استخراج با کارت گرافیک؛ تجربه‌های یک ماینر

با وجود قدرت‌نمایی دستگاه‌های ای‌سیک (ASIC)، هنوز هم استخراج با کارت گرافیک از رونق نیافتاده است و عاشقان فناوری می‌توانند با چند کارت گرافیک، یک سیستم ماینینگ یا به اصطلاح ریگ (rig) جمع کنند و به استخراج آلت کوین‌ها (ارزهای دیجیتال غیر از بیت کوین) بپردازند. در این مقاله با استفاده از تجربه‌ای که در ماین با کارت گرافیک دارم، به برخی از پرسش‌های مهم در این زمینه پاسخ می‌دهم.

آیا استخراج با کارت گرافیک هنوز سودآوری دارد؟

به صورت کلی بله، هنوز سودآوری دارد. اگر چه شاهد فعالیت قدرتمند دستگاه‌های ای‌سیک هستیم اما هنوز ارزهای دیجیتال زیادی وجود دارند که با دستگاه‌های ای‌سیک می‌جنگند و می‌توان امیدوار بود که سودآوری استخراج با کارت گرافیک به این زودی‌ها از بین نرود. البته کار ماینینگ مثل هر کار دیگری پر از وقایع غیرقابل پیش‌بینی است و نمی‌شود به طور قطعی گفت که در آینده هم این سودآوری وجود خواهد داشت. در ادامه درباره ریسک‌های ماینینگ می‌خوانید.

می‌توان گفت که استخراج با کارت گرافیک حداقل تا سه یا چهار سال آینده (و حتی بیشتر) منسوخ نخواهد شد، اما سخت‌افزارهای استخراج یا میزان سوددهی آن‌ها ممکن است با ارائه الگوریتم‌های جدید، تغییر کنند.

تهدیدهای پیش روی استخراج با کارت گرافیک

اثبات کار یا همان ماینینگ، مهم‌ترین پایه امنیت شبکه اغلب بلاک چین‌ها است و هنوز هیچ راه‌حل مطمئنی جایگزین آن نشده است، اما هیچ بعید نیست که در آینده فناوری‌هایی در زمینهٔ تایید تراکنش‌ها و تولید واحدهای ارزی به کار گرفته شوند که استخراج به‌صورت فعلی را تا حد زیادی منسوخ کنند.

این فناوری‌ها هم می‌توانند نرم‌افزاری باشند و هم سخت‌افزاری. از نمونه‌های نرم افزاری می‌توان به اثبات سهام اشاره کرد که البته هنوز نتوانسته است به‌طور کامل جایگزین روش اثبات کار شود. در اثبات سهام برای تایید تراکنش‌ها و ایجاد بلاک‌های جدید نیاز به سخت افزارهای استخراج نیست و فقط کافیست که ارز دیجیتال خریداری شده و به شبکه اختصاص داده شود تا بتوان با تایید تراکنش‌ها کسب درآمد کرد.

از فناوری‌های سخت‌افزاری آینده هم، می‌توان کامپیوترهای کوانتومی را نام برد که ممکن است نحوه استخراج را به طور کلی عوض کنند. البته هنوز امکان تولید عمده آن‌ها وجود ندارد.

تهدیدهای نرم‌افزاری: هاردفورک‌ها و الگوریتم‌های جدید

توسعه‌دهندگان یک ارز دیجیتال ممکن است با به‌روزرسانی در بلاک چین، سخت افزارهای استخراج موجود را از دور خارج کنند. این شامل هاردفورک‌ها و تغییرات الگوریتم می‌شود. درست مانند اتفاقی که (به‌ احتمال بسیار زیاد) در مورد مونرو و در ماه اکتبر آینده خواهد افتاد.

گروه توسعه‌دهنده مونرو سرانجام از به‌روزرسانی‌های دوره‌ای شش‌ماهه خود خسته شد و تصمیم گرفت که الگوریتم محبوب کریپتونایت را به فراموشی بسپارد. الگوریتم جدید که رندوم ایکس (RandomX) نام دارد، با هدف مقاومت در برابر ای‌سیک‌ها توسعه داده شده، اما نکته مهم این است که این الگوریتم برای کار با پردازنده مرکزی (CPU) نوشته‌ شده است و تقریباً به‌طور کامل کارت‌های گرافیک (GPU) را کنار خواهد گذاشت. البته در RandomX کارت گرافیک همچنان قابل استفاده است اما نسبت به CPU به صرفه نخواهد بود.

همچنین بخوانید: آموزش استخراج مونرو

داستان در مورد اتریوم متفاوت است و الگوریتم آینده این کوین یعنی ProgPow برای محافظت از ماینرهای گرافیکی میان رده و کوچک توسعه داده‌شده است؛ اما نکته اینجاست که میزان سوددهی هر کارت تا زمان عرضه آن و تثبیت هش‌ریت شبکه مشخص نخواهد شد.

تغییر الگوریتم همیشه دردسرهای خاص خودش را دارد و باید منتظر ماند و دید که این الگوریتم‌های جدید چگونه کار خواهند کرد. البته اتریوم هم در آینده قصد دارد روش اثبات کار را کلاً کنار گذاشته و برای تأمین امنیت شبکه تنها از روش اثبات سهام استفاده کند که البته زمان این تغییر هنوز به‌درستی مشخص نیست.

اما حتی اگر این دو کوین کاملاً استخراج با کارت گرافیک را کنار بگذارند، باز هم کوین‌های زیادی وجود دارند که می‌توان به استخراج آن‌ها پرداخت. کوین‌هایی مثل اتریوم کلاسیک، زی‌کش، زی‌کوین (Zcoin)، ورت کوین (Vertcoin)، گرین (Grin)، ریون کوین (Ravencoin) و بسیاری دیگر. البته واضح است که اعتبار آن‌ها (غیر از اتریوم کلاسیک) به‌هیچ‌وجه مانند اتریوم و مونرو نیست و قیمت آن‌ها هم نوسان بیشتری خواهد داشت.

تهدیدهای سخت‌افزاری

بزرگ‌ترین تهدیدهای سخت‌افزاری که در حال حاضر استخراج با کارت گرافیک را تهدید می‌کنند دستگاه های ای‌سیک و FPGAها هستند. هر چند هنوز بسیاری از کوین‌ها به مبارزه خود با دستگاه‌های ای‌سیک ادامه می‌دهند اما همان‌طور که در مقاله «دنیای تاریک ماینینگ» نوشته شده است، مبارزه با این دستگاه‌ها در طولانی‌مدت امکان‌پذیر نخواهد بود.

همچنین بخوانید: آیا ارزهای دیجیتال می‌توانند در مقابل دستگاه‌های ASIC مقاومت کنند؟

در مورد دستگاه استخراج FPGA هم باید گفت که هرچند آن‌ها قابلیت انعطاف‌پذیری زیادی دارند و می‌توان آن‌ها را برای انجام هر کاری برنامه‌نویسی کرد، اما استفاده از آن به مهارت‌های سخت‌افزاری و نرم‌افزاری بالایی دارد و کار هرکسی نیست. به شکلی که اگر خود شما قادر به انجام تغییرات لازم روی آن‌ها نباشید باید برای استفاده از مهارت افراد متخصص این کار، هزینه زیادی پرداخت کنید. به همین دلیل استفاده از آن محدود به عده‌ای افراد خبره این کار است و درصد زیادی از ماینرها از ورود به این حوزه خودداری می‌کنند.

خرید بهترین سخت‌افزار برای ریگ ماینینگ

نکته مهم بعدی، خرید بهترین سخت‌افزار با پایین‌ترین قیمت ممکن است. البته این‌ یک توصیه خرید نیست و شما باید با انجام یک بررسی همه‌جانبه خودتان بهترین کارت و سخت‌افزار ممکن را انتخاب کنید. اگر سخت‌افزار خود را با دقت انتخاب کنید، حتی ممکن است یک سال یا دو سال بعد هم بتوانید آن را با قیمتی نزدیک به قیمت خرید، به فروش برسانید.

یادتان باشد که خرید قوی‌ترین کارت گرافیک ماینینگ همیشه بهترین انتخاب نیست و برعکس ممکن است بازگشت سرمایه شما را تا چند سال به تعویق بیندازد.

برای مثال قوی‌ترین کارت‌های ماینینگ حال حاضر بازار کارت ۲۰۸۰ انویدیا و کارت Radeon VII شرکت AMD هستند. انواع مختلف کارت ۲۰۸۰ در بازار بین ۱۷ تا ۲۵ میلیون تومان قیمت دارد و کارت Radeon VII هم در صورت ورود به بازار ایران در حدود ۱۳ تا ۱۶ میلیون تومان قیمت‌گذاری خواهد شد. در صورتی‌ که شما با پول خرید هر یک از آن‌ها می‌توانید چندین کارت عالی مثل ۱۰۸۰ یا Vega یا حتی ۵۸۰ خریداری کنید که بازگشت سرمایه شما را افزایش می‌دهد.

در کل اگر قصد خرید داشتید، بهتر است که از خرید کارت‌های قدیمی (ساخت بیش از دو سال پیش) و کارت‌هایی که حافظه آن‌ها کمتر از هشت گیگابایت است، خودداری کنید. کارت‌هایی مثل ۱۰۶۰ انویدیا و مدل ۴۷۰ و ۵۷۰ شرکت AMD دیگر حتی به‌صورت دست‌دوم هم توجیه خرید ندارند مگر این‌که حداقل ۴۰ تا ۵۰ درصد زیر قیمت، خریداری شوند.

با حرکت اتریوم به سمت الگوریتم جدید، بسیاری از کارت‌های گرافیک خیلی قدیمی کارایی خود را از دست خواهند داد. با کمی جستجو در گوگل به‌راحتی می‌توانید هش‌ریت این کارت‌ها را در الگوریتم آینده اتریوم (ProgPow) مشاهده کنید.

وضعیت بازار ارزهای دیجیتال برای استخراج

مورد دیگری که باید در نظر داشت قیمت و وضعیت بازار ارزهای دیجیتال است. من ریگ استخراجم را تنها چند روز قبل از سقوط قیمت بیت کوین (از ۶۴۰۰ دلار به پایین) تحویل گرفتم و می‌توانید حال‌ و روز من را طی چندین ماه گذشته تصور کنید. اما من قبل از خرید بدترین حالت آن را هم (که از نظر من نصف شدن قیمت بود) در نظر گرفته بودم و طوری برنامه‌ریز کردم که ریگ من حتی در بدترین حالت هم سوددهی خواهد داشت و این به طرز عجیبی درست از آب درآمد.

با پایان یافتن بازار نزولی وحشتناک سال گذشته به نظر می‌رسد که وضعیت امسال بسیار بهتر از سال ۲۰۱۸ باشد اما باز هم نمی‌توان از چیزی مطمئن بود. در زمان نگارش این مقاله، با سقوط قیمت بیت کوین به زیر ۹۰۰۰ دلار، قیمت اتریوم نزدیک به ۱۷۰ دلار و مونرو نزدیک ۶۰ دلار است که هنوز با قیمت قبل از سقوط بازار آن‌ها فاصله بسیاری دارد. در مورد زمان فصل آینده آلت کوین‌ها هم اصلاً نمی‌توان اظهارنظر کرد و افزایش اخیر سلطه بیت کوین بر بازار ارزهای دیجیتال اصولاً امکان وقوع آن را زیر سؤال برده است.

سختی و هش ریت شبکه

دلیل اصلی مبارزه بسیاری از ارزهای دیجیتال با دستگاه‌های ای‌سیک و FPGA این است که بتوانند از بالا رفتن بیش‌ از حد سختی شبکه و به‌تبع آن از انحصاری شدن ماینینگ جلوگیری کنند. تمرکززدایی یکی از مهم‌ترین شروط یک ارز دیجیتال پایدار و خوب است (یا حداقل باید باشد) زیرا در صورتی‌ که کنترل بیش از ۵۱ درصد یک زنجیره بلاک چین به دست یک یا چند شرکت (یا حتی دولت) بیافتد، ریسک حمله ۵۱ درصدی به آن زنجیره تا حد زیادی افزایش خواهد یافت.

البته بسیاری از ارزهای دیجیتال (مثل خود بیت کوین، دش، بیت کوین کش، لایت کوین و …) هستند که امنیت شبکه خود را با دستگاه‌های ای‌سیک تأمین می‌کنند و تا حدود زیادی غیرمتمرکز هستند. هش‌ریت بالای این دستگاه‌ها باعث بالا رفتن هش ریت کلی شبکه شده و امنیت آن را بالا می‌برد؛ اما این مورد بیشتر در مورد بعضی از کوین‌های برتر بازار صدق می‌کند و نمی‌توان آن را برای هر کوین جدیدی به کار برد. مگر این‌که از الگوریتمی برای تولید آن استفاده کرد که دستگاه‌های ای‌سیک مخصوص آن در بازار موجود باشند.

بعضی از ارزهای دیجیتال (مثل سیا کوین و گرین) هم قبل از انتشار رسمی کوین خود، برای تولید دستگاه‌های ای‌سیک مخصوص آن با کمپانی‌های تولیدکننده (مثل شرکت Obelisk) وارد مذاکره می‌شوند.

پس بهتر است قبل از قبل از شروع کار، میزان سختی استخراج و هش‌ریت شبکه کوین‌های مورد نظر خود را با دقت زیر نظر داشته باشید.

توجه به میزان پاداش هر بلاک و رویدادهای هالوینگ

در این مورد احتیاج به هیچ توضیح اضافه‌ای نیست. سعی کنید قبل از برنامه‌ریزی برای استخراج یک ارز از میزان پاداش استخراج هر بلاک و تاریخ هالوینگ (نصف شدن پاداش) بعدی آن مطلع شوید.

برای مشاهده تأثیر این رویداد کافی است به هالوینگ اخیر لایت کوین و تأثیرش بر قیمت و هش ریت شبکه آن توجه کنید. فرض بر این است که بعد (یا حتی مدتی قبل) از هر بار نصف شدن پاداش استخراج، قیمت کوین موردنظر افزایش خواهد یافت اما این رویداد ممکن است برعکس عمل کرده و باعث شود ماینرها یا دستگاه خود خاموش کنند و یا در صورت امکان با آن به استخراج کوین دیگری بپردازند.

البته یکی از بزرگ‌ترین مزایای کارت‌های گرافیک بر ای‌سیک‌ها این است که در صورت وقوع چنین اتفاقی (یا هر مورد دیگری که استخراج آن ارز را برای شما غیرممکن کند) می‌توان به‌راحتی ریگ برای استخراج کوین دیگری تنظیم کنید.

هزینه برق

یکی از مهم‌ترین دلایل خاموش کردن ریگ‌های استخراج گرافیکی در کشورهای پیشرفته هزینه برق بالای آن کشورهاست؛ اما این مشکل در کشور ما (حداقل برای ریگ‌های خانگی) وجود ندارد و حتی در اوج بازار نزولی هم این هزینه برای خیلی‌ها قابل توجیه بود.

البته بهتر است ریگ خود را درجایی بگذارید که دستگاه‌های برقی زیادی روشن نباشد زیرا در این صورت هزینه برق آن‌ها هم به‌صورت تصاعدی برای شما محاسبه خواهد شد. با خاموش کردن ریگ در ساعات پیک مصرفی هم می‌توانید هزینه برق آن را تا حد زیادی پایین بیاورید.

مصرف برق یک ریگ ماینینگ متوسط یا قوی هنوز هم بسیار پایین‌تر از یک دستگاه ای‌سیک است و این موضوع با مشکلات اخیر به وجود آمده توسط دولت برای ماینرها (مخصوصاً کسانی که با ای‌سیک‌ها کار می‌کنند) اهمیت بیشتری پیدا می‌کند.

نتیجه‌گیری

مهم‌ترین و اولین توصیه من به کسانی که می‌خواهند این کار را شروع کنند این است که به‌هیچ‌وجه با سرمایه‌ای که به آن نیاز دارید و یا با استفاده از وام و قرض وارد این کار نشوید. با پولی کار کنید که در صورت از دست رفتن آن زندگی شما مختل نشود. مطالب زیادی در مورد مزایا و معایب استخراج با کارت گرافیک و مقایسه آن با استخراج با دستگاه‌های ای‌سیک در سایت وجود دارد که من سعی کردم از تکرار آن‌ها خودداری کنم.

بازگشت سرمایه یک ریگ ماینینگ معمولا بیش از یک سال به طول خواهد انجامید، اما با نظر گرفتن وضعیت قیمت برق و احتمال بالا رفتن (یا حتی تثبیت) قیمت بیت کوین و رشد آلت کوین‌ها، این سرمایه ممکن است در طول چند ماه جبران شود.

استخراج با کارت گرافیک نیاز به یک برنامه‌ریزی برای یک و نیم یا دو سال دارد. بهتر است با چند کارت (سه یا چهار عدد یا حتی کمتر) کار را شروع کنید و در صورت بهبود وضعیت بازار، تعداد آن‌ها را افزایش دهید. من به‌هیچ‌ وجه در شرایط کنونی راه‌اندازی فارم‌های کارت گرافیک را توصیه نمی‌کنم.

البته شاید در صورتی‌ که به برق و محیط مناسب دسترسی داشته باشید، دستگاه‌های اي سیک (بسته به مدلشان) بازگشت سرمایه سریع‌تری داشته باشند اما با پیش‌بینی افزایش حدوداً ۷۰ درصدی سختی شبکه بیت کوین در ۶ ماه آینده، سوددهی آینده این دستگاه‌ها هم به‌سرعت پایین خواهد آمد و انواع قدیمی آن‌ها هم به‌سرعت از رده خارج خواهند شد. البته استخراج با دستگاه‌های ای‌سیک برنامه‌ریزی و روش کار خاص خود را می‌طلبد که البته موضوع این مقاله نیست.

در پایان این شما هستید که باید در مورد وقت و سرمایه خود تصمیم‌گیری کنید و نه هیچ‌کس دیگر. امیدوارم که اطلاعات ارائه‌شده در این مقاله به شما کمک کند تا بتوانید تصمیم صحیح‌تری بگیرید.