سرمایه‌گذاری در NFTها؛ بایدها و نبایدها

سال ۲۰۲۱، سال شکوفایی توکن‌های غیرمثلی (NFT) و اتفاقات عجیب‌وغریب در این حوزه بود. در این سال، NFTها محبوبیت بسیار زیادی به‌دست آوردند و جنون عظیمی برای خریدوفروش انواع NFTها درگرفت. برای مثال، مجموعه‌تصاویر کریپتوپانکس (CryptoPunks) که برخی از تصاویر آن با قیمت‌های چند‌میلیون‌دلاری فروخته شدند و تابلوی «همه‌روز: ۵,۰۰۰ روز اول» اثر هنرمند دیجیتال مشهور بیپل (Beeple) با فروش ۶۹.۳‌میلیون‌دلاری رکورد زد و اثر هنری دیگری به نام «ادغام» (The Merge) از هنرمندی با نام مستعار پاک (Pak) به قیمت ۹۱.۸میلیون دلار خریده شد.

از اواخر سال گذشته و با افت بازار ارزهای دیجیتال، بازار توکن‌های غیرمثلی هم شاهد افول بود و از جنون اولیه‌اش فاصله گرفت. اگرچه افت بازار NFTها پس از یک دوره جنون مانند هر بازار دیگری طبیعی است، این باعث نشده است که علاقه به سرمایه‌گذاری در توکن‌های غیرمثلی از بین برود. بسیاری از کارشناسان همچنان باور دارند که حوزه NFTها در سال ۲۰۲۲ نیز جزو ترندهای سرمایه‌گذاری باقی خواهد ماند.

بازار توکن‌های غیرمثلی درکنار فرصت‌های سودآور، خطرهای بزرگی نیز دارد. استیون فینکلشتاین (Steven Finkelstein)، متخصص تحلیل داده‌، در مقاله‌ای که در وب‌سایت مدیوم منتشر کرده، برخی نکته‌ها و توصیه‌های شخصی درباره سرمایه‌گذاری در NFTها را بیان کرده است. اگر قصد دارید به بازار توکن‌های غیرمثلی وارد شوید، توصیه می‌کنیم تا پایان این مطلب با ما همراه باشید تا با این نکات آشنا شوید. ادامه مقاله را از زبان نویسنده آن مطالعه می‌کنید.

نکات کاربردی برای سرمایه‌گذاری در NFTها

در چند سال گذشته، خودم را در دنیای ارزهای دیجیتال غرق کردم و به‌عبارتی حسابی معتاد آن شدم. به‌تازگی تحقیق درباره توکن‌های غیرمثلی (NFT) را شروع و مقداری پول هم وارد این حوزه کرده‌ام؛ اما فقط به‌عنوان سرمایه‌گذاری سوداگرانه.

با اینکه شخصاً اعتقاد دارم که ۹۹درصد توکن‌های غیرمثلی در یکی‌دو سال آینده به‌کلی بی‌ارزش می‌شوند، فکر اینکه شاید بتوانم یکی از آن یک‌درصدی‌ها را ازآنِ خود کنم، برایم وسوسه‌انگیز است؛ درست مثل وقتی که بلیت بخت‌آزمایی می‌خریم و فکر می‌کنیم که احتمال برنده‌شدنمان خیلی زیاد است.

تجربه سرمایه‌گذاری روی توکن‌های غیرمثلی در چند ماه گذشته، درس‌های ارزشمندی به من آموخته است که امیدوارم بتوانم آن‌ها را با شما در میان بگذارم.

توکن‌های غیرمثلی به‌شدت پرنوسان هستند

سرمایه‌گذاری در ارزهای دیجیتال و توکن‌های غیرمثلی کار افراد بی‌دل‌وجرئت نیست. اگر توان تحمل ۵۰۰درصد سود یا ضرر در یک شب را ندارید، به همان دنیای کسل‌کننده بورس بچسبید که ۱۰درصد سود سالانه در آن برد به‌حساب می‌آید!

اگر بخواهم از تجربه خودم بگویم، گاه اتفاق افتاده است که هزاران دلار را در یک شب به‌خاطر یک NFT از دست داده‌ام. زمانی هم بوده که با سرمایه‌گذاری در ارز دیجیتال متاورسی سندباکس (SAND)، در چند هفته ۱,۰۰۰درصد سود کرده‌ام.

وقتی در یک دارایی سوداگرانه سرمایه‌گذاری کرده باشید و آن دارایی در حال سقوط به‌سمت صفر باشد، خیلی راحت به پیروی از غریزه آن را می‌فروشید؛ اما اگر قیمت آن دارایی با شتاب زیاد در حال افزایش باشد، از کجا می‌خواهید بفهمید که چه زمانی باید آن را بفروشید؟

در دنیای NFTها هرچیزی ممکن است

وقتی وارد فضای توکن‌های غیرمثلی می‌شوید، خیلی زود با دنیای پرآشوب سازمان‌های خودگردان غیرمتمرکز (DAO) آشنا می‌شوید. بیشتر سازمان‌های خودگردان غیرمتمرکز در شبکه اجتماعی دیسکورد (Discord) اداره می‌شوند.

در دیسکورد، جوامع مختلفی حضور دارند که هریک ده‌ها کانال برای خود دارند، ربات‌های نرم‌افزاری پیام‌های خودکار ارسال می‌کنند، مردم ارزهای دیجیتال و توکن‌های غیرمثلی خود را تبلیغ می‌کنند و در یک جمله، هرآنچه فکرش را بکنید در این شبکه اجتماعی موجود است.

اگرچه سازمان‌های خودگردان غیرمتمرکز در دیسکورد سرگرم‌کننده و جالب هستند، اگر بخواهید در جامعه یکی از آن‌ها ثبت‌نام کنید، باید بسیار مراقب باشید. دیسکورد پر است از هکرهایی که لینک‌های مخرب برایتان ارسال یا در کانال‌ها پست می‌کنند و هدفشان این است که عبارت بازیابی کیف پول شما را به‌دست بیاورند.

افراد بسیاری وجود دارند که فریب لینک‌های مخرب را خورده و عبارت بازیابی خود را در‌اختیار هکرها قرار داده‌اند. پس دقت کنید که پس از بازکردن لینک در دیسکورد یا هر شبکه اجتماعی دیگر، هرگز عبارت بازیابی کیف پول خود را وارد نکنید.

خرید NFTها نیاز به دانش فنی دارد

برای اینکه بخواهید توکن غیرمثلی بخرید‌، باید کمی دانش فنی داشته باشید. حداقل چیزهایی که باید در این زمینه بدانید، ازاین‌قرارند:

• در یکی از صرافی‌های ارز دیجیتال مثل کوین‌بیس و جمینای و اف‌تی‌ایکس ثبت‌نام و حساب کاربری ایجاد کنید.
• مقداری اتریوم (ETH) از آن صرافی بخرید.
• کیف پول ارز دیجیتال (مثل متامسک) بسازید.
• اگر کیف پول متامسک را انتخاب کرده‌اید، افزونه گوگل کروم آن را نیز نصب کنید.
• عبارت بازیابی/یادآور (Seed Phrase) و رمزعبور متامسک خود را در جایی خارج از اینترنت یادداشت و نگه‌داری کنید.
• آدرس کیف پول اتریوم خود را که عبارتی ۶۴کاراکتری است، یادداشت یا کپی کنید.
• کیف پول خود را به یکی از پلتفرم‌های خریدوفروش NFT مثل اوپن‌سی (OpenSea) متصل کنید.
• ارز اتریوم خود را از ETH به WETH تبدیل کنید.
• توکن غیرمثلی مدنظرتان را بخرید.

به‌طورکلی، خرید توکن غیرمثلی فرایند بسیار پیچیده‌ای است. دراین‌میان، برخی سرویس‌های واسطه هم وجود دارند که به‌نمایندگی از مشتریان خود NFT می‌خرند؛ اما این سرویس‌ها معمولاً متعلق به افراد مشهور و سلبریتی‌ها هستند و کارمزدهای زیادی هم دریافت می‌کنند.

درصد کمی از مردم دانش فنی فرایند خرید NFT را دارند. حتی اگر شما یکی از افرادی هستید که دانش لازم را دارید و این کار را شخصاً انجام می‌دهید، بازهم ممکن است روش‌ پرهزینه یا ناامنی را انتخاب کرده باشید.

کارمزد تراکنش‌ها در دنیای NFTها زیاد است

در دنیای ارزهای دیجیتال، راه‌های کم‌هزینه با کارمزد خیلی اندک برای معاملات وجود دارد؛ اما این روش‌ها هنوز چندان به دنیای توکن‌های غیرمثلی وارد نشده‌اند. خرید، فروش، توسعه یا انتقال NFTها ممکن است هزینه‌های تراکنش بسیار زیادی داشته باشد. هزینه تراکنش‌های بلاک چین اتریوم (گس) متغیر است؛ اما در برخی مواقع، حتی به بیشتر از ۱۰۰ دلار می‌رسد. کارمزد اتریوم بر‌اساس عرضه و تقاضا و طراحی بلاک چین تغییر می‌کند. اگر به‌دنبال کارمزدهای کمتر هستید، یکی از راهکارهای زیر را امتحان کنید:

• انجام تراکنش در پروتکل‌های لایه دوم (مثل پالیگان)
• تبادل ارزهای دیجیتال در صرافی‌های غیرمتمرکز (مثل سوشی‌سواپ و یونی‌سواپ)
• خریدوفروش توکن‌های غیرمثلی در بلاک چین‌هایی که کارمزد کمتری دارند (مثل سولانا)
• انجام تراکنش در زمان‌هایی که تقاضا خیلی کم است (مثل روزهای تعطیل و مناسبت‌های خاص مانند کریسمس).

مسئولیت نگه‌داری از NFTهای خریده‌شده فقط با خود شماست

حالا فرض می‌کنیم چند ویدئو در یوتیوب و تیک‌تاک تماشا کردید و یاد گرفتید که چطور NFT بخرید. این خیلی خوب است؛ اما باید بدانید که تازه فقط از مشکل اول عبور کرده‌اید و هنوز از این مسیر سخت خارج نشده‌اید.

داشتن توکن غیرمثلی یا ارز دیجیتال، یعنی اینکه اکنون شما هدف بالقوه‌ای برای هکرها هستید. دارایی‌هایی که در کیف پول‌های داغ (انواع آنلاین) باشند، مستعد هک‌شدن به‌دست بازیگران مخرب هستند.

هربار که نیاز باشد عبارت بازیابی یا رمزعبور کیف پول متامسک خود را وارد کنید، باید مکثی طولانی کنید؛ چراکه دارید کیف پول خود را به آدرس آنلاین دیگری متصل می‌کنید. در هر باری که این اتصال را برقرار می‌کنید، در‌معرض خطر بالقوه هستید.

پیشنهاد می‌کنم قبل از هرگونه سرمایه‌گذاری در ارزهای دیجیتال یا توکن‌های غیرمثلی، کاملاً درباره امنیت در این حوزه مطالعه کنید. مقاله‌ها و مطلب‌های بسیاری درباره امنیت NFTها هست که می‌توانید با جست‌وجو در وب‌سایت‌های مختلف آن‌ها را بیابید و مطالعه کنید. همچنین، فراموش نکنید که کیف پول‌های سخت‌افزاری بسیار ایمن‌تر از دیگر انواع کیف پول‌ها هستند.

ممکن است NFT شما مبتنی‌بر بلاک چین نباشد

توکن‌های غیرمثلی از دو بخش تشکیل شده‌اند: داده و رسانه (مثل تصویر و ویدئو). داده حاوی فراداده‌ای است که توکن غیرمثلی مدنظر را توصیف می‌کند؛ مثل آدرس محلی که رسانه آن NFT در آن ذخیره شده است. برخی از این داده‌ها روی بلاک چین قرار دارند؛ اما رسانه اغلب خارج از بلاک چین قرار می‌گیرد.

رسانه معمولاً در IFPS ذخیره می‌شود که درمقایسه‌با سرورهای انفرادی یا فضای ابری امنیت بیشتری دارد؛ اما به‌اندازه بلاک چین امن نیست. هرچه اطلاعات بیشتری روی بلاک چین باشد، امنیت توکن غیرمثلی شما بیشتر است. اگر رسانه در سرور تصادفی ذخیره شده باشد، «خطر واسطه» در آن افزایش پیدا می‌کند و این احتمال بسیار زیاد است که به‌‌دلیل عوامل خارجی از بین برود.

اینکه NFT تا چه حد درون‌زنجیره‌ای است، می‌تواند معیار مناسبی برای ارزیابی پیش از خرید باشد. به‌بیان دیگر، شما می‌توانید طیفی با دو قطب «کاملاً درون‌زنجیره‌ای» و «کاملاً برون‌زنجیره‌ای» را برای خود در نظر بگیرید و پیش از خرید NFT، بررسی کنید که این NFT در کجای این طیف قرار دارد. این کار به اندکی دانش فنی نیاز دارد؛ اما برای خریداران NFT لازم است.

پیداکردن NFTهای مناسب برای سرمایه‌گذاری دشوار است

اگر شما هم مثل من باور دارید که ۹۹درصد NFTها بی‌ارزش هستند و ارزششان در آینده صفر خواهند شد، آن‌وقت پیداکردن سرمایه‌گذاری ارزشمند کار دشواری خواهد بود. من خودم پس از پیوستن به چندین سازمان خودگردان غیرمتمرکز و مطالعه مستمر مطالب توییتری درباره ارزهای دیجیتال و پیگیری مداوم پادکست‌های مرتبط، هنوزهم راهبرد مطلوبی برای سرمایه‌گذاری در توکن‌های غیرمثلی پیدا نکرده‌ام.

حوزه توکن‌های غیرمثلی هنوز نوپاتر از آن است که بتوان برای آن تحلیل بنیادین یا استراتژی مبتنی‌بر داده ارائه کرد. با‌این‌حال، در جدول زیر تحقیقات و توصیه‌هایی که در یک ماه گذشته به آن‌ها برخورده‌ام، به‌همراه پاسخ خودم آورده‌ام:

من شخصاً دو راهبرد «سرمایه‌گذاری روی آثار هنرمندان دلخواه» و «سرمایه‌گذاری روی مفاهیم نوآورانه» را بهترین راهبرد می‌دانم. در هر دو روش‌، یک مجموعه توکن غیرمثلی در روزهای اولیه آن خریده می‌شود؛ یعنی وقتی که قیمت ارزانی دارد. این باعث می‌شود که احتمال ضرر کاهش و احتمال سود افزایش یابد و تنوع‌بخشی به سرمایه‌گذاری نیز آسان‌تر شود.

ازآن‌جاکه انتخاب NFT درست تا حد زیادی به بخت‌واقبال بستگی دارد، تنوع‌بخشی ضرورت به‌حساب می‌آید؛ اما متأسفانه این کار نه ساده است و نه ارزان؛ مگر اینکه نقدینگی در این کلاس دارایی افزایش و کارمزدهای تراکنش به‌شدت کاهش یابد. تا زمانی که این دو مشکل برطرف نشده باشد، توکن‌های غیرمثلی همچنان درصد بسیار کوچکی از سبد دارایی‌های من خواهند بود.

جمع‌بندی

توکن‌های غیرمثلی دارایی‌هایی به‌شدت پرنوسانی هستند که برای سرمایه‌گذاری در آن‌ها باید به همان میزان که اشتیاق برای سودهای کلان دارید، تحمل ضررهای بزرگ را نیز داشته باشید. ازآن‌جاکه حوزه NFT بازاری نوظهور است، بسیاری از دارایی‌ها در آن تازه مسیر خود را آغاز کرده‌اند. به‌همین‌دلیل، باید بدانید که چه زمانی توکن غیرمثلی خود را بفروشید تا از آسیب سقوط ناگهانی آن در امان باشید.

هرجایی که پای سود کلانی در میان باشد، بدون تردید محل تجمع کلاه‌برداران و هکرهاست. پس در همان حال که از تعامل و حضور در میان جوامع توکن‌های غیرمثلی لذت می‌برید، مراقب کلاه‌برداران و لینک‌های مخرب باشید. هیچ‌وقت عبارت بازیابی کیف پول خود را دراختیار فرد یا سایتی قرار ندهید. درباره روش‌های ایمن نگه‌داشتن توکن‌های غیرمثلی خود به‌اندازه کافی تحقیق کنید. برای مثال، تهیه کیف پول سخت‌افزاری گزینه‌ای مناسب برای حفظ امنیت است.

همچنین، از کارمزد تراکنش‌ها غافل نشوید؛ چون هزینه انجام تراکنش در دنیای توکن‌های غیرمثلی بسیار زیاد است. در خریدوفروش خود، هزینه کارمزد را نیز در نظر بگیرید یا راه‌هایی برای کاهش این هزینه پیدا کنید. حواستان باشد که بخشی از NFTها (یعنی بخش رسانه‌ای آن‌ها) در جایی غیر از بلاک چین نگه‌داری می‌شود که ممکن است امنیت آن به‌اندازه بلاک چین نباشد. نکته دیگر اینکه باید بدانید توکنی که می‌خرید تا چه میزان «درون‌زنجیره‌ای» است.

به‌طور خلاصه، حوزه توکن‌های غیرمثلی هنوز خیلی نوپاست و روش‌های تحلیلی کاملی برای تهیه راهبرد سرمایه‌گذاری مناسب در این حوزه وجود ندارد؛ اما مطالعه ایده‌ها و تجربه‌های سرمایه‌گذاران باسابقه می‌تواند شروع مناسبی برای ورود به این عرصه باشد.