۱۲ درس معامله‌گری که بعد از ۱۲ میلیون دلار ضرر آموختم!

در دنیای معاملات، به‌خصوص معاملات ارزهای دیجیتال، هر معامله‌گر در طول زمان و در پی سود و ضرر‌های مکرر، تجربیات ارزشمندی به دست می‌آورد. ریچارد ویتوریا (Richard Vitoria)، سرمایه‌گذار مشهور ارزهای دیجیتال و حامی شرکت‌های مبتنی بر بلاک چین، در مقاله‌ای که برای کوین تلگراف نوشته است، تجربیات شخصی، دیدگاه‌ها و امیدهای خود را در مورد راهبردهای سرمایه‌گذاری در ارزهای دیجیتال به اشتراک گذاشته است. در ادامه، برای مطالعه این مقاله با انتخاب همراه باشید.

طی چند سال گذشته، ‌من بیش از ۱۲میلیون دلار از سرمایه‌گذاری در ارزهای دیجیتال به دست آورده‌ام. حتی اندکی سود برداشت نکردم تا زمانی که سود من در دسامبر ۲۰۱۷ به اوج خود رسید و سرمایه‌ام صدها برابر شد. زمان‌بندی فوق‌العاده بود و من هم از آن استفاده کردم. بااین‌حال، فقط درصد اندکی از سود حسابم را برداشت کردم تا بقیه آن را روی یک استارتاپ مبتنی بر بلاک چین سرمایه‌گذاری کنم.

سپس، بازار سقوط کرد. من نه موقعیت‌های خرید یا فروش خودم را فروختم و نه مجددا ریسک کردم. تنها کاری که کردم، شرکت در چند پیش‌فروش عرضه اولیه سکه (ICO) و اضافه‌کردن میزان ریسک و البته میزان ضرر سرمایه‌گذاری‌هایم بود. نکات زیر مواردی هستند که من از همراه‌بودن با فرازوفرودهای بازار یاد گرفتم:

۱. ذخیره و انباشت کوین (هودل کردن) راهبرد آسانی است؛ اما سودآورترین روش سرمایه‌گذاری نیست. اگر تنها رویکرد سرمایه‌گذاری شما در بی‌ثبات‌ترین بازاری که تاکنون وجود داشته، «سرمایه‌گذاری طولانی‌مدت با خوش‌بینی خودفریبانه» بوده است، مثل کاری که من انجام دادم، ممکن است فرصت‌هایتان را از دست بدهید. اعتماد طولانی‌مدت شروع خوبی برای سرمایه‌گذاری روی ارزهای دیجیتال است. بااین‌حال، شناسایی چرخه‌ها و الگوها برای به حداقل ‌رساندن ضرر در بازارهایی که به‌مدت طولانی در وضعیت نزولی قرار می‌گیرند، بهتر است.

۲. در زمان بحران، روی کوین‌های بزرگ‌تر و ارزهای دیجیتال باثبات (stablecoin) سرمایه‌گذاری کنید و زمانی که شرایط عادی‌تر است، نگاهی به کوین‌های کوچک‌تر داشته باشید.

۳. وضعیت آلت کوین‌های خود را حداقل هر سه ماه یک‌بار بررسی کنید؛ در غیر این صورت، ممکن است آن‌ها را از دست بدهید. گاهی اوقات، کوین‌ها از فهرست صرافی‌ها خارج می‌شوند، صرافی‌ها تعطیل می‌شوند یا پروتکل توکن‌ها ارتقا داده می‌شود. مطمئن شوید که تعداد آلت کوین‌های مختلفی که روی آن‌ها سرمایه‌گذاری می‌کنید، قابل‌مدیریت و قابل‌کنترل هستند. تا زمانی که بازار در حال رشد باشد، آلت کوین‌ها نیز همگام با افزایش قیمت‌‌ها به رشد خود ادامه می‌دهند. بنابراین، نیازی نیست که هر آلت کوینی را که می‌پسندید، وارد سبد سرمایه‌گذاری خود کنید.

۴. یک برنامه کتبی برای خروج از معامله‌ داشته باشید. حداقل یک مرجع برای چگونگی انجام معاملات خود داشته باشید و بر اساس آن معامله کنید. نباید در میانه انجام یک معامله به فکر استراتژی خروج بیفتید. سه سال پیش، من هیچ استراتژی و برنامه‌ای برای خروج نداشتم؛ اما اکنون دارم. برنامه خروج من شامل تنوع‌‎بخشیدن به سرمایه‌گذاری و تخصیص سرمایه به سایر صنایع نیز می‌شود.

۵. خرید در پایین‌ترین قیمت و فروش در بالاترین قیمت غیرممکن است. چندان واقع‌بینانه نیست اگر تصور کنید که بازار بعد از ماه‌ها افت، تغییر مسیر می‌دهد و چند دقیقه بعد از خرید شما، روندی صعودی را آغاز می‌کند. من بارها تا ۷۰ درصد از سرمایه خود را چند ماه بعد از خرید یک کوین از دست دادم و بعد، سودی چهل برابر به دست آوردم.

۶. به مرحله فعلی پروژه‌ای که می‌خواهید روی آن سرمایه‌گذاری کنید، توجه کنید. شبکه‌هایی مانند پلی‌مث (Polymath) وجود دارند که ممکن است در طولانی‌مدت بسیار موفق و سودآور باشند. بااین‌حال، آن‌ها برای راه‌اندازی شبکه خود، اقدام به جذب سرمایه کرده و از آن سرمایه برای توسعه محصول، تحقیقات بازار، غلبه بر موانع مهم قانون‌گذاری، آزمایش و دیگر موارد استفاده کردند. همه این موارد سال‌ها طول می‌کشد. در این مدت، این توکن‌ها از طریق توزیع بین سرمایه‌گذاران و توصیه‌کنندگان، به بازار عرضه می‌شوند؛ درحالی‌که هنوز تقاضا یا کاربرد خاصی برای آن وجود ندارد. بنابراین، توجه‌ها معطوف به سایر پروژه‌ها می‌شود و قیمت‌ها به‌شدت افت می‌کنند. همه ما هیاهوی شرکت در عرضه‌های اولیه را دوست داریم؛ بااین‌حال، می‌توان طی سال‌های بعد با قیمت پایین‌تر و ریسک بسیار کمتر، روی پلتفرم‌هایی سرمایه‌گذاری کرد که محصولات اثبات‌شده و همچنین طرح تجاری تصویب‌شده و قانونی دارند و آماده بازاریابی هستند.

۷. بازار ارزهای دیجیتال برای همه مناسب نیست. مادرم همیشه به من می‌گفت:

اگر پول درآوردن تا این حد آسان بود، همه این کار را می‌کردند.

برای من شبیه به این است که کسی به رافائل نادال بگوید:

اگر با ضربه‌زدن با راکت به یک توپ می‌شد به این آسانی پول درآورد، همه این کار را می‌کردند.

بله! در دنیای ارزهای دیجیتال می‌توانید خیلی سریع پول بسیاری به دست آورید. اما، به همین سرعت نیز ممکن است پول بسیاری را از دست بدهید. برای اینکه در این بازار بتوانید «رقابت» کنید، باید ذهنی آماده، دلی بی‌پروا و اطلاعاتی موثق داشته باشید. علاوه بر این، توصیه می‌کنم زمان‌بندی مناسبی را هم در نظر بگیرید و بدانید دقیقا چه می‌کنید. البته باید تا حدودی شانس هم بیاورید. به یاد داشته باشید تنیس بازی‌کردن شبیه به رافائل نادال کار چندان آسانی نیست.

۸. اگر ارزهای دیجیتال تنها دارایی شما است، تا زمانی که صددرصد مطمئن نشده‌اید که نیازی به قرض‌گرفتن پول (هر چقدر که باشد) در آینده‌ای نزدیک ندارید، وام و قرض خود را بازپرداخت نکنید. اگر شغل کارمندی خود را رها کنید و حقوق ثابت نداشته باشید، خودتان باید از پس خودتان بربیایید و معامله‌‌کردن در این موقعیت بسیار خطرناک است. علاوه بر این، دیگر از مزایای بیمه و وام مجدد هم خبری نیست.

۹. مانند اکثر مردم نباشید و بر اساس ترس دست به کاری نزنید. حداقل نسبت به افکاری که در ذهنتان است آگاه باشید. برای بسیاری از مردم، زمان مناسب برای ورود به بازار هیچ‌گاه پیش نمی‌آید؛ وقتی بازار افت می‌کند، می‌گویند «تمام شد» و وقتی بازار اوج می‌گیرد، می‌گویند «خیلی دیر است». آنها همیشه بهانه‌ای دارند که از ترس نشأت گرفته و به آنها اجازه نمی‌دهد کاری جالب، پرخطر و ماجراجویانه را امتحان کنند. من پسرعمویی دارم که تا توانست در مورد بازار تحقیق کرد، به‌قدری طولانی و عمیق که انگار داشت مدرک دکترا می‌گرفت. در نهایت هم سرمایه‌گذاری نکرد. نیازی به این همه تحقیق نبود. تحقیقِ بیش از حد از جذابیت معامله‌گری می‌کاهد.

۱۰. ما اصلا نمی‌دانیم که چه قیمتی «بیش از اندازه زیاد» یا «بیش از اندازه کم» است. ارزهای دیجیتال غیرقابل پیش‌بینی هستند و اغلب در قیمت‌های خیلی کم یا خیلی زیاد و در سقف‌های بالاتر یا در کف‌های پایین‌تر قرار دارند. نوسانات در این بازار را باید با دیدگاهی وسیع‌تر از آنچه در بازارهای سنتی به کار می‌بستیم، ارزیابی کنیم. سه سال پیش، پدر و مادرم به من گفتند که موجودی اتر آن‌ها را با قیمت ۴۵ دلار بفروشم. آن‌ها اصرار داشتند و من با اکراه پذیرفتم. به‌هرحال، پول آن‌ها بود و من باید این کار را می‌کردم. اما وقتی چند روز بعد، قیمت اتر هنوز در حال افزایش بود، با خودم فکر کردم:

باورم نمی‌شود که در این مورد به حرف پدرومادرم گوش کرده‌ام. آن‌ها اصلا نمی‌دانستند اتریوم تا چه اندازه می‌تواند صعود کند.

چند روز بعد همان میزان اتر را با قیمت ۶۰ دلار برای آنها خریدم. آیا در پایان سال ۲۰۱۲، ۱۳ دلار برای بیت کوین «بیش از اندازه زیاد» نبود؟ البته که بود! اغلب افراد به این دلیل می‌فروشند که اصلا نمی‌دانند یک کوین تا چه اندازه می‌تواند صعود کند یا چون «نقد بهتر از نسیه است». مشکل من برعکس است؛ بازار در حال سقوط است و من با خود فکر می‌کنم که هرگز نمی‌فروشم. این بیش از اندازه کم است.

قیمت باز هم پایین‌تر و پایین‌تر می‌رود و سرمایه من هم با آن سقوط می‌کند، چون برای من، همیشه قیمت برای فروش «بیش از اندازه کم» است. این مسئله چندان پیچیده نیست. من باید یک روش کاربردی برای تعیین حد ضرر داشته باشم و بهتر عمل کنم.

۱۱. برای اوقاتی که نمودارها قرمز و بازار در حال سقوط است یا هنگامی که بازار نزولی یک سال طول می‌کشد، حتما دوستی بالغ و آگاه در این صنعت داشته باشید تا به شما بگوید:

اصلا برایم اهمیتی ندارد که چه اتفاقی می‌افتد. من بارها چنین وضعیتی را پیش از این تجربه کرده‌ام.

اگر این جملات را از کسی بشنوید که از اوضاع آگاه است و حساب کار خودش را می‌داند، حس خیلی خوبی پیدا خواهید کرد.

۱۲. بین عملکرد خودتان در بازار و عملکرد آینده بازار تمایز قائل شوید. عملکرد خوب شما به این معنا نیست که بازار برای همیشه صعودی خواهد بود. همچنین اگر به‌خاطر ورود در اوج قیمتی و افت قیمت پس از آن مضطرب هستید، به این معنا نیست که بازار دیگر هیچوقت صعود نمی‌کند. برخی از دوستان من، اگر ضرر کنند دیگر حتی حاضر نمی‌شوند یک دلار دیگر وارد بازار کنند. در واقع، اگر شما نمی‌توانید از لحاظ روانی متحمل یک ضرر دیگر شوید به این معنا نیست که بازار هرگز بهبود نخواهد یافت. سرمایه‌گذاری به نوعی شبیه زندگی عاطفی است؛ اینکه کسی دل شما را شکسته است، به این معنا نیست که همه می‌توانند قلب شما را بشکنند، حتی اگر شما به خودتان این را بگویید. در مورد تصمیم‌هایتان صحبت کنید تا برای خودتان واضح‌تر و شفاف‌تر شوند. در این صورت دیگر نمی‌گویید که من خیلی می‌ترسم و اگر پول بیشتری ببازم، خودم را نمی‌‌بخشم.

همچنین، دیگر ترس‌هایتان را حواله بازار نمی‌کنید و نمی‌گویید که بازار هرگز دوباره صعود نمی‌کند. این دو مورد هیچ ارتباطی با هم ندارند. دست از محافظت از خودتان بردارید و همه چیز را آن گونه که هست ببینید، فارغ از اینکه روی آن سرمایه‌گذاری کرده‌اید یا نه.

درس‌های بیشتر

نه، اشتباه نکنید. در این بخش، نمی‌خواهم بگویم پولی را که نمی‌توانید از دست بدهید، سرمایه‌گذاری نکنید.

صرف‌نظر از نتیجه، برای اینکه شجاعت به خرج دادید و به ندای قلب‌تان گوش دادید، به خودتان افتخار کنید. البته که ازدست‌دادن پول ناامیدکننده است و اغلبِ افراد نیز به‌اندازه‌ای زیرک هستند که پول از دست ندهند. بااین‌حال، بیایید این پرسش را به گونه دیگری مطرح کنیم؛ چند نفر از این افراد، در وهله اول تمایل دارند خود را در موقعیتی قرار بدهند که احتمال ضرر در آن وجود دارد؟

به‌نظر من، سرمایه‌گذاری و همچنین زندگی، ایجاد تعادل بین کاهش ریسک و استفاده از فرصت‌ها است. هنگامی که قصد دارید سرمایه‌گذاری کنید، کدام مورد برایتان جذاب‌تر است؟ می‌دانم که دوست ندارم فرصتی را از دست بدهم؛ بنابراین، اگر بخواهم شب راحت بخوابم، باید تحمل زیادی در برابر ریسک داشته باشم.

بعضی افرادی که مرا واقعا دوست دارند، به‌ویژه پدر و مادرم، به‌طور مداوم و از سر خیرخواهی به من می‌گویند؛ به تو گفته بودم که باید می‌فروختی. درست است، باید می‌فروختم. اما نه با سود ۴۰ یا ۳۰۰ درصدی، یعنی کاری که آن‌ها کرده‌اند. من برای این وارد دنیای معاملات ارزهای دیجیتال نشده‌ام. واقعیت این است که من باید زمانی که سود ۱۰,۰۰۰ درصدی داشتم می‌فروختم.

برخی از دوستان معامله‌گرم نیز پشیمان هستند که چرا زمانی که قیمت‌ به اوج خودش رسیده بود، دارایی‌های دیجیتال خود را نفروختند. یکی از آن‌ها به من گفت:

کاش آن شب در دسامبر ۲۰۱۷، به‌جای اینکه مهمانی بگیریم، ارزهایمان را می‌فروختیم.

درست است. اما آن شب که من از دوستانِ سرمایه‌گذار در ارزهای دیجیتال‌ام پذیرایی می‌کردم، به من خیلی خوش گذشت. عالی بود. آن‌ ماه‌ها در بهار و زمستان ۲۰۱۷ و سپس ژانویه ۲۰۱۸ که ارزهای دیجیتال رشدی دورقمی داشتند و هیچ‌کس نمی‌داند که من چقدر از آن صعود کیف کردم. بی‌صبرانه منتظر صعود بعدی هستم و کاملا آماده‌ام. آماده‌ام تا یک بار دیگر به اوج برسیم و این بار دیگر بازگشتی وجود نخواهد داشت.