بیت کوین شبیه چه چیزهایی است؟

اولگ آندریف (Oleg Andreev)، طراح نرم‌افزار و توسعه‌دهنده امنیت، در مقاله‌‌ای که در وبلاگ شخصی خود منتشر کرده است، بیت کوین را با دارایی‌ها، فناوری‌ها و پدیده‌های اقتصادی و اجتماعی مختلف مقایسه کرده و تفاوت‌ها و شباهت‌های آنها را بررسی کرده است. آندرو در مقاله خود ابتدا شباهت‌ها و سپس تفاوت‌های بیت کوین را با هر کدام از آن پدیده‌ها بیان می‌کند. در ادامه، برای مطالعه این مقاله با انتخاب همراه باشید.

پول نقد

بیت کوین شبیه پول نقد است. تراکنش بیت ­کوین غیرقابل‌برگشت است و شما مسئولیت کامل آن را برعهده دارید. اگر کلید خصوصی کیف پولتان را گم یا فراموش کنید، دارایی خود را از دست می‌دهید. می­‌توانید به کسی بیت کوین بدهید تا آن را برایتان نگه‌ دارد، اما مثل بانک باید به این افراد اعتماد داشته باشید و مطمئن باشید که با پول شما فرار نخواهند کرد.

بیت کوین شبیه پول نقد نیست. می‌توانید هر اندازه که می­‌خواهید بیت­ کوین ذخیره کنید و آنها برخلاف پول نقد فیزیکی هیچ فضایی را اشغال نخواهند کرد. می‌توانید آن را از طریق ارتباطات سیمی یا رادیویی برای هر کسی ارسال کنید. جعل بیت کوین غیرممکن است. تراکنش در یک ثانیه انجام نخواهد شد، باید ۱۰ تا ۱۵ دقیقه صبر کنید تا رمزنگاری توسط شبکه اثبات شود و کاملاً مطمئن شوید که معامله انجام شده است. با این حال، گاهی می‌­توانید تراکنش‌هایی با کارمزد نزدیک به صفر را به شبکه بفرستید. ریسک لغو شدن این تراکنش‌ها نسبتاً پایین است.

طلا

بیت کوین شبیه طلا است. بیت­ کوین به‌ خودیِ‌ خود تولید نمی‌­شود و مقدار محدودی از آن وجود دارد. این مقدار در چهار بُعد فضا-زمان (سه بعد مربوط به فضا و یک بعد مربوط به زمان) و البته بیشتر در زمان پراکنده است. برای به‌دست‌آوردن بیت کوین­‌ها، کسی باید آن­ها را به شما بدهد یا آن را استخراج کنید. بیت کوین همچون طلا درخشان است، نه ازنظر فیزیکی، بلکه ازمنظر فناوری: مهندسی چشم‌نواز، انگیزه‌های عاقلانه، مجهز بودن به زبان برنامه‌نویسی قراردادها، داشتن آزادی در انتخاب و به‌ دور بودن از زور و اجبار، ویژگی‌هایی است که باعث درخشندگی بیت کوین می‌شود و مردم را به خود جلب می‌کند.

بیت کوین شبیه طلا نیست. عرضه بیت کوین‌های جدید از طریق فرایند استخراج، کاملاً معین و برنامه‌ریزی شده است (در هر ساعت، فقط تعداد معینی بیت کوین تولید می‌شود). بنابراین، مطمئن خواهید بود که هیچ­‌کس به‌طور ناگهانی کوهی از بیت کوین پیدا نمی‌کند یا آن را در سیاره‌‌ای دیگر استخراج نخواهد کرد. برای مثال، سیارک «۱۶ Psyche» که مدار آن بین مدار مریخ و مشتری قرار دارد، به‌اندازه‌ای طلا دارد که اگر طلاهای آن را با قیمت فعلی هر اونس بین کل مردم دنیا تقسیم کنیم، حدود ۱۰۰ میلیارد دلار طلا به هر فرد خواهد رسید و این یعنی نابودی یک‌شبه اقتصاد جهان. اما نمی‌توانید هیچ سیاره‌ای پیدا کنید که در آن مقدار زیادی بیت کوین ذخیره شده باشد!

برخلاف طلا، استخراج بیت ­کوین‌­ها به‌طور مشخصی برنامه­‌ریزی شده است. اگر تلاش ماینرها برای استخراج بیت کوین بیشتر شود، سختی شبکه مجدداً تنظیم شده و فرایند استخراج سخت‌تر می‌شود. روی کاغذ استخراج تمام طلاهای موجود در یک روز امکان‌پذیر است؛ اما درمورد بیت ­‌کوین، حتی اگر قدرتمندترین کامپیوترهای دنیا را هم به ‌کار بگیرید، نمی‌توانید این کار را انجام دهید.

بانک

بیت کوین شبیه بانک است. در بیت­ کوین هم مانند بانک با کامپیوترها، پایگاه‌های داده و تراکنش‌ها سروکار داریم. پایگاه داده‌­ تاریخچه‌ی تمام پرداخت‌های ورودی و خروجی را ذخیره می‌کند؛ یعنی چه کسی چه مقدار دارایی را به چه کسی ارسال می‌کند. اینجا همه چیز دیجیتال است. هیچ اتاق خزانه‌ای برای ذخیره طلا و صندوق امانات وجود ندارد، فقط از تعدادی داده در یک «دفتر کل» نگه‌داری می‌شود. این شباهت ساختاری بیت کوین با بانک است.

بیت کوین شبیه بانک نیست. در بیت کوین، همه می­‌توانند صحّت دفتر­ کل را تأیید کنند. برای به‌روزرسانی دفتر کل و اطمینان از عدم‌مداخله در آن، هیچ مدیر مسئولی وجود ندارد. هر شخصی می‌تواند چند حساب داشته باشد و همه این حساب­‌ها بی‌­نام باشند (مگر اینکه شخصی بخواهد هویت خود را فاش کند). دفتر کل توزیع‌شده‌ی بیت کوین، نام‌­ها را ذخیره نمی­‌کند، تنها چیزی که در این دفتر کل ذخیره می‌شود، آدرس و موجودی هر آدرس است. بانک می‌تواند بیشتر از آن مقدار پولی را که در اختیار دارد وام ­‌دهد، اما امکان «بانکداری ذخیره کسری» در بیت کوین وجود ندارد. بانکداری ذخیره کسری به نوعی از بانکداری گفته می‌شود که ذخیره بانک تنها کسری از تمامی موجودی مشتریان است. درحقیقت، هیچ بدهکاری‌ای در دفتر کل بیت کوین وجود ندارد. شما یا در آدرس خود پول دارید و کاملاً متعلق به شماست یا در آن آدرس پول ندارید و هرگز نمی­‌توانید از آن استفاده کنید! همچنین بیت کوین به شما این اجازه را می‌­دهد تا از طریق قراردادها پول خود را قفل کنید؛ معماهای رمزنگاری، برای اشتراک تصمیم‌گیری بین چند نفر یا تعمیم آن در زمان طراحی شده‌اند.

پول بازیِ مونوپولی

بیت کوین شبیه پول رایج در بازی مونوپولی است. مانند بازی مونوپولی، بیت­ کوین­‌ها ژتون‌­های غیرقابل لمسی هستند که ارزشی ندارند و افراد به این خاطر به آن­ها ارزش می‌دهند که می‌توان از آنها در بازی استفاده کرد. در حقیقت، درمورد طلا و هر پول دیگری نیز همین امر صدق می­‌کند.

بیت کوین شبیه پول مونوپولی نیست. تفاوت بیت کوین با توکن‌های مونوپولی این است که تعداد بیت کوین‌ها محدود است و هیچ­‌کس قادر نیست آن­ها را جعل کند. به همین دلیل، کاندیدای خوبی برای جایگزینی کالاهای کلکسیونی شناخته‌شده در جهان مانند سکه­‌های نقره و طلا است و قابلیت ذخیره ارزش را دارد.

گیت

بیت کوین شبیه گیت است. گیت (Git) یک نرم‌افزار کنترل و محافظت از نسخه‌های کدهای منبع‌باز و وسیله‌ای برای برنامه‌نویسان و توسعه‌دهندگان است تا بتوانند کارهای خود را در آن ذخیره، مدیریت و ویرایش کرده و یا به اشتراک بگذارند. در گیت، تمام تغییرات توسعه‌دهندگان به‌عنوان یک زنجیره سازماندهی شده و توسط هش‌نگاری محافظت می­‌شوند. اگر از صحت آخرین هش اطمینان داشته باشید، می­‌توانید تمام اطلاعات قبلی را از هر منبعی دریافت و تأیید کنید تا مطمئن شوید که این همان چیزی است که انتظارش را داشتید. به همین نحو، در بیت کوین نیز تمام تراکنش‌ها در زنجیره‌ای به‌نام بلاک چین سازمان‌دهی می‌شوند. به‌محض اینکه اعتبار یک بلاک تأیید شد، با اعتماد به هش آن می‌توانید به هش تمام بلاک‌های قبلی و اطلاعات موجود در آنها اعتماد کنید. در این حالت ذخیره‌سازی توزیع‌شده امکان‌پذیر می‌شود و روند بررسی صحت موضوع آسان‌تر می‌شود.

بیت کوین شبیه گیت نیست. علی‌رغم کارکرد بسیار نزدیک بیت کوین و گیت در هش‌نگاری اطلاعات ذخیره‌شده، این دو تفاوت‌هایی نیز دارند. در سیستم بیت‌ کوین همه تلاش می­‌کنند که بر روی یک زنجیره کار کنند. اما در گیت، همه ممکن است شاخه­‌های متعددی داشته باشند و در طول روز آنها را از هم جدا و دوباره باهم ترکیب کنند. در بیت کوین نمی­‌توان شاخه‌­های مجزا را ترکیب کرد. بلاک ‌چین درواقع درخت سوابق تراکنش‌ها است؛ اما همیشه یک شاخه بزرگ وجود دارد که ارزشمند است و شاخه‌­های کوچک فرعی (که هیچ‌گاه بیش از یک یا دو بلاک دوام ندارند) به‌هیچ‌وجه ارزشی ندارند. در گیت محتوا اهمیت دارد، نه شاخه‌ها؛ در حالی‌که در بیت کوین، اجماع بر سر شاخه اصلی مهم‌تر از محتواست.

بیت‌تورنت

بیت کوین شبیه بیت‌تورنت است. بیت‌تورنت بستری برای اشتراک‌گذاری فایل‌ و تمرکززدایی از حجم انبوهی از اطلاعات است. با استفاده از بیت‌تورنت، کاربران می‌توانند به‌صورت همتابه‌همتا با یکدیگر ارتباط برقرار کرده و فایل‌های موردنظر خود را ارسال یا دریافت کنند. بیت‌تورنت، شبکه‌­ای کاملاً غیرمتمرکز است، هیچ بانک یا سروری برای ذخیره اطلاعات به‌صورت متمرکز وجود ندارد. بلاک ­‌چین بیت کوین نیز مانند یکی از فایل‌های بیت‌تورنت است؛ یعنی از لحاظ رمزنگاری کاملاً تاییدشده است و در تعداد بسیار زیادی از کامپیوترها به اشتراک گذاشته شده است. تمام مشارکت‌کنندگان در شبکه، از جمله استخراج‌کنندگان، براساس مساوات عمل می‌کنند. اگر یک بخش از شبکه مختل شود، جریان تراکنش‌ها می‌تواند از طریق سایر بخش‌های شبکه ادامه داشته باشد. حتی اگر کل شبکه از کار بیفتد، اطلاعات مربوط به تراکنش‌ها در هزاران رایانه مستقل ذخیره شده و پول هیچ‌کس از بین نمی‌­رود. وقتی ماینرها دوباره با یکدیگر ارتباط برقرار کنند، تراکنش‌ها دوباره از سر گرفته می‌شود؛ انگار که هیچ اتفاقی رخ نداده است. هم بیت­ کوین و هم بیت‌تورنت می­‌توانند از یک جنگ هسته‌ای جان سالم به در­برند؛ زیرا اطلاعات از تشعشعات رادیواکتیو آسیب نمی‌بیند و می‌­تواند به راحتی تکثیر شود.

بیت کوین شبیه بیت‌تورنت نیست. آنها دو تفاوت عمده با یکدیگر دارند. در بیت‌تورنت، تعداد بسیار زیادی فایل مختلف وجود دارد؛ اما در بیت کوین به جای فایل‌‎های بسیار، یک پرونده واحد وجود دارد که همیشه در حال بزرگتر شدن است؛ این پرونده بلاک ‌­چین نام دارد. همچنین مهم‌ترین شرکت‌کنندگان در شبکه بیت کوین، یعنی ماینرها، در ازای مشارکتی که در شبکه دارند، کارمزد و پاداش دریافت می‌کنند. اما مشارکت‌‌کنندگان در بیت ‌تورنت از چنین مزیتی برخوردار نیستند.

آزادی بیان

بیت کوین مانند آزادی بیان است. هر تراکنش، یک پیام کوتاه عمومی است که فارغ از کجا بودن و چگونگی آن می‌تواند بیان شود. اگر برخی از ماینرها این پیام را دریافت کنند، آن را در بلاک‌ چین اضافه می‌کنند و این پیام برای همیشه در تاریخچه خواهد ماند. همه آن را خواهند دید و هیچ‌­کس قادر به پاک کردن آن نیست. پس بیت کوین شباهت بسیار زیادی به پدیده آزادی بیان دارد.

بیت کوین شبیه آزادی بیان نیست. به زبان آوردنِ هر چیزی هزینه دارد. برای انتقال کوین در یک تراکنش، ابتدا باید آن کوین را داشته باشید. بنابراین هر کسی که کوین ندارد، اجازه انجام تراکنش را هم ندارد و فقط کسانی این حق را دارند که شایستگی‌اش را داشته باشند و بتوانند ابتدا مقداری کوین به ‌دست آورند. همچنین ممکن است استخراج‌کنندگان تراکنش‌های بدون کارمزد یا حاوی اسپم را رد کنند. بنابراین هیچ‌کس مجانی برای کسی کار نمی‌کند؛ اما همه سعی می­‌کنند داوطلبانه با یکدیگر همکاری کنند. از این نقطه‌نظر، بیت کوین مغایر با آزادی بیان است.

اما در پایان و به بیان بسیار ساده؛ بیت ­کوین به پول اینترنتی جادویی شباهت دارد.