مرکز پژوهش‌های مجلس: ممنوع‌کردن ماینینگ در ایران غیرممکن است

مرکز پژوهش‌های مجلس اخیراً گزارشی درباره وضعیت ماینینگ ایران و مصرف برق این بخش منتشر کرده و در آن توصیه‌‌هایی را درباره قانون‌گذاری این حوزه گنجانده است. کارشناسان این نهادِ وابسته به مجلس شورای اسلامی، معتقدند در شرایط کنونی، ممنوع‌کردن کامل استخراج ارزهای دیجیتال در کشور کاری غیرممکن است.

به گزارش انتخاب، مرکز پژوهش‌های مجلس شورای اسلامی که وظیفه انجام پژوهش‌های علمی موردنیاز مجلس را بر عهده دارد، اخیراً با انتشار گزارشی در وب‌سایت رسمی خود، صنعت استخراج ارزهای دیجیتال ایران و بخش‌های مرتبط با آن را مورد بررسی قرار داده و پیشنهادهایی هم در زمینه قانون‌گذاری این صنعت ارائه کرده است.

در ادامه چکیده این پژوهش را با هم می‌خوانیم.

تأثیر استخراج ارزهای دیجیتال بر پایداری شبکه برق ایران

آنچه از استخراج رمزارزهای انرژی‌بر در ایران مطرح شده و موضوع سیاست‌گذاری قرار گرفته، مربوط به استخراج بیت کوین بوده است. همچنین، بزرگترین خطری که مدنظر سیاست‌گذار بوده آسیب به پایداری شبکه برق کشور بوده است. در این راستا مصرف غیرمجاز با برخورد قضایی روبه‌رو شده است. تاکنون بیشتر کشفیات در حوزه رمزارز بیت کوین بوده است.

از ابتدای شروع طرح برخورد با استخراج‌کنندگان بدون مجوز از سال ۱۳۹۸ تا سال ۱۴۰۰، مجموع کشف و شناسایی دستگاه‌های غیرمجاز استخراج رمزارز به ۲۲۱هزار و ۱۶۳ دستگاه رسیده است که توان مصرفی آنها معادل ۶۲۱ مگاوات بوده است. البته این دستگاه های غیرمجاز استخراج رمزارز در زمان‌های مختلف کشف شده است و همه آنها به‌طور هم‌زمان در شبکه برق فعال نبوده‌اند.

صریح‌ترین اقدام کشور در سیاست‌گذاری استخراج رمزارزها، وضع ممنوعیت استخراج رمزارز در کشور در تابستان سال ۱۴۰۰ بود. اما این سیاست عملاً شکست‌خورده محسوب ‌می‌شود؛ زیرا تراهَش مطلق ماهانه ایران در شبکه بیت کوین از ۹۴.۶ میلیون تراهَش در تاریخ دهم اردیبهشت ۱۴۰۰ تنها به ۷۵.۳ میلیون تراهَش در دهم مرداد ۱۴۰۰ (با گذشت یک ماه و ده روز از دستور قطع برق مزارع استخراج رمزارز) رسید. یعنی بیش از نیمی از استخراج‌کنندگان رمزارز بدون توجه به دستور دولت و قطعی برق مشغول استخراج رمزارز بوده‌اند. توان مصرف برق این استخراج‌کنندگان در بدبینانه‌ترین حالت کمتر از ۸۰۰ مگاوات‌ساعت بوده است. درحالی که کسری تراز شبکه برق کشور بیش از ۱۰ هزار مگاوات ساعت بوده است. در بدبینانه‌ترین حالت کمتر از ۱۰ درصد از کسری برق کشور را می‌توان به استخراج رمزارز نسبت داد.

اما خطر جدی‌تر که نیازمند اتخاذ راه‌حل است، ضعف کشور در اعمال سیاست‌های سلبی و ایجابی در حوزه استخراج رمزارز است. به نظر می‌رسد خطر اصلی ناشی از گسترش استخراج رمزارزهایی مانند اتریوم در منازل شخصی است. استخراج رمزارز بیت کوین در مزارع بزرگ و با تجهیزاتی که مصرف محسوس و با قابلیت ردیابی و کشف بالاتر دارند، انجام می‌شود؛ اما مجموع مصرف برق در منازل شخصی برای استخراج اتریوم احتمالاً کمتر از ۱۲ مگاوات است. استخراج رمزارزهایی شبیه اتریوم به مصرف برق کمتر و البته به تجهیزات گران‌قیمت‌تر و با ارزبری بالاتری نیاز دارد و از همه مهم‌تر ردیابی آن سخت‌تر است و می‌تواند موجب افزایش غیرقابل‌کنترل مصرف برق خانگی شود.

رفع تهدیدها هم‌زمان با استفاده از فرصت‌های فناورانه پیش رو، نیازمند اتخاذ چهارچوب مقرراتی شفاف برای نظارت بر هرگونه تولید و استخراج دارایی دفتر کل توزیع‌شده در کشور است. بررسی‌ها نشان می‌دهد اعمال ممنوعیت کامل استخراج رمزارز در کشورمان با توان فنی و مقرراتی فعلی کشور غیرممکن است. همچنین اقدام دیرهنگام در سامان‌دهی استخراج رمزارزها می‌تواند مقررات‌گذاری و سیاست‌گذاری این حوزه را با موانع عمده‌ای مواجه کند.

تاکنون استخراج رمزارزهای انرژی‌بر در کشورمان مطرح بوده است؛ اما همه انواع استخراج رمزارزها انرژی را به هدر نمی‌دهند. انواع جدیدی از استخراج رمزارزها در حال توسعه هستند که یک فعالیت اقتصادی معمولی مثلاً ارائه فضای ذخیره‌سازی محتوا یا ارائه توان رایانشی برای فعالیت‌های مفید مانند واقعیت افزوده و اداره محیط‌های مجازی یا متاورس را به میدان رقابت استخراج وارد می‌کنند.

متن کامل گزارش مرکز پژوهش‌های مجلس را از این پیوند مطالعه کنید.