دولت‌ها چگونه از بلاک چین استفاده می‌کنند؟

دولت‌ها نه‌تنها از بلاک چین در خدمات اساسی مانند احراز هویت و رأی‌گیری، بلکه از آن به‌عنوان چهارچوبی برای رشد اقتصادی نیز استفاده می‌کنند. همه دولت‌ها موظف هستند که خدمات عادلانه و کارآمدی به مردم ارائه دهند. متأسفانه ارائه شفافیت و قابلیت اعتماد اغلب به کاهش بازدهی و کارایی محصول یا خدمت منجر می‌شود و برعکس. ازاین‌رو، دولت‌ها معمولاً مجبور می‌شوند یکی را به قیمت از‌دست‌دادن دیگری بهبود ببخشند.

برخی مواقع، فناوری به دولت‌ها کمک می‌کند تا کیفیت و کارایی را بهبود ببخشند. در این مطلب که به‌کمک مقاله‌ای از وب‌سایت کوین تلگراف نوشته شده است، موارد استفاده دولت‌ها از فناوری بلاک چین و به‌کارگیری بلاک چین در زیرساخت‌های اقتصادی را بررسی خواهیم کرد.

تغییر روش ثبت اسناد کاغذی به پایگاه‌‌داده‌ کامپیوتری یکی از فناوری‌هایی بود که به دولت‌ها در سرعت و دقت بخشیدن به کارها کمک کرد. اینترنت نیز یکی دیگر از آن‌ها بود و حالا هم بلاک چین فناوری و تحول مهمی برای دولت‌ها محسوب می‌شود. بلاک چین مانند اینترنت، نه‌تنها نحوه تعامل مردم با خدمات دولتی را بهبود می‌بخشد؛ بلکه تأثیرات اقتصادی و اجتماعی گسترده‌ای نیز بر جوامع خواهد گذاشت.

دولت چگونه می‌تواند از بلاک چین استفاده کند؟

همان‌طورکه گفتیم، بلاک چین تأثیرات گسترده و متنوعی بر خدمات دولتی خواهد گذاشت. درادامه، چند نمونه امیدوارکننده از این تأثیرات را بررسی می‌کنیم.

هویت

هویت کاربران سنگ بنای تعامل با خدمات دولتی را تشکیل می‌دهد؛ اما سیستم‌های فعلی به‌دلایل مختلفی اشکالاتی دارند. بیایید دو نمونه از این مشکلات را بررسی کنیم:

۱. احراز هویت کاربران مستلزم تأمین زیرساخت‌های گسترده و گران‌قیمت است. در‌حالی‌که کشورهای توسعه‌یافته از مزایای داشتن امکانات احراز هویت قوی بهره می‌برند، بسیاری از کشورهای در‌حال‌توسعه هنوزهم برای فراهم‌کردن امکان احراز هویت قوی در تلاش هستند. ورد بانک (The World Bank) تخمین می‌زند که تقریباً یک‌میلیارد نفر از مردم دنیا هنوزهم مدارک شناسایی رسمی ندارند.

۲. سیستم‌های هویتی فعلی ایمن نیستند. به‌عنوان مثال، سیستم احراز هویت بیومتریک هند، معروف به آدهار (Aadhaar)، دربرابر طیف وسیعی از کلاه‌برداری‌ها، از‌جمله موارد مربوط به واگذاری زمین، تهیه گذرنامه، گرفتن وام و رأی‌دادن آسیب‌پذیر است.

مزایای بلاک چین به‌طور چشمگیری در کاهش ضعف‌های سیستم‌های ذکرشده مؤثر است. طراحی غیرمتمرکز بلاک چین راه‌اندازی و هماهنگی آن را بسیار کم‌هزینه‌تر از سیستم‌های متمرکز می‌کند و ماهیت بدون نیاز به شخص ثالث آن باعث می‌شود امنیت بیشتری داشته باشد.

چرخه خرید کالا

در سال ۲۰۱۳، تدارکات دولتی و چرخه خرید کالا در دولت ۲۹درصد از هزینه‌های عمومی آن در کشورهای عضو سازمان همکاری اقتصادی و توسعه (OECD) را به خود اختصاص داده‌اند. بی‌عدالتی و نبود شفافیت در چرخه تدارکات راه را برای فساد باز می‌کند. OECD تخمین می‌زند که حداکثر یک‌سوم بودجه‌های عمومی سرمایه‌گذاری در پروژه‌های عمرانی ممکن است به‌دلیل فساد در این چرخه از بین بروند.

روش‌ها و زیرساخت‌های مبتنی‌‌بر بلاک چین تقریباً بر همه جنبه‌های چرخه خرید کالا تأثیر می‌گذارند. فناوری یادشده اصلاحات عمده‌ای درزمینه شفافیت و مشارکت ذی‌نفعان به‌‌وجود می‌آورد. این پروژه آزمایشی به این نتیجه رسید که با وجود مشکلات، سیستم‌های تدارکات الکترونیکی مبتنی‌بر بلاک چین مزایای منحصر‌به‌فردی درزمینه شفافیت رویه و ثبت دائمی وضعیت‌ها و شفاف‌سازی صادقانه ارائه می‌دهند.

رأی‌گیری

با وجود ظهور عصر دیجیتال، هنوزهم رأی‌گیری کاغذی رایج‌ترین روش رأی‌گیری است. این فرایند با‌توجه‌‌به اهمیت انتخابات در کشورهای دموکراتیک درک‌کردنی است؛ اما همچنان سیستم‌های مبتنی‌بر کاغذ با مشکلات مربوط به هزینه و زمان و یکپارچگی مواجه هستند.

جایگزینی رأی‌گیری کاغذی با سیستم معروف به دستگاه‌های رأی‌گیری الکترونیکی ضبط مستقیم (DRE)، با موفقیت‌های نصفه‌نیمه‌ای همراه شده است. برزیل DRE را در سال ۱۹۹۶ معرفی کرد؛ اما نگرانی‌های امنیتی هنوز‌هم وجود دارد. DRE در آمریکا در سال ۲۰۰۱ آغاز شد؛ با‌این‌حال، پیشرفت و پذیرش آن به‌دلیل وقوع حوادث در سیستم‌های DRE همچنان رو‌به‌کاهش است.

بلاک چین به‌عنوان فناوری جدیدتر، هنوز آماده جایگزینی با سیستم‌های رأی‌گیری فعلی نیست؛ اما در‌حال‌حاضر، می‌تواند سیستم‌های فعلی را تقویت کند. به‌عنوان مثال، یکی از شرکت‌های فناوری با همکاری دانشگاه اندونزی، سیستم اعتبارسنجی مبتنی‌بر بلاک چین ایجاد کرد تا امنیت نتایج انتخابات کاغذی اندونزی را در آوریل‌۲۰۱۹ تضمین کند. این پروژه توانست چند ساعت پس از بسته‌شدن شعب اخذ رأی، آمار ۲۵‌میلیون رأی را گزارش دهد. در‌مقابل، نتایج رسمی رأی‌گیری کاغذی پس از هفته‌ها علنی شد.

کاربردهایی فراتر از خدمات دولتی

دولت‌هایی که در حال آزمایش بلاک چین هستند، بررسی آن به‌عنوان زیرساختی اساسی را شروع کرده‌اند. آن‌ها به‌تازگی متوجه شده‌اند که داشتن زیرساخت بلاک چین در فعالیت‌های اقتصادی بسیار مهم است. دولت‌ها مشتاق‌اند در توسعه استانداردهایی که در‌نهایت در سطوح جهانی تصویب می‌شوند، حرفی برای گفتن داشته باشند. چین و اتحادیه اروپا دو رهبر جهانی این حوزه به‌شمار می‌آیند و هر دو در حال توسعه اقدامات مبتکرانه در حوزه بلاک چین هستند.

چین

رهبری چین در حمایت از طرح‌های بلاک چین بسیار فعال بوده است. در دسامبر۲۰۱۶ و در سیزدهمین برنامه پنج‌ساله این کشور، از بلاک چین درکنار هوش مصنوعی به‌عنوان فناوری دارای اهمیت استراتژیک نام برده شد. ده‌ها دولت محلی پروژه‌های آزمایشی را با استفاده از این فناوری برای برنامه‌های مختلفی از شهرهای هوشمند گرفته تا حفاظت از محیط‌زیست پیاده‌سازی کردند. در اکتبر۲۰۱۹، چین شبکه خدمات بلاک چین (BSN) سراسری خود را آزمایش کرد. این شبکه که با نام «اینترنت بلاک چین» شناخته می‌شود، رسماً در آوریل۲۰۲۰ راه‌اندازی شد.

BSN به‌دلیل مقیاس‌پذیری و قدرت حامیانش، در حال تبدیل‌شدن به بزرگ‌ترین اکوسیستم بلاک چین در جهان است. در چین، BSN به‌احتمال زیاد زیرساختی برای بهبود هماهنگی بین مشاغل و بخش دولتی تشکیل می‌دهد. ناگفته نماند حتی در سطح بین‌المللی نیز، توجهات به‌سمت BSN بسیار زیاد است.

این نگرانی وجود دارد که دولت چین به‌طور بالقوه بر BSN نظارت کند؛ اما ممکن است سازمان‌هایی که به‌دنبال ایجاد دسترسی نزدیک‌تر و ادغام با تجارت چینی هستند، این نگرانی‌ را نادیده بگیرند. همچنین، ترس از نفوذ چین ممکن است از انگیزه استفاده از این شبکه بیشتر شود؛ به‌ویژه اگر زیرساخت‌های جهانی به‌عنوان جایگزین قابل‌استفاده دردسترس باشد، ممکن است سازمان‌ها به سایر شبکه‌ها روی بیاورند.

اتحادیه اروپا

تلاش‌های اتحادیه اروپا برای حمایت از طرح‌های مرتبط با بلاک چین مشابه همان شیوه‌های به‌کارگرفته‌شده در چین بوده است. ناگفته نماند که این تلاش‌ها در اتحادیه اروپا در مقیاس کوچک‌تر و با سرعت کمتری درمقایسه‌با چین پیش می‌رود. مرکز نظارت و انجمن بلاک چین اتحادیه اروپا در فوریه‌۲۰۱۸ تشکیل شد و به شکل‌گیری مرکز مشارکت بلاک چین اروپا (EBP) منجر شد. در سال ۲۰۱۹، EPB زیرساخت خدمات بلاک چین را در اروپا (EBSI) راه‌اندازی کرد. این زیرساخت درواقع شبکه‌ای از گره‌های توزیع‌شده در سراسر اروپا بود.

EBSI هفت کاربرد خاص در توسعه خدمات دولتی دارد. انجمن بین‌المللی برنامه‌های کاربردی بلاک چین بدون واسطه (INATBA) برای ارتقای همکاری‌های دولتی و خصوصی تشکیل شده است. این انجمن تأمین‌کنندگان و کاربران برنامه‌های مبتنی‌بر بلاک چین را با نمایندگان سازمان‌های دولتی و نهادهای تنظیم‌کننده استانداردها از سراسر جهان گردهم می‌آورد.

دستاوردهای اروپا در حمایت و تشویق پذیرش بلاک چین درمقایسه‌با BSN چین، در مقیاس کوچک‌تر و هنوز در مرحله اولیه پیشرفت است؛ اما تعهد آن‌ها به آزادی و شفافیت و جامعیت بدین‌معنی است که احتمال دارد سازمان‌های بین‌المللی تمایل بیشتری به توسعه برنامه‌ها در این چهارچوب از خود نشان دهند.

جمع‌بندی

فناوری بلاک چین جایگاه خود را به‌عنوان زیرساختی اساسی برای دولت‌های آینده‌نگر کم‌وبیش تثبیت کرده است. این فناوری به بیشترین میزان اهمیت استراتژیک ملی رسیده و تلاش‌های چین و اروپا برای ایجاد زیرساخت بلاک چین گواهی بر این امر است. واقعیت این است که نمی‌توان دقیقاً پیش‌بینی کرد که زیرساخت‌های بلاک چین جهانی چگونه شکل خواهند گرفت؛ اما موضوع مسلم این است که فناوری یادشده در حال پیشرفت است.