بیت کوین سرانجام در ایران ممنوع می‌شود یا قانونی؟ فعالان پاسخ می‌دهند

سرنوشت بیت کوین از نظر قانون و کاربرد در ایران به کجا خواهد رسید؟ تا پنج سال دیگر بیت کوین ممنوع شده است، به‌طور رسمی قانونی می‌شود یا همچنان این فضای ابهام باقی خواهد ماند؟ ماه‌هاست که سرنوشت بیت کوین و ارزهای دیجیتال در ایران درگیر سردرگمی‌های فراوانی است و با گسترش بازار ارزهای دیجیتال، در ماه‌های گذشته این سردرگمی‌ها با توجه اظهارنظرهای مختلف در مراجع مختلف قانون‌گذار تا حدی بیشتر شده است.

اختصاصی انتخاب – طی ماه‌های گذشته هم شاهد رویکردهای مثبت قانون‌گذاران در بحث ارزهای دیجیتال بودیم و هم گاهی مسئولان با دیدگاهی منفی و سلبی به این مسئله نگاه کرده‌اند. بیت کوین همچنان در ایران وضعیت قانونی مشخصی ندارد. از یک طرف به‌طور رسمی پذیرفته نشده است و قوانین مشخصی هم برای آن وجود ندارد و از طرف دیگر نمی‌توان فعالیت در حوزه بیت کوین را جرم دانست، چراکه برای سرمایه‌گذاری یا استفاده از ارزهای دیجیتال به‌طور مشخص هیچ‌گونه جرم‌انگاری انجام نشده است. در حقیقت بیت کوین اکنون بیش از هر زمان دیگری در ایران بلاتکلیف است.

در ۵ سال آینده چه سرنوشتی در انتظار بیت کوین و ارزهای دیجیتال خواهد بود؟ تا چه حد احتمال ممنوعیت یا قانونی‌شدن این ارزها وجود دارد؟ باید منتظر سردرگمی‌های بیشتر باشیم یا تکلیف سرمایه‌گذاران و معامله‌گران مشخص می‌شود؟ انتخاب از چند فعال مطرح فضای ارزهای دیجیتال این سوال را پرسیده است که پاسخ آنها را در ادامه می‌خوانید.

امید علوی: استفاده از بیت کوین قانونی می‌شود

امید علوی، رئیس انجمن بلاک چین ایران، در گفتگو با انتخاب در پاسخ به این سؤال گفت:

سرنوشت بیت کوین در دنیا خیلی روشن است و در ایران هم وضعیت خوبی را طی می‌کند. با توجه به رشد و حجم کاربرانی و فعالان [این حوزه]، پیش‌بینی می‌کنم که استفاده از بیت کوین قانونی می‌شود و برخورد سلبی با آن صورت نمی‌گیرد؛ چراکه هزینه برخورد سلبی به‌شدت زیاد است و دولت و حاکمیت به‌سمت قانون‌گذاری خواهند رفت تا فضا را تفکیک کنند. [این یعنی] کسانی که فعالیت‌ها و کارهای درست انجام می‌دهند و فعالیتشان در فضایی سفید است و کسانی که بخواهند از این خدمات برای اعمال تبهکارانه استفاده بکنند، جدا می‌شوند.

او در بخش دیگری از صحبت‌هایش پیش‌بینی کرد که در پنج سال آینده از این «فضای خاکستری» عبور می‌کنیم.

او در واکنش به سردرگمی‌های موجود گفت:

سردرگمی دولت و حاکمیت هم طبیعی است. [چون] این فضا یک فضای جدیدی است در کل دنیا در حال بررسی آن هستند. بسیاری از کشورها در حال بررسی و قانون‌گذاری این حوزه هستند. قاعدتا در سال‌های آینده قانون‌گذاری و شفافیت در این صنعت ایجاد و اعمال خواهد شد.

احسان قاضی‌زاده: در طول ۲ سال آینده ما شاهد ظهور رمزارز بانک مرکزی خواهیم بود

احسان قاضی‌زاده، مدیرعامل صرافی اکسیر، در این باره به انتخاب گفت:

تصور شخصی بنده این است که در طول ۲ سال آینده ما شاهد ظهور رمزارز بانک مرکزی خواهیم بود؛ چراکه عملاً گریزی از این واقعیت وجود ندارد که زیرساخت‌های پولی و مالی دنیا به‌سمت استفاده از فناوری‌های نوین دفتر کل توزیع‌شده و بلاک چین خواهد رفت. در کنار رمزارز بانک مرکزی احتمالاً شاهد فراگیرشدن توکن‌های وفاداری و حتی توکن‌های دارایی خواهیم بود که توسط نهادهای مرتبط رگوله خواهد شد.

او در مورد ارزهای دیجیتال دیگر گفت:

در خصوص رمزدارایی‌های جهان‌روا مانند بیت کوین، اتریوم و …. پیش‌بینی کمی مشکل است؛ چراکه سرنوشت این رمزدارایی‌ها ریشه در بیرون از ایران می‌باشد، اما در خوش‌بینانه‌ترین حالت این واقعیت متصور است که صندوق‌های سرمایه‌گذاری مبتنی بر رمزارزهای جهان روا در بازار بورس ایران ارائه شود تا شهروندان ایرانی نیز بتوانند با کمترین شناخت به مفهوم و مدیریت دارایی‌های دیجیتال، در این حوزه اقدام به سرمایه‌گذاری نمایند.

کاوه مشتاق: هیچ‌کس نمی‌تواند کاملاً ارزهای دیجیتال را ببندد

کاوه مشتاق، در پاسخ به سؤال انتخاب گفت:

فکر می‌کنم که بیت کوین و رمزارزها طی پنج سال آینده در ایران قانونی می‌شوند و یک مقداری دسترسی به آنها سخت‌تر شود. رمرارزها با موانع بیشتری روبه‌رو می‌شوند و حتماً از آنها مالیات گرفته خواهد شد و احتمالاً در بورس هم شاهد صندوق‌های ارزهای دیجیتال خواهیم بود. احتمال می‌دهم که یک سری از رمزارزهای مخفی نظیر مونرو ممنوع شوند.

او در ادامه افزود:

رگولاتوری سنگینی مواجه این حوزه خواهد شد. این که در عمل چقدر به این قانون‌ها عمل کنند و اجرایی شوند، فکر می‌کنم که تا حد زیادی اجرا شود، ولی همچنان راه فرار هم خواهد داشت. چراکه هیچ‌کس نمی‌تواند کاملاً ارزهای دیجیتال را ببندد و از آنها جلوگیری کند.

وحید والی: فعالان این حوزه همواره از قانون‌گذاری استقبال کرده‌اند

وحید والی، مدیرعامل هولدینگ نیک‌اندیش، در این باره گفت:

به نظر می‌رسد نگاه قانون‌گذار به حوزه کریپتوکارنسی‌ها برخلاف سالیان گذشته منفعلانه نیست، بلاک چین یک تکنولوژی غیرقابل‌مقابله است و حاکمیت در حال حاضر به‌خوبی به این نکته واقف است و به نظر می‌رسد در تلاش است با در نظر گرفتن منافع ملی سند قانونی برای فعالیت در این حوزه تصویب کند.

او در ادامه گفت:

همچنین با توجه به غیر متمرکز بودن کریپتوکارنسی‌ها و ویژگی‌های منحصربه‌فرد آن در خصوص مراودات مالی و شرایط تحریم‌های ظالمانه‌ای که علیه کشورمان وضع شده است، مجلس و سایر نهادها به‌خوبی بر این نکته واقف شده‌اند و پیش‌بینی می‌کنم انشالله با در نظر گرفتن منافع ملی و در راستای منافع ملت و توسعه ملی در این خصوص قانون‌گذاری خواهد شد. فعالان این حوزه نیز از این اقدام همواره استقبال کرده‌اند و بر این باورند [که] در شرایطی که قانون‌گذاری انجام شود، فعالیت و‌ توسعه کسب‌وکارشان نیز سهل‌تر خواهد بود و برعکس در صورت عدم قانون‌گذاری مناسب فعالیت برای کلاهبرداران و اقدامات غیرقانونی توسط باندهایی که سردسته آنها حتی در کشور نیستند آسان‌تر می‌شود و تضییع مال مردم و خسارت به منافع ملی صورت خواهد گرفت. و در نهایت خسران و افسوس از فرصتی که باید استفاده می‌شد و نشد نصیب کشور خواهد شد.

بنیامین عباسی: در ۵ سال آینده شاهد آشنایی بیشتر همه مردم دنیا با ارزهای دیجیتال هستیم

بنیامین عباسی، از مدیران ارشد سابق سیتکس، در گفتگو با انتخاب خاطرنشان کرد:

ارزهای دیجیتال طی سال‌های گذشته تجربه متفاوتی رو در حین تبدیل‌شدن به رمزارز داشتند و بیت کوین، به‌عنوان یکی از اصلی‌ترین بخش‌های این دنیای دیجیتال، به‌خوبی توانست مفاهیمی مثل غیرمتمرکزبودن را به مفاهیم مالی اضافه کند. نهادهای مالی دنیا در ابتدا مقاومت خیلی زیادی از خودشان نشان دادند ولی با اقبال عمومی مردم دنیا به رمزارزها، مجبور به پذیرش این فلسفه شدند.

او در ادامه افزود:

با رشد CBDCها (ارزهای دیجیتال بانک های مرکزی) در ۵ سال آینده هم شاهد آشنایی بیشتر همه مردم دنیا با ارزهای دیجیتال و همزمان رقابت بیشتر دولت ها در ایجاد محدودیت برای ارزهای دیجیتال غیردولتی خواهیم بود. این رقابت بی‌شک با پیروزی و شکست‌هایی برای هر دو طرف خواهد بود ولی برآیند آن همیشه به‌سمت توسعه و پیشرفت در این حوزه خواهد بود.

عباس آشتیانی: قانون‌گذاری فناوری‌های نوین باید بر پایه مدیریت ریسک باشد

عباس آشتیانی، مدیرعامل فیکاس ایران، در پاسخ به سؤال انتخاب گفت:

سرنوشت بیت کوین و ارزهای دیجیتال در ایران به اوضاع اقتصادی و شرایط رگولیشن و پذیرش این رمزارزها در جهان بستگی دارد. همان طور که شاهد پذیرش ارزهای دیجیتال به‌عنوان یک کلاس جدید دارایی در جهان هستیم و بیشتر و بهتر در مورد آنها صحبت می‌شود، به تبع آن شاهد رویکرد دقیق‌تر، بهتر و منطقی‌تر در بین مسئولان کشورمان در چهار یا پنج سال پیش بودیم. مفاهیم بنیادین این پدیده با دید شک و دیدگاه توطئه نگاه می‌شد ولی امروز با واقع‌بینی بیشتر، ابعاد اقتصادی آن بررسی می‌شود.

آشتیانی در ادامه گفت:

فکر می‌کنم تبادل دارایی‌های دیجیتال درنهایت در کشورمان، به‌عنوان یک کلاس جدید دارایی، به‌مرور و طی ۵ سال آینده به امری عادی تبدیل شود. نهادهای دولتی و بانک‌ها خودشان برای روش‌های نگهداری دارایی‌های دیجیتال وارد عرصه می‌شوند و سازمان بورس ما برای تسهیل ورود مؤسسات و شرکت‌ها برای تهیه این نوع از دارایی کم‌کم پا به عرصه می‌گذارند و به‌صورت رسمی‌تر وارد این موضوع می‌شوند.

او در بخش دیگری از صحبت‌های خود افزود:

حتی با وجود پنج سال از شروع صحبت‌های جدی در سطح جهانی بین قانون‌گذاران در تمام دنیا، شاهد سردرگمی هستیم. نمونه واضح آن را می‌توانیم در دادگاه ریپل مشاهده کنیم. با توجه به تغییرات سریع این تکنولوژی که چیزی جز یک مفهوم جدید نیست، نمی‌توانیم انتظار داشته باشیم این سردرگمی‌ها به‌زودی تمام شود. تشخیص ماهیت موجودیت‌های رمزنگاری‌شده یک مفهوم دینامیک و پویا است که همواره می‌تواند این حوزه و نحوه برخورد با این حوزه را برای قانون‌گذاران به چالش بکشد و دچار تغییر کند.

او در ادامه گفت:

مفاهیم جدیدی مثل NFTها و مفاهیمی که در چند وقت اخیر به وجود آمده‌اند، یک باب جدید در حوزه قانون‌گذاری و تشخیص ماهیت باز کرده‌اند. این حقیقت نشان‌دهنده و نوید‌دهنده آن است که روش نظارت و کنترل بازارهای نوین و فناوری‌های نوین، روش سنتی نیست و نخواهد بود و دیدگاه رگولیشن باید با دیدگاه مدیریت ریسک باشد و نه دیدگاه‌های دستوری و منع‌کننده یا مجوز محور.

آشتیانی در پایان صحبت‌های خود گفت:

در کشور خودمان هم اگر با رویکردهای نوین قانون‌گذاری پیش برویم، شاهد بهره‌مندی از این حوزه خواهیم بود. ولی اگر بخواهیم با رویکردهای سنتیِ مجوزمحور و دستوری پیش برویم و از همان چهارچوب‌های قدیم انتظار [نتیجه] خوبی را در این زمینه داشته باشیم. بازهم شاهد فرصت‌سوزی و از دست‌رفتن بهره‌مندی کشور و سهم جوانان از اقتصاد دیجیتال خواهیم بود.