنوان بک‌آپ ارائه می‌دهند که با یک رمز عبور از جانب شما رمزنگاری شده است. در این کیف پول‌ها با آپلود فایل و وارد کردن رمز عبور قادر به بازیابی دارایی‌های هستید. کیف پول‌های دیگری هم وجود دارند که مستقیما به شما کلید خصوصی کیف پول را تحویل می‌دهند که باید آن را در جایی امن یادداشت کنید تا در آینده قادر به بازیابی سرمایه خود باشید.
داشتن چند کیف پول
به زبان ساده، بهتر است همه پول‌هایتان را در یک جیب نگذارید. داشتن چند کیف پول امن و تقسیم دارایی‌ها در آن‌ها، به طرز چشم‌گیری امنیت شما را افزایش می‌دهد. در این صورت اگر برای یکی از کیف پول‌ها مشکل پیش بیاید، به یکباره تمام دارایی خود را از دست نمی‌دهید. البته فقط وقتی این کار را انجام دهید که از آمار دقیق کیف پول‌های خود را داشته و سردرگمی برایتان پیش نیاید.
بهترین کار این است که مبالغ سنگین را در کیف پول‌های سخت افزاری ذخیره کنید و فقط کمی را در کیف پول‌های تحت وب، موبایل و یا دسکتاپ نگهداری کنید. فراموش نکنید که از تمام کیف پول‌های خود بک‌آپ بگیرید.
مرورگر جداگانه
اگر از کیف پول تحت وب استفاده می‌کنید و یا قصد دارید تا از طریق مرورگر به کیف پول خود متصل شوید، افزونه‌های مخرب مرورگر‌ها یک راه قدیمی برای دزدیدن اطلاعات کیف پول آنلاین شما هستند. بهترین کار این است که یک مرورگر تمیز و فاقد افزونه برای دسترسی به کیف پول خود تخصیص داده تا خطر دزدیده شدن کلید خصوصی کاهش یابد.
فعال سازی ورود دو مرحله‌ای
اعتبارسنجی دوعاملی (2FA) یا همان ورود دو مرحله‌ای روشی برای تایید هویت شما است که معمولا در هنگام ورود به حساب یا انجام عملیات برداشت انجام می‌شود. طی این حالت، سیستم از شما دو عامل مختلف برای تایید هویتتان طلب می‌کند. با این کار هکر به راحتی با وارد کردن رمز عبور قادر به دسترسی به مبالغ شما نخواهد بود.
استفاده از کلمه عبورهای قوی
نرم افزارهایی به اسم کرکر می‌توانند رمزهای عبور مختلف برای یک نام کاربری را به صورت خیلی سریع بررسی کنند و اگر رمز شما ساده باشد، در کمتر از چند روز توسط نرم افزار پیدا می‌شود. به همین دلیل بهتر است تا از حروف کوچک و بزرگ انگلیسی در کلمه عبور خود بهره ببرید. البته این روزها سامانه‌های کیف پول به لایه‌های ضد اسپم مجهز هستند.
به‌روزرسانی نرم‌افزارها
با به‌روز کردن نرم‌افزارهای خود، همیشه امن‌ترین محیط موجود را برای خود فراهم کنید. نه تنها کیف پول خود را، بلکه سیستم‌های رایانه‌ای و تلفن‌های همراه خود را نیز به‌روز نگه دارید. نرم افزارهای ضد بدافزار خود را هم همیشه به‌روز نگاه دارید.
خرید و فروش ارزهای دیجیتال
اولین خرید بیت کوین
بعد از اینکه با کیف پول‌ها، انواع آن و روش‌های حفظ امنیتشان آشنا شدید، حالا اگر قصد سرمایه‌گذاری در ارزهای دیجیتال را دارید، بهترین کار این است که اول مقدار خیلی کمی بیت کوین بخرید تا خودتان با فرایندهای خرید و دریافت در کیف پول تا حدی آشنا شوید. یادتان نرود که حتی اگر صدها کتاب آموزش شنا هم بخوانید تا خودتان وارد آب نشوید، شناگر ماهری نخواهید شد.
یک کیف پول امن بیت کوین نصب کنید و برای اولین خرید بیت کوینتان آماده شوید. برای شروع لازم نیست حتما یک واحد کامل بیت کوین بخرید و به هیچ‌عنوان توصیه نمی‌کنیم که این کار را کنید. شما می‌توانید برای شروع، کسر خیلی کوچکی از یک بیت کوین (مثل ۰.۰۰۱) را تهیه کنید.
رایج‌ترین روش برای خرید ارزهای دیجیتال، رفتن به سراغ یک صرافی ارز دیجیتال آنلاین است. بنابراین برای خرید یا فروش ارزهای دیجیتال باید به سایت‌هایی تحت عنوان صرافی ارز دیجیتال مراجعه کنید و نیازی به مراجعه حضوری نیست.
به دلیل تحریم‌های بین‌المللی خرید بیت کوین با دلار بسیار مشکل است و در نهایت هزینه تمام شده را افزایش می‌دهد. بنابراین یکی از رایج‌ترین راه‌های خرید بیت کوین در ایران، مراجعه به سایت‌های ایرانی و خرید بیت کوین با ریال است.
سایت‌های داخلی زیادی در دسترس هستند که شما می‌توانید با ثبت نام و احراز هویت در آن‌ها بیت کوین یا ارزهای دیجیتال دیگر را خریداری کنید. قبل از استفاده از یک صرافی، برای جلوگیری از کلاهبرداری، حتما از اعتبار آن مطمئن شوید. برای فروش بیت کوین هم می‌توانید به سایت‌های ایرانی مراجعه کنید.
دو مقاله زیر می‌توانند به شما کمک بیشتری کنند:
نحوه کار صرافی‌ها/ قیمت‌ها چگونه تعیین می‌شوند؟
صرافی‌های ارز دیجیتال (Crypto exchanges) مکانی برای خرید و فروش ارزهای دیجیتال هستند که در آن خریداران و فروشندگان گرد هم می‌آیند و اقدام به معامله ارزهای دیجیتال می‌کنند.
در واقع پلتفرمِ صرافی واسطه‌ای بین خریداران و فروشندگان است، معامله بین خریداران و فروشندگان را جوش می‌دهد و برای این کار کمیسیون خود را بر می‌دارد. البته نوع دیگر صرافی ارز دیجیتال وجود دارد که کاربران با مالکان سایت خرید و فروش می‌کنند. این صرافی‌ها اغلب محلی هستند و به کاربران کشور یا منطقه خاصی سرویس می‌دهند.
نرخ و قیمت یک ارز دیجیتال توسط همین عرضه و تقاضا در صرافی‌های بین‌المللی به دست می‌آید. بدیهی‌ست هر چقدر تقاضای خرید یک ارز بیشتر باشد، قیمت آن نیز افزایش می‌یابد و بالعکس هر چقدر عرضه بیشتر باشد و تقاضا کمتر باشد، قیمت آن کاهش می‌یابد.
خرید یا فروش آلت کوین‌ها
به ارزهای دیجیتال پس از بیت کوین، آلت کوین (Altcoin) می‌گویند. اگر به جز بیت کوین قصد خرید ارزهای دیجیتال دیگر را دارید و سایت صرافی ایرانی آن ارز دیجیتال را ندارد و یا قیمت فروشش بسیار بالاست، راهی جز مراجعه به یک صرافی یا پلتفرم خارجی ندارید.
رایج‌ترین روش برای خرید ارزهای دیجیتال دیگر این است که بیت کوین بخرید، سپس با استفاده از صرافی‌ها یا پلتفرم‌های خارجی بیت کوین‌های خود را تبدیل به ارزهای دیجیتال دیگر کنید. برای فروش هم می‌توانید همین فرایند را به صورت برعکس انجام دهید، یعنی ارزهای دیجیتال خود را در صرافی خارجی به بیت کوین تبدیل کنید و سپس بیت کوین‌های خود را از طریق سایت‌های ایرانی به فروش برسانید.
برای اینکه بدانید که ارز دیجیتال مورد نظر شما در کدام صرافی خرید و فروش می‌شود، فقط کافیست به صفحه قیمت لحظه‌ای سایت ما و تب صرافی‌ها مراجعه کنید.
فراموش نکنید که به دلیل تحریم‌های بین‌المللی در صورت استفاده از صرافی‌های خارجی، هر لحظه خطر بلوکه شدن حساب شما وجود دارد، بنابراین قبل از استفاده از یک صرافی خارجی حتما از امکان استفاده آن برای کاربران ایرانی مطمئن شوید. همچنین پیشنهاد می‌کنیم که دارایی‌های خود را روی صرافی‌های خارجی نگهداری نکنید.
برای جلوگیری از خطر بلوکه شدن در صرافی‌های خارجی سعی کنید تا حد امکان در زمان ثبت نام شماره موبایل ایران وارد نکنید و از یک آی‌پی خارجی ثابت برای ورود به آن استفاده کنید. با این حال باز هم ریسک به صفر نمی‌رسد.
همچنین می‌توانید برای توضیحات کامل‌تر این پست را مطالعه کنید:
آموزش خرید ارز دیجیتال از صرافی
تحلیل بازار
برای موفقیت بیشتر در سرمایه‌گذاری یا معامله ارزهای دیجیتال آشنایی با تحلیل بازار از اهمیت بالایی برخوردار است. در بازارهای مالی برای بررسی و گمانه زنی در خصوص ارزش و قیمت آینده یک دارایی، از انواع مختلفی تحلیل استفاده می‌شود. به طور کلی در تمام بازارهای مالی دو نوع تحلیل مورد استفاده قرار می‌گیرد: تحلیل تکنیکال یا فنی، تحلیل فاندامنتال یا بنیادین.
تحلیل تکنیکال
در تحلیل تکنیکال با استفاده از تاریخچه قیمتی یک کالا، سهام یا ارز، و همچنین با بکارگیری شاخص‌های مختلف می‌توان روند قیمتی را پیش‌بینی کرد. در این نوع تحلیل برای ارزیابی بازار فقط نیاز به مطالعه قیمت‌ها و نمودارها داریم و هیچ معیار دیگری را در نظر نمی‌گیریم. برای یادگیری و آشنایی با تحلیل تکنیکال می‌توانید به این بخش مراجعه کنید.
تحلیل فاندامنتال
تحلیل فاندامنتال علم ارزیابی متغیرهای اقتصادی، مالی و دیگر موارد تغییرپذیر درباره یک دارایی است که باعث می‌شود بتوان ارزش حقیقی فعلی و احتمالی آن در آینده را تعیین کرد.
به بیان دیگر، در تحلیل بنیادین یا همان فاندامنتال تحلیل‌گر به بررسی و تحلیل شرایط یک پروژه یا شرکت از جنبه‌های مختلف می‌پردازد و اخبار و رویدادهای مهم آن را دنبال می‌کند. آنالیز تمام جوانب و عوامل موثر بر یک پروژه یا شرکت به‌طوری که بتوان ارزش ذاتی و پتانسیل‌های بالقوه آن را تشخیص داد به عنوان تعریف تحلیل فاندامنتال شناخته می‌شود.
به عنوان مثال اگر خبر پذیرش بیت کوین توسط آمازون منتشر شود و فردی احتمال دهد که قیمت بیت کوین افزایش خواهد یافت و بیت کوین بخرد، او در واقع به نوعی از تحلیل فاندامنتال برای تصمیم‌گیری در مورد خرید بیت کوین استفاده کرده است. برای آشنایی بیشتر با تحلیل فاندامنتال می‌توانید به این پست مراجعه کنید.
در بازار ارزهای دیجیتال، تحلیل تکنیکال و تحلیل فاندامنتال هر دو به یک اندازه مفید هستند. معمولا برای سرمایه‌گذاری‌های کوتاه مدت یا همان معامله ارزهای دیجیتال از تحلیل تکنیکال و برای سرمایه‌گذاری‌های بلندمدت از تحلیل فاندامنتال استفاده می‌شود اما لزوما این‌گونه نیست و از هر دو تحلیل می‌توان هم برای اهداف بلندمدت و هم برای اهداف کوتاه مدت بهره برد.
توضیحات تکمیلی را در پست‌های زیر بخوانید:
قدم سوم: آشنایی با استخراج یا ماینینگ ارزهای دیجیتال
یکی از راه‌های درآمدزایی از فضای ارزهای دیجیتال، استخراج یا ماینینگ است. در اینجا به صورت خلاصه توضیحاتی درباره این مفهوم می‌دهیم. فراموش نکنید که ماینینگ یک صنعت است و برای انجام آن باید یک فرایند کاملا جدی و اساسی را طی کرد و تحقیقات گسترده‌ای را به انجام رساند.
استخراج یا ماینینگ چیست؟
اولین سوالی که برای افراد تازه‌کار مطرح می‌شود این است که دقیقا با استخراج چه عملی صورت می‌گیرد که سودآوری دارد. برای رسیدن به پاسخ این سوال باید بیت کوین و بلاک چین را خوب بشناسید.
اما اگر بخواهیم به زبان توضیح دهیم، ارزهای دیجیتال غیرمتمرکز بوده و وابسته به هیچ کشور یا شرکت خاصی نیستند. غیرمتمرکز بودن یعنی اینکه هر کسی در هر جای دنیا می‌تواند با وصل شدن به شبکه یک ارز دیجیتال، جزئی از شبکه شود. علت این که امیدواری به آینده ارزهای دیجیتال زیاد است همین مسئله غیرمتمرکز بودن آن است. شبکه های بلاک چینی برای فعالیت فقط به مردم و کاربرانش وابسته است نه هیچ کس دیگری.
ماینینگ فرایندی است که در شبکه‌های برخی از ارزهای دیجیتال تعبیه شده تا تراکنش‌ها به صورت غیرمتمرکز تایید شوند و جلوی حمله و تقلب در شبکه گرفته شود.
افراد ماینر با سخت افزارهای استخراج خود کمک می‌کنند تا شبکه امن بماند و تراکنش‌ها انجام شود. در این عملیات کامپیوترهای ماینر باید طی فرایند ریاضی پیچیده، معادلات ریاضی را حل کنند و هر کس که زودتر به جواب برسد، ارز دیجیتال تولید شده و به عنوان پاداش به او تعلق می‌گیرد. این کار نیازمند داشتن سیستم‌های سخت افزاری قدرتمند و برق است.
از آنجا که هیچ نهاد مرکزی وجود ندارد که بتواند فرایند پردازش تمامی تراکنش‌ها را به تنهایی و با ضریب اطمینان بسیار بالا انجام دهد، استخراج‌کنندگان کامیپوترها و دستگاه‌های محاسباتی مخصوص خود را در اختیار شبکه قرار می‌دهند تا به انجام این فرایند کمک کنند.
زمانی که فرایند پردازش یک بلاک داده تمام شده و آن بلاک به اصطلاح استخراج می‌شود، ماینری که موفق به پردازش بلاک شده پاداشی از شبکه تحت عنوان پاداش بلاک (Block Reward) و همچنین کارمزدهای مربوط به تراکنشهای بلاک را از آن خود می‌کند.
نحوه کار کردن ارزهای دیجیتالی که شبکه آن‌ها مبتنی بر استخراج است که به اصطلاح به آن اثبات کار می‌گوییم، ایجاد انگیزه اقتصادی کافی برای ماینرهاست تا بتوانند در فرآیند مورد نظر سهم خود را از تایید تراکنش‌ها دریافت کنند. از طرف دیگر به منظور حفظ شبکه و تاخیر در تولید واحدهای جدید، استخراج به مرور زمان سخت‌تر و سخت‌تر می‌شود و پاداش استخراج کمتر می‌شود.
اگر تاکنون کمی گیج شده‌اید، جای نگرانی نیست زیرا شما در ابتدای کار قرار دارید. در این مرحله فقط کافیست این جمله را درک کنید: شما با دادن قدرت پردازش سخت افزار خود به شبکه، امنیت آن را تامین می‌کنید و در قبال این کار پاداش دریافت می‌کنید.
توضیحات بیشتر درباره ماینینگ:
سخت افزارهای استخراج
یک زمانی می‌توانستید با کامپیوتر خانگی خود به استخراج بپردازید، اما امروزه بیت کوین و دیگر ارزهای دیجیتال شبکه‌های قدرتمندی با ماینرهایی بسیار قدرتمند دارند که رقابت کردن با آن‌ها با کامپیوتر خانگی و سیستم‌های معمولی به هیچ عنوان امکان پذیر نیست. از نظر تئوری هنوز استخراج با لپ تاپ یا کامپیوتر معمولی امکان‌پذیر است، اما به‌هیچ‌عنوان سودآوری نخواهد داشت و می‌تواند به قیمت خرابی کامپیوتر یا لپ تاپ شما تمام شود.
در حال حاضر از دو نوع سخت افزار اصلی برای استخراج ارزهای دیجیتال استفاده می‌شود:
- کارت‌های گرافیک (GPU)
- تراشه‌های مخصوص ASIC (دستگاه‌های مخصوص استخراج)
برای استخراج به صرفه هر ارز دیجیتال باید از سخت افزار مخصوص آن استفاده کرد. به عنوان مثال استخراج بیت کوین به شکلی که به صرفه باشد، فقط با استفاده از دستگاه‌های مخصوص یا همان ای‌سیک‌ها امکان‌پذیر خواهد بود، یا استخراج به صرفه مونرو فقط با استفاده از کارت‌های گرافیک امکان‌پذیر خواهد بود زیرا الگوریتم مونرو اجازه فعالیت دستگاه‌های استخراج را نمی‌دهد.
البته برخی از ارزهای دیجیتال را هم می‌توان با GPU ماین کرد و هم با دستگاه‌های ASIC. به روش استخراج با کارت گرافیک، روش ریگ ماینینگ هم می‌گویند.
با رفتن به صفحه دستگاه‌های استخراج می‌توانید انواع دستگاه‌های استخراج موجود را با جزئیات کامل مشاهده کنید:
ملزومات استخراج
به جز سخت افزار مناسب، برای استخراج یا ماینینگ به تجهیزات، ابزار و نرم افزارهای جانبی دیگری هم احتیاج داریم. مثلا اگر استخراج با کارت گرافیک را انتخاب کرده باشید، علاوه بر کارت گرافیک، نیاز به قطعات کامپیوتری دیگری مثل مادربرد، رم، CPU، کابل‌های رابط و … هم خواهید داشت.
برای راه‌اندازی دستگاه‌های ای‌سیک نیاز به قطعات کامپیوتری زیادی نیست و معمولا فقط یک منبع تغذیه نیاز است اما این دستگاه‌ها هم باید خنک شوند و از مشکلات برقی در امان باشند، بنابراین این دستگاه‌ها هم برای ادامه‌کارشان نیاز به تجهیزات جانبی مثل خنک‌کننده خواهند داشت.
هر دو روش ماینینگ به یک سری الزامات مشترک وابسته هستند. به طور کلی برای انجام استخراج باید به جز سخت افزار موارد زیر را هم در نظر گرفت:
- اینترنت پایدار
- استخر استخراج
- کیف پول مناسب
- برق و تجهیزات برقی مناسب
- خنک‌کننده
برای آشنایی بیشتر با ماینینگ و نحوه انجام آن به دسته‌بندی آموزش استخراج مراجعه کنید.
وضعیت قانونی ماینینگ
استخراج بیت کوین یا هر ارز دیجیتال دیگری در ایران قانونی است اما باید برای انجام آن از وزارت صنعت، معدن و تجارت مجوز دریافت شود. استخراج ارزهای دیجیتال در ایران بدون مجوز غیر مجاز اعلام شده است.
بنابراین استخراج بیت کوین در ایران یک صنعت بوده و قانونی است اما باید مجوزهای لازم را از وزارت صنعت دریافت کرده و دستگاه‌ها به صورت قانونی وارد شوند، در غیر این صورت سازمان برق می‌تواند جلوی استفاده از برق برای این فعالیت را بگیرد و همچنین نیروی انتظامی حق ضبط دستگاه‌ها و حتی انجام اقدامات قضایی را دارد.
برای بررسی آخرین اخبار قانون‌گذاری ایران می‌توانید دسته‌بندی اخبار ایران را دنبال کنید.
پس از طی کردن قدم‌های بالا، حالا درک درستی از مفهوم و نحوه کار ارزهای دیجیتال و بلاک چین دارید. اکنون می‌توانید برای تکیمل کردن دانش خود، در این سایت گشت و گذاری داشته باشید و از انواع مقالات و ابزارهای سایت انتخاب نهایت بهره را ببرید.
