کاربرد بلاک چین + اینترنت اشیا در زنجیره تامین

این روزها زنجیره‌های تأمین در سراسر جهان به فرایندهایی پیچیده تبدیل شده‌اند و طرف‌های زیادی در آن دخیل هستند. به همین دلیل شرکت‌های زنجیره تأمین قصد دارند به منظور پایش دقیق دارایی‌ها عملیات کسب‌وکارشان را با استفاده از فناوری‌هایی مانند اینترنت اشیا و بلاک چین ارتقا دهند. از سال ۲۰۱۸، حجم بازار صنعت بلاک چین و اینترنت اشیا از ۳۰ میلیون دلار به ۱۱۳ میلیون دلار رسید و پیش‌بینی می‌شود تا سال ۲۰۲۴ به بیش از ۳ میلیارد دلار با نرخ رشد مرکب سالانه (CAGR) تقریبا ۹۳ درصد برسد. در این مطلب کاربردها، مزایا و مشکلات احتمالی فناوری اینترنت اشیا را مورد بررسی قرار خواهیم داد.

از حسگرهای
اینترنت اشیا برای جمع‌آوری اطلاعات مرتبط با شرایط محیطی، تأیید مدت زمانی که محموله
در فلان کامیون یا فلان بندرگاه می‌ماند و اینکه آیا در مسیر تخلفاتی صورت گرفته
یا مشکلی برای محموله پیش آمده است یا نه استفاده می‌شود.

این
اطلاعات شواهدی اطمینان‌بخش به ما ارائه می‌کنند که می‌توان از آنها در صورت بروز
هر گونه اختلاف در فاکتورها استفاده کرد. شرکت‌ها می‌توانند از این اطلاعات برای بهینه‌سازی
عملیات زنجیره تأمین به منظور افزایش بهره‌وری کسب‌وکارشان استفاده کنند.

تأثیر
اقتصادی اپلیکیشن‌های صنعتی اینترنت اشیا بر تولید ناخالص داخلی در سراسر جهان می‌تواند
بین ۴ تا ۱۱ تریلیون دلار تا سال ۲۰۲۵ باشد. این تأثیر اقتصادی تا حد زیادی به
دلیل قابلیت بررسی و کنترل از راه دور عملیات است که اینترنت اشیا تقریبا به همه
صنایع ارائه می‌کنند و به کارامدی و امنیت بیشتری در عملیات می‌انجامد.

بلاک چین و اینترنت اشیا در زنجیره تأمین

سیستم
مدیریت زنجیره تأمین مبتنی بر بلاک چین، در یک دفتر کل توزیع شده اشتراکی راه‌اندازی
می‌شود و سوابقی غیر قابل انکار از همه داده‌های مربوط به وضعیت حمل و نقل، وضعیت
وسایل نقلیه بارکش، شرایط محیطی انبارها و نظایر آنها را ثبت می‌کند.

حالا
بیایید دو مورد از کاربردهای بلاک چین را در مدیریت زنجیره تأمین بررسی کنیم:

۱.
مبدأ محصول

هم شرکت‌ها و هم مصرف‌کنندگان می‌توانند با استفاده از فناوری‌های بلاک چین و اینترنت اشیا، کل چرخه عمر محصول را در زنجیره تأمین رهگیری کنند. بلاک چین سابقه‌ای دقیق از داده‌هاست که در آن همه ارتباطات بین دستگاه‌های مجهز به اینترنت اشیا در تاریخچه آن ذخیره می‌شوند. امکان دسترسی سریع به همه اطلاعات مرتبط با محصولات فراهم است. برای نمونه، ماهی‌ای که در حال خوردن آن هستید را در نظر بگیرید. با استفاده از این فناوری، تاریخی که در آن ماهی صید شده، به ثبت رسیده و سپس فروخته شده است را خواهید دانست. سابقه‌ای کامل از سفر ماهی از دریا به ظرف غذایتان در اختیار شماست.

بیشتر بخوانید: اوریجین تریل (OriginTrail) و ارز TRAC چیست؟ راهکار زنجیره تأمین

۲.
قراردادهای هوشمند

بلاک
چین و اینترنت اشیا در کنار یکدیگر، ایمنی حمل و نقل محموله‌ها را حتی در معاملات
برون مرزی تضمین می‌کنند. این سیستم ارتباطات تمام طرف‌های حاضر در معامله را
تنظیم می‌کند. به این ترتیب، شرایط و ضوابط قرارداد به شکل کدهای کامپیوتر نوشته
می‌شود و تراکنش‌های مالی در بین تمام طرف‌های ناشناس بدون بروز اختلاف به آسانی
صورت می‌گیرد.

یکی از
مزایای دیگر فناوری‌های بلاک چین و اینترنت اشیا، به حداقل رسیدن کاغذبازی و
کارهای اداری است. در حال حاضر در فرایند انتقال یک کانتینر از مکانی به مکان دیگر،
واسطه‌های زیادی حضور دارند. از آنجا که بیشتر شرکت‌ها هنوز هم از روش‌های سنتی
برای تجارت استفاده می‌کنند، نیاز به کاغذ بازی همچنان وجود دارد. بلاک چین و
اینترنت اشیا به شرکت‌ها امکان می‌دهد تا با حذف کارهای اداری و کاغذی در هزینه‌ها
و وقتشان صرفه‌جویی کنند و در عین حال اطمینان یابند که حفاظت از داده‌ها در سراسر
اکوسیستم بهتر انجام می‌شود.

مسأله امنیت داده‌ها: نگرانی‌هایی درباره تعداد زیاد دستگاه‌های متصل

از
آنجا که تا سال ۲۰۲۰، تعداد ۵۰ تا ۲۰۰ میلیارد دستگاه متصل به اینترنت خواهیم داشت
که همزمان آنلاین هستند، طبیعی است که مخاطراتی از نظر امنیتی در این فضا رخ دهد. همچنین
با نبودِ استانداردهای پروتکل معیار که برای فعل و انفعالات اینترنت اشیا به خوبی
آزمایش شده باشند، این مخاطرات بدتر هم خواهند شد. در این صورت فناوری اینترنت
اشیا ممکن است همچنان که در مقیاس وسیع‌تری مورد استفاده قرار می‌گیرد، با خطاهای
سیستمی بیشتر و عواقب بسیار وخیم‌تری روبه‌رو شود.

اینترنت
اشیا چیزی جز دریافت و انتقال حجم عظیمی از داده‌ها نیست. به همین دلیل، مسأله
اصلی تأمین امنیت آن داده‌هاست. داده‌ها باید از طریق دستگاه‌های مختلف و امکاناتی
که در آنها تعبیه می‌شود از جمله آنالیز داده‌ها، دستگاه‌های اینترنت اشیا و
پلتفرم‌های مربوطه عبور کنند. از سوی دیگر، این داده‌ها باید از محدوده‌های اجرایی
بسیار زیادی که هر یک سیاست‌های مخصوص به خودشان را دارند هم رد شوند. همه اینها مسأله
اطمینان از امنیت داده‌ها را کمی پیچیده می‌کند. جدا از امنیت، اطمینان از اینکه
داده‌ها به شکل ایمن در زمان، شکل و مکان درست تحویل داده شوند هم کاملا مهم است
که باید به آن رسیدگی شود.

اشکالات شبکه متمرکز

اکوسیستم فعلی اینترنت اشیا، روی مدل متمرکزی کار می‌کند که در آن دستگاه‌های اینترنت اشیای مختلف توسط سرویس‌های ابری با قابلیت ذخیره‌سازی داده‌های انبوه شناسایی، متصل و تأیید می‌شوند. خواه این دستگاه‌ها از هم دور باشند یا درست کنار هم قرار گرفته باشند، همیشه باید اینترنت وجود داشته باشد تا عبور داده‌ها امکان‌پذیر باشد.

در
اکوسیستم متمرکز اینترنت اشیا، کسب‌وکارها باید از پسِ هزینه‌های زیاد زیرساخت‌ و
نگهداری آن که به دلیل پیاده‌سازی امکانات مربوطه ایجاد می‌شود بر بیایند. فقط
زمانی را تصور کنید که تعداد دستگاه‌های اینترنت اشیای متصل به اینترنت به میلیون‌ها
عدد برسد. افزایش تعداد دستگاه‌های متصل مسلما ارتباطات را هم افزایش می‌دهد و از
نظر مقیاس‌پذیری، اقتصاد و مهندسی مشکلاتی را پدید می‌آورد.

تمرکززدایی با بلاک چین

از
آنجا که بلاک چین یک دفتر کل غیرمتمرکز توزیع شده است، هیچ قدرت مرکزی یا سازمان
اجرایی خاصی برای ثبت داده‌ها و تراکنش‌ها وجود ندارد. فناوری بلاک چین بر مبنای
الگوریتم رمزنگاری طراحی شده است تا با استفاده از آن بتوانیم از امنیت داده‌ها و
غیر قابل تغییر بودن آنها اطمینان حاصل کنیم. هر بلاک در شبکه بلاک چین یک هش از
بلاک قبلی را دارد که نشان می‌دهد هیچ یک از بلاک‌ها را نمی‌توان تغییر داد یا
جایگزین کرد.

تلفیق
بلاک چین با اینترنت اشیا، به شرکت‌های لجستیک کمک می‌کند تا با سرعت و سهولت
بیشتری مرسولات را تحویل دهند و هزینه‌های عملیاتی برنامه‌های کاربردی مختلف را
بهینه کنند. یک نمونه از شرکت‌های لجستیک مبتنی بر بلاک چین IBM Food Trust
است که از فناوری بلاک چین برای ایجاد شفافیت و پاسخگویی در زنجیره تأمین مواد
غذایی استفاده می‌کند. بنابراین اضافه کردن اتونومی (خودگردانی) و شفافیت به روند
عملیات لجستیک به ایمنی و بهینه‌سازی آنها می‌انجامد.

چشم‌انداز غیرمتمرکز آینده

انتظار
می‌رود بازار جهانی فناوری بلاک چین برای زنجیره تأمین از ۳۱۵ میلیون دلار به ۲۰
میلیارد دلار تا سال ۲۰۲۴ برسد. با اینکه در حال حاضر اینترنت اشیا برای کاربردهای
مصرفی بیشترین توجهات را به خودش جلب کرده است، اما حقیقت این است که دنیای
پوشیدنی‌های هوشمند و لوازم خانگی متصل به اینترنت فقط ۲۲ درصد از کل پتانسیل
اینترنت اشیا را شامل می‌شود.

بلاک
چین و اینترنت اشیا می‌توانند مدیریت زنجیره تأمین را بهبود بخشند. فقط تصور کنید فرایند
حمل و نقل می‌تواند با پیاده‌سازی این دو فناوری در کنار هم چه مزایایی را می‌تواند
به ما ارائه کند.