نگاهی به وضعیت قانونی استخراج ارزهای دیجیتال در کشورهای مختلف جهان

اقداماتی که در راستای قطع برق ماینرها در داخل کشور انجام شده به همراه خبر افزایش قیمت ارز دیجیتال برتر بازار در ماه ژوئن به سرتیتر بسیاری از رسانه‌های داخلی و خارجی تبدیل شده است. از آن‌جایی که بیت کوین توانست در این مدت به قیمت‌هایی دست یابد که از سال ۲۰۱۷ دیگر شاهد آن نبودیم، افزایش نرخ هش و روند رو به رشد آن نشان از افزایش علاقه به این ارز دیجیتال دارد. در یکم جولای (۱۰ تیر)، نرخ هش شبکه بیت کوین از مرز ۶۹ کوینتیلیون هش در ثانیه (Eh/S) عبور کرد.

با این وجود، اقدامات اخیر نشان می‌دهد که قانون‌گذاری هنوز هم می‌‌تواند به استفاده از ارزهای دیجیتال در سراسر جهان تاثیر بگذارد. فضای استخراج بیت کوین در طول دو سال گذشته از شرایط محیطی نامطلوب و بد که بر این اکوسیستم سایه افکنده بود، گذر کرده و رونق گرفته است.

بر مبنای داده‌های بلاک‌چین دات‌کام، در طی ۶ ماه گذشته نرخ هش استخراخ بیت کوین روند رو به رشد ثابتی را طی کرده است.

نرخ هش استخراج بیت کوین در سال گذشته

علی‌رغم وجود فشار و موانع بزرگ در برخی از جنبه‌های این صنعت، مانند نوسان قیمت و اقدامات قانون‌گذاری، افزایش نرخ هش شبکه را می‌توان از نشانه‌های مثبت و دلگرم‌کننده برای اکوسیستم استخراج به حساب آورد.

پس از کشمکش‌ها و خبرهای اخیر از فشار قانون‌گذاری در رابطه با ماینینگ ارزهای دیجیتال در ایران، کوین‌تلگراف نگاهی عمیق‌تر به کشورهایی مهمی که فعالیت‌‌های گسترده‌ای در زمینه استخراج ارز دیجیتال در آن‌ها انجام می‌شود داشته و وضعیت آن‌ها را طی چند سال گذشته و همچنین اقداماتی که در رابطه با این صنعت نوظهور اتخاذ کردند را مورد بررسی قرار داده است.

چین

چین، طی سال‌های اخیر رابطه‌ای عجیب و غریب با ارزهای دیجیتال داشته است. دولت این کشور مواضع سخت‌گیرانه‌ای در مقابل خرید و فروش و معامله ارزهای دیجیتال و همچنین نسبت به نهادهای اقتصادی در رابطه با ممنوعیت معامله بیت کوین، عرضه اولیه سکه یا همان ICO و صرافی ‌های ارز دیجیتال اتخاذ کرده است.

با وجود قوانین بازدارنده و شرایط فعلی در این کشور، عرصه استخراج بیت کوین چین، نقش مهمی در نرخ هش جهانی ایفا می‌کند. در حال حاضر، بنا بر گزارش‌ها، استخرهای استخراج واقع در چین ۷۰ درصد از کل سکه‌های تولید شده سالانه را تشکیل می‌دهند. علاوه بر این، تعداد زیادی از استخرهای استخراج بیت کوین در جهان توسط چینی‌ها اداره می‌شوند.

دلیل اصلی این سلطه و غلبه چینی‌ها، برق مازاد ارزان قیمت در این کشور است. این واقعیت در استان سیچوان، که به پایتخت استخراج بیت کوین چین شناخته شده است، بیشتر به چشم می‌خورد.

گفته می‌شود که وجود برق فراوان و ارزان قیمت برخی از تولیدکنندگان برق را به این سمت سوق داده تا از شرکت‌ها بخواهند که با راه‌اندازی عملیات استخراج، از منابع انرژی استفاده نشده بهره‌برداری کنند.

اگر طرح پیشنهادی آوریل ۲۰۱۹ مبنی بر ممنوعیت کامل استخراج ارز دیجیتال در این کشور که در نتیجه لابی یک سازمان دولتی مطرح شده بود تصویب می‌شد، ممکن بود سلطه چین بر استخراج بیت کوین مختل شود و به پایان برسد. این اقدام، ضربه مهلکی بر پیکره کشوری است که خواستگاه بزرگ‌ترین شرکت‌های تولیدکننده ماینر ای‌سیک جهان مانند بیت‌مین (Bitmain) است.

گزارش‌های مختلفی در سال ۲۰۱۸، حاکی از آن بودند که بسیاری از متصدیان استخراج پس از افزایش فشارها از جانب دولت چین، به دنبال مقصدی بهتر در خارج از کشور خودشان برای ادامه فعالیتشان بودند. قابل درک است که نگرانی‌های زیست‌محیطی و عدم دریافت مالیات از استخراج‌کنندگان از عوامل موثر بر بی‌علاقگی دولت این کشور به استخراج ارزها دیجیتال است.

روسیه

روسیه در مقایسه با چین، رویکردی سهل‌انگارانه‌تر دارد، به گونه‌ای که هنوز هیچ موضع قانونی‌ در رابطه با این فضا اتخاذ نکرده است. بیت کوین قانون‌گذاری نشده اما استفاده از آن به عنوان گزینه‌ای برای پرداخت وجه کالاها و خدمات در این کشور غیرقانونی است. از آن‌جایی که انتظار می‌رود لایحه دارایی مالی دیجیتال به اجرا درآید، پیش‌بینی می‌شود که وضعیت قانون‌گذاری ارز دیجیتال در روسیه در تابستان ۲۰۱۹ تغییر کند.

تا این لحظه، با توجه به آب و هوای سرد و برق ارزان به عنوان دو عامل تاثیرگذار، روند استخراج ارزهای دیجیتال در این کشور به قوت خود باقی است و همچنان ادامه دارد. با این حال، بنا بر گزارشی که در ماه ژوئن منتشر شد، ممکن است در آینده جریمه‌هایی برای متصدیان و عاملان استخراج ارز دیجیتال در روسیه در نظر گرفته شود.

آناتولی آکساکوف (Anatoly Aksakov)، رئیس کمیسیون بازار‌ها و امور مالی دومای دولتی روسیه، در این باره به خبرگزاری محلی TASS گفت:

ارزهای دیجیتال بر بستر بلاک چین‌های عمومی ایجاد شدند که غیرمجازند.

آکساکوف همچنین تایید کرد:

اگر بیت کوین در خارج از کشور به دست آمده باشد و یا خریداری شده باشد؛ نگهداری آن در روسیه غیرقانونی نیست.

ایران

دستگاه‌های مختلف اجرایی، قضایی و قانون‌گذاری، به دلیل افزایش شدید مصرف برق در کشور در ماه اخیر، مواضع مختلف و اغلب سخت‌گیرانه‌ای نسبت به صنعت استخراج ارز دیجیتال اتخاذ کرده است.

وزارت نیرو ایران بر این عقیده است که عملیات استخراج، مسبب افزایش ۷ درصدی و غیرمعمول مصرف برق است و نگران این موضوع هستند که شبکه توزیع برق تحت فشار مضاعفی قرار گیرد. آن‌ها در نظر دارند تا زمان تصویب تعرفه جدید برای انرژی، برق استخراج‌کنندگان را قطع کنند.

ایرانیان در حال حاضر از یارانه‌ دولتی برای هزینه‌های برق خود بهره می‌برند که باعث می‌شود بین مبلغ قبضی که پرداخت می‌شود و ارزش و هزینه واقعی برقی که مورد استفاده قرار می‌گیرد، تفاوت چشم‌گیری وجود داشته باشد. این شرایط، محیط مناسبی را برای استخراج‌کنندگان ارزهای دیجیتال فراهم کرده است.

در سپتامبر ۲۰۱۸ (شهریور ۹۷)، اعلام پذیرش رسمی استخراج ارز دیجیتال به عنوان یک صنعت مجاز و مشروع از سوی تعدادی از ارگان‌های دولتی در ایران به منزله مهر تاییدی برای اکوسیستم استخراج ارزهای دیجیتال بود. اما انتظار می‌رفت که با قانون‌گذاری رسمی و چارچوب‌های قانونی این دیدگاه تا حدودی منتفی شود.

همایون حائری، معاون وزیر نیرو در امور برق و انرژی، با توجه به افزایش فعالیت استخراج ارزهای دیجیتال و سودآوری آن در ایران، پیشنهاد برابری نرخ تعرفه برق مصرفی در عملیات ماینینگ با برق صادراتی در ژوئن ۲۰۱۹ را مطرح کرد.

با وجود فضای مثبتی که در پایان سال ۲۰۱۸ در این کشور ایجاد شده بود، عرصه استخراج ارز دیجیتال در ایران باید تا زمانی که تصمیمی قطعی در رابطه با تعرفه برق مورد استفاده در ماینینگ از جانب دولت ایران اتخاذ شود، چند ماه بلاتکلیفی و فضای مبهم را تحمل کند.

این شرایط و فضای بی‌ثبات برای کشوری که به ارزهای دیجیتال به عنوان ابزاری احتمالی برای دور زدن تحریم‌های اقتصادی سنگینی که امکان معامله و تجارت با جامعه جهانی را از آن‌ها سلب کرده است، چندان جالب نیست.

کانادا

کانادا خود را به عنوان کشور دوست‌دار ارز دیجیتال، که آشکارا امکان راه‌اندازی فارم برای عملیات استخراج را فراهم می‌کند، معرفی کرده است. این کشور در دسته‌بندی خود، بیت کوین را در رده کالاها قرار داده و با این شرایط کاربران را بسته به این‌که ارز دیجیتال را از چه طریقی به دست آوردند و چگونه مصرف می‌کنند، موظف به پرداخت مالیات می‌کند.

اگر یک کانادایی درآمد خود را به بیت کوین کسب کند، باید مالیات آن را بپردازد و یا حتی اگر از آن به عنوان ابزاری ذخیره ارزش و با هدف سرمایه‌گذاری نیز استفاده کند مشمول پرداخت مالیات بر درآمد می‌شوند.

سلوا اوزلی (Selva Ozelli)، یکی از اعضای تیم کوین‌تلگراف سال گذشته اشاره کرد که استخراج ارز دیجیتال در کانادا بسته به این‌که به عنوان یک کسب وکار مطرح است و یا تنها در حد یک سرگرمی شخصی است، ممکن است مشمول مالیات شود.

در شرایطی که فرد تنها برای علایق شخصی خود و در ابعاد کوچک مشغول این فعالیت باشد، مالیاتی برای آن در نظر گرفته نشده است. با وجود این‌که خرید و فروش و استفاده از ارز دیجیتال در این کشور مورد استقبال و کنترل‌شده است، اما عرصه ماینینگ به اندازه قابل توجهی دست‌نخورده و بکر باقی مانده است.

یکی از کاتالیزورها و تسریع‌کننده‌های اصلی جهت اتخاذ اقداماتی در این زمینه، فعالیت‌های شرکت تولید، توزیع و انتقال برق هایدرو کِبِک (Hydro-Quebec) و نهاد قانون‌گذار انرژی دولت کانادا بوده است. در ماه می ۲۰۱۸، دولت استانی کبک، تعلیق فروش برق به اپراتورهای استخراج ارز دیجیتال را لغو کرد.

در این میان، بیش از ۱۰۰ متصدی استخراج بالقوه برای خرید برق از شرکت برق هایدرو کبک درخواست دادند که گزارش مصرف آن‌ها به بیش از ۱۰ تراوات در ساعت می‌رسد. هایدرو کبک دارای ۶۰ نیروگاه برق‌آبی است که در آن زمان نزدیک به ۱۳ تراوات در ساعت انرژی مازاد تولید می‌کرد.

در ژوئن ۲۰۱۸، شرکت هایدرو کبک قوانینی تصویب کرد که برمبنای آن شرکت‌های استخراج ارز دیجیتال آتی، باید پیشنهادها و مزایده خود برای برق را اعلام می‌کردند.

درخواست آن‌ها باید به عنوان موارد و پرونده‌های تجاری مورد تایید قرار بگیرد، یعنی مشخص شود که چه تعداد موقعیت‌ شغلی و چه اندازه درآمد و سرمایه‌گذاری‌ با توجه به عملیات آن‌ها ایجاد می‌شود.

بر اساس بخشی از این قوانین هایدرو کبک این اختیار را دارد که در طول دوره‌های افزایش تقاضا برای برق در این استان، افت بار و کاهش برق تامینی را برای برق مورد استفاده در عملیات استخراج اجرایی کند.

در عرض چند ماه، تامین‌کنندگان انرژی، با توجه به حجم بالای تقاضا‌های این صنعت که در آن زمان از برق تامینی نیز پیشی گرفته بود، مجبور شدند پردازش درخواست‌های ماینرها را متوقف کنند.

تقریبا یک سال بعد، در آوریل ۲۰۱۹، نهاد قانون‌گذار انرژی دولت کانادا قوانین جدیدی را برای این بخش منتشر کرد که در واقع فرآیند دسترسی استخراج‌کنندگان ارز دیجیتال به برق را از میان برداشت.

هایدرو کبک موظف بود که علاوه بر ۱۵۸ مگاواتی که در آن زمان به مشتریانش ارائه می‌کرد، ۳۰۰ مگاوات برق را علاوه بر ۲۱۰ مگاواتی که توزیع‌کنندگان شهری تامین می‌کردند، به صنایع بلاک چین اختصاص دهد.

شرکت‌های استخراج ارز دیجیتال به منظور دست‌یابی به این انرژی برق اختصاص داده شده، باید فرآیند گزینش را بگذرانند. معیارهای اصلی این گزینش عبارتند از؛ ایجاد موقعیت شغلی، صورت پرداخت حقوق، ارزش سرمایه‌گذاری.

جمهوری چک و ایسلند

با توجه به این‌که جمهوری چک خواستگاه اسلاش‌پول (Slushpool)، یکی از بزرگ‌ترین استخرهای استخراج جهان است، پس قرار گرفتن نامش در این لیست کاملا موجه است. این استخر ۷.۵ درصد از کل نرخ هش را تامین می‌کند.

این کشور اروپایی از منظر مواضع نظارتی و قانون‌گذاری نسبت به بیت کوین و به طور کل دیگر ارزهای دیجیتال رویکردی نسبتا ملایمی دارد. دولت چک، بیت کوین را یک دارایی قانونی به شمار نمی‌آورد و ارزهای دیجیتال را به عنوان یک دارایی ناملموس طبقه‌بندی کرده است.

به همین ترتیب، ایسلند با توجه به آب و هوای سرد و فراوانی منابع انرژی تجدید‌پذیرش، به قطب استخراج ارزهای دیجیتال تبدیل شده است.

در فوریه ۲۰۱۸، برآورد شد که مصرف برق این صنعت از کل مصرف برق خانگی در این کشور پیشی خواهد گرفت. در آن زمان، بر اساس گزارش‌ها، شرکت جنسیس ماینینگ (Genesis mining) بزرگ‌ترین مصرف‌کننده برق در ایسلند بود.

ایالات متحده

آمریکا به دلیل داشتن رویکرد قانون‌گذاری و نظارتی واقع‌بینانه و عملی، زیربنای استخراج قوی و مستحکمی دارد. کمیسیون معاملاتی آتی کالای ایالات متحده یا CFTC، درسپتامبر ۲۰۱۵ بیت کوین را در رده کالاها قرار داد و تا به امروز نیز به همین عنوان شناخته می‌شود.

در کل، هیچ محدودیت خاصی برای فعالیت‌های استخراج ارزهای دیجیتال وجود ندارد، اما برخی ایالت‌ها به طور کلی رویکرد متفاوتی در رابطه با ارزهای دیجیتال اتخاذ کرده‌ند.

شهر پلاتسبرگ در ایالت نیویورک تنها نقطه‌ای در آمریکاست که در مارس ۲۰۱۸ به طور رسمی استخراج ارز دیجیتال را ممنوع اعلام کرد. این قانون پس از شکایت شهروندان این شهر به خاطر افزایش قبض‌های برق در اثر استخراج ارز دیجیتال در آن منطقه، تصویب شد.

شهر پلاتسبرگ در نزدیکی یک سد برق‌آبی واقع شده است و در نتیجه برق در آن ارزان است. در ماه مارس سال گذشته، بزرگ‌ترین فارم استخراج ارز دیجیتال در پلاتسبرگ ۱۰ درصد از برق ۱۰۴ مگاوات ساعتی این شهر را مصرف کرد و در نتیجه شورای شهر پلاتسبرگ ممنوعیت ۱۸ ماهه استخراج ارز دیجیتال را صادر کردند.

گزارشی از شرکت تامین برق کرسنت (Crescent Electric Supply) در سال گذشته، هزینه استخراج هر بیت کوین را در مقایسه با هزینه تولید برق در هر ایالت این کشور محاسبه و تعیین کرد.

ایالت لوئیزیانا به عنوان ارزان‌ترین مکان برای استخراج اولین ارز دیجیتال بازار، یعنی بیت کوین شناخته شد. رتبه‌های بعدی متعلق به آیداهو، واشینگتون، تنسی و آرکانزاس بود. گیگاوات (GigaWatt) بزرگ‌ترین فارم استخراج در ایالات متحده، در واشینگتون واقع شده است.

یک پدیده جهانی

کشورهایی که نام آن‌ها در بالا ذکر شد، فعالیت استخراج قابل توجهی دارند، اما واقعیت این است که استخراج ارز دیجیتال تبدیل به یک پدیده جهانی شده است. مهم‌ترین عامل در انتخاب محل برپایی فارم‌های بزرگ استخراج، دسترسی به برق مقرون به صرفه است و پس از آن، آب و هوا در درجه بعدی اهمیت قرار دارد. کشورهای اروپایی و کشورهایی مثل کانادا به دلیل سرد بودن آب و هوا در واقع مزیت محلی دارند و هزینه خنک‌سازی تجهیزات را کاهش می‌دهند.

ماهیت استخراج بیت کوین، به طور خاص، به دلیل رشد روزافزون استخرهای استخراج، نیازی افزایشی به منابع برق دارد و انرژی بیشتری را طلب می‌کند. سختی استخراج (Difficulty) به طور مداوم به گونه‌ای تنظیم می‌شود تا از این‌که هر بلاک در مدت زمان ۱۰ دقیقه استخراج می‌شود، اطمینان حاصل شود.

این بدان معناست که ماینینگ به مرور زمان به انرژی و برق بیشتری نیاز خواهد داشت، چرا با افزایش سختی استخراج، ماینرهای بیشتری بر سر تایید تراکنش‌ها رقابت خواهند کرد و پس از ایجاد یک بلاک، به عنوان پاداش بیت کوین دریافت خواهند کرد.

در اواخر سال ۲۰۱۸، نتایج یک مطالعه حاکی از این بود که مصرف کل برق استخراج ارز دیجیتال در جهان از استخراج مواد معدنی بالاتر رفته است؛ واقعیتی که طی دو سل گذشته نظرات مخالف شدیدی را برانگیخت.

برخی از این نگرانی‌ها، با توجه به گزارشی که در ژوئن ۲۰۱۹ منتشر شد و بیانگر این بود که ۷۴ درصد از انرژی استخراج بیت کوین به صورت تجدیدپذیر تامین می‌شود، کاهش یافت.

این موضوع همچنان بحث داغی در سراسر جهان باقی خواهد ماند و بدون شک فعالان عرصه ماینینگ جنبه‌های قانونی را مدنظر قرار خواهند داد.