آیا دائماً درباره افرادی میشنوید که گربههای دیجیتال، ویدیوهای بهیادماندنی از مسابقات بسکتبال NBA و یا نقاشیهای دیجیتالی افراد معروف را از بازارهای NFT میخرند و اصلاً نمیدانید از کجا باید آنها را خرید؟ آیا تابهحال به این فکر افتادهاید که آثار هنری خود را به توکنهای غیرمثلی تبدیل کنید و آنها را در بازارهای NFT بفروشید؟ آیا توان پرداخت کارمزدهای بالای خریدوفروش و ضرب توکنهای NFT در اتریوم را ندارید و بهدنبال بلاک چینها و بازارهای جایگزین میگردید؟ نگران نباشید؛ چون احتمالاً شما تنها نیستید.
بعد از تابستان معروف دیفای در سال ۲۰۲۰، توکنهای غیرمثلی یا همان NFTها، بهسرعت به یکی از غیرمنتظرهترین و محبوبترین روندهای کریپتو تبدیل شدند. این محبوبیت تا حدی زیاد است که هرروزه دارندگان ارزهای دیجیتال و سرمایهگذاران سنتی، به این حوزه سرازیر میشوند و بهدنبال مالکیت این داراییهای منحصربهفرد مبتنی بر بلاک چین و سفتهبازی با آن هستند.
اگر با ماهیت توکنهای غیرمثلی آشنایی ندارید، NFTها توکنهای مجازیای هستند که مالکیت کالا یا محصولی ذاتاً کمیاب و متمایز را نشان میدهند. این کالا میتواند یک کالای فیزیکی یا دیجیتال نظیر آثار هنری، قطعه موسیقی، یک کلکسیون از کالاهای دیجیتالی یا املاک و داراییهای درون یک بازی باشد.
برخلاف ارزهای دیجیتال رایجی نظیر بیت کوین یا پول فیات نظیر دلار آمریکا، این نوع ویژه از داراییهای دیجیتال نمیتوانند متقابلاً با یکدیگر مبادله شوند؛ چون هر توکن دارای ارزشی خاص است که مبتنی بر خصیصهها و ویژگیهای منحصربهفرد آن است.
یک نکته مهم درباره NFTها، این است که آنها را نمیتوان در صرافیهای متمرکز یا غیرمتمرکز خریداری کرد. در عوض، این توکنها در بازارهای آنلاینی که بهطور خاص برای NFTها ساخته شدهاند فهرست شده و خریدوفروش میشوند. در این مطلب که بهکمک مقالهای از سایت کوین دسک گردآوری شده، بازارهای توکنهای غیرمثلی و نحوه کار با آنها را بررسی میکنیم و برخی از مهمترین بازارهای NFT را معرفی خواهیم کرد.
همچنین بخوانید: توکن نیمهمثلی چیست؟
بازارهای NFT چه هستند؟
بازارهای NFT پلتفرمهایی هستند که در آنها، NFTها نگهداری و نمایش داده میشود. همچنین در این بازارها امکان خریدوفروش و در برخی موارد، ایجاد NFT نیز فراهم است. این نوع بازارها برای NFTها شبیه آمازون و ایبِی (eBay) برای کالاهای فیزیکی هستند.
برای دسترسی به این بازارها و استفاده از آنها، به مواردی که در زیر مطرح شده نیاز خواهید داشت:
- کیف پول ارز دیجیتال: برای خرید و نگهداری توکنهای NFT، شما باید کیف پولی را انتخاب کنید که با شبکه بلاک چین پشتیبان NFTهای موردنظرتان سازگار باشد. برای مثال اگر قصد خرید یا فروش NFTهایی را داشته باشید که مبتنی بر بلاک چین اتریوم است، باید از کیف پولهای سازگار با اتریوم نظیر متامسک استفاده کنید. برای NFTهایی که بر روی پلتفرم سولانا ایجاد شدهاند، شما به یک کیف پول اختصاصی شبکه سولانا نظیر سولت (Sollet) نیاز خواهید داشت.
- شارژ موجودی کیف پول: پیش از خرید، فهرستکردن یا ساخت یک NFT، شما باید کیف پولتان را شارژ کنید. بار دیگر باید به این موضوع توجه کنید که بازار مدنظر شما از کدام ارزهای دیجیتال پشتیبانی میکند.
- حساب کاربری: باید در بازاری که قصد خرید یا فروش NFT در آن را دارید، یک حساب کاربری ایجاد کنید.
لازم است یادآوری کنیم که در اکثر مواقع، فهرستکردن و ساخت NFT بر روی پلتفرمهای بازار، شامل کارمزد شبکه بلاک چین میشود. کارمزدها بسته به اینکه تصمیم بگیرید از کدام شبکه بلاک چین استفاده کنید، متفاوت است. برای مثال اتریوم بزرگترین اکوسیستم برنامههای غیرمتمرکز NFT است و در عین حال، بالاترین کارمزدها را نیز دارد.
گزینههای بلاک چینی برای ساخت و خریدوفروش NFT
اتریوم تاکنون محبوبترین سیستم خرید، فروش و ایجاد کالاهای دیجیتال و منحصربهفرد است. با این حال، فهرستی از رقبا در این بازار وجود دارد که روزبهروز طولانیتر میشود. در ادامه معروفترین بلاک چینهای این حوزه معرفی شدهاند:
برخی از این سیستمهای بلاک چینی تعاملپذیر هستند. برای مثال شما میتوانید توکنهای غیرمثلی شبکه اتریوم را با توکنهای مبتنی بر اتریوم یا همان توکنهای ERC20 خریداری کنید. تتر، یواسدی کوین، بایننس کوین (ERC20) و دای از جمله توکنهای مبتنی بر اتریوم هستند.
برخی دیگر از این گزینهها نظیر فلو، سیستمهای بستهای دارند. بهعنوان مثال شما نمیتوانید NFTهای انبیای تاپشات (NBA Topshot) که مبتنی بر بلاک چین فلو هستند را با تتر یا بایننس کوین خریداری کنید.
بازارهای NFT چطور کار میکنند؟
در این قسمت از مقاله، نگاهی کلی به نحوه کار بازارهای NFT (از ثبتنام تا ایجاد و خریدوفروش NFT) خواهیم داشت.
ثبتنام
ثبتنام در یک بازار NFT ممکن است از پلتفرمی به پلتفرم دیگر، اندکی متفاوت باشد؛ اما ایجاد حساب یا اتصال کیف پول دیجیتال که بازار مذکور از آن پشتیبانی کند، جزو مراحلی هستند که در همه بازارها باید انجام شوند.
معمولاً در گوشه سمت راست بالای صفحه اصلی بازار NFT، گزینهای وجود دارد که با کلیککردن بر روی آن میتوانید فرایند ثبتنام را شروع کنید. هنگام اتصال کیف پولتان، اعلانی از سوی کیف پول نمایش داده میشود که از شما میخواهد رمز عبور کیف پول خود را وارد کنید تا مراحل تکمیل شود.
ساخت یک NFT
اگر میخواهید یک NFT بسازید، ممکن است کار خود را با اتریوم آغاز کنید؛ چراکه اتریوم بزرگترین سیستم برای این نوع از داراییهاست. شما باید کیف پول اتریومی داشته باشید که از ERC-721 که استاندارد توکن اتریوم برای NFTهاست، پشتیبانی کند.
متامسک، تراست والت و کوین بیس والت از جمله این کیف پولها هستند. همچنین شما باید کیف پول خود را با چیزی در حدود ۵۰ تا ۱۰۰ دلار اتر شارژ کنید تا کارمزد تراکنشها را پوشش دهد. کارمزد پرداختی بسته به ازدحام شبکه، کم و زیاد میشود. در واقع هر چه شبکه شلوغتر باشد، میزان کارمزد پرداختی هم بیشتر میشود.
پس از اتمام این مراحل، میتوانید به پلتفرمهایی نظیر اوپنسی (OpenSea)، رریبل (Rarible) یا مینتِبِل (Mintable) دسترسی داشته باشید و از آنها استفاده کنید. در اغلب این پلتفرمها در گوشه بالای سمت راست، گزینه «ساخت» (CREATE) وجود دارد که شما را به صفحهای هدایت میکند که میتوانید NFTهای خود را ایجاد کنید.
بیشتر بخوانید: آموزش ساخت NFT؛ چگونه توکن غیرمثلی خود را بفروشیم؟
خرید یک NFT
NFTها معمولاً با قیمتی ثابت و یا از طریق حراج خریداری میشوند. در برخی از پلتفرمها، خریداران بالقوه میتوانند پیشنهادهای خود را به مالک ارائه دهند تا بر سر قیمت بهتری مذاکره کنند.
توجه داشته باشید که اگر در حراج یک NFT شرکت میکنید، قیمت پیشنهادی شما باید با موجودی کیف پولتان همخوانی داشته باشد. برای مثال، اگر موجودی کیف پولتان ۰.۲ اتر است و میخواهید در حراج یک نقاشی دیجیتال شرکت کنید، سقف قیمت پیشنهادی شما (با احتساب کارمزد خرید)، همان ۰.۲ اتر است. در صورتی که قیمت پیشنهادی شما تا پایان مدتزمان حراج، بالاترین قیمت باشد، پلتفرم بهصورت خودکار خرید را انجام خواهد داد. پس اگر واقعاً قصد خرید ندارید، در حراجیها شرکت نکنید.
فروش یک NFT
فروش داراییهای دیجیتال منحصربهفرد میتواند از نظر فنی بسیار پیچیدهتر از فرایند خرید آنها باشد؛ بهویژه اگر کاربری قصد داشته باشد توکن غیرمثلیای (نظیر اثر هنری، توییت، قطعه صوتی و…) را بفروشد که خالق آن خود اوست. برای این کار شما باید:
- دارایی دیجیتال مدنظر خود را در پلتفرم بازار بارگذاری کنید، برای آن قیمتی ثابت در نظر بگیرید و یا تصمیم بگیرید آن را از طریق حراج به فروش برسانید؛
- سپس پلتفرم، دارایی مذکور را تأیید میکند. پس از تأیید، این دارایی برای فروش در فهرست پلتفرم قرار میگیرد؛
- وقتی که فروشنده قیمت پیشنهادی را میپذیرد، بازار فرایند انتقال مالکیت از فروشنده به خریدار را انجام میدهد.
معرفی بزرگترین بازارهای NFT
در حالی که انواع مختلفی از بازارها وجود دارند، پلتفرمهای عمومی و متمرکز بر آثار هنری، از محبوبیت بیشتری برخوردار هستند. همچنین بازارهای NFT خاصی هم وجود دارند که انواع ویژهای از داراییهای غیرمثلی نظیر محصولات درون یک بازی، کارتهای کلکسیونی دیجیتال و املاک مجازی را فهرست میکنند.
در ادامه ۶ بازار NFT عمومی پرطرفدار و متمرکز بر آثار هنری را معرفی میکنیم:
اوپنسی
اوپنسی (OenSea) یکی از مشهورترین بازارهای NFT است. شما با جستوجو در این بازار میتوانید توکنهای غیرمثلی را که نماینده طیف گستردهای از اقلام نظیر آثار هنری، کلکسیونهای ورزشی، جهانهای مجازی، کارتهای مسابقه و نام دامنه است پیدا کنید.
رریبل
رریبل (Rarible) یک بازار NFT است که به اعضای جامعه دارندگان توکنهای RARI تعلق دارد. این بازار بر روی آثار هنری متمرکز است؛ اما شما میتوانید طیف گستردهای از سایر NFTها را هم در آن پیدا کنید.
سوپرریر
سوپرریر (SuperRare) بازار دیگری است که بر روی هنر دیجیتال متمرکز است و با تعداد انگشتشماری از هنرمندان مفهومی برجسته همکاری میکند.
نیفتی گیتوی
نیفتی گیتوی (Nifti Gateway) یکی از بزرگترین بازارها در حوزه NFT است. در این بازار شما میتوانید آثار هنری معروفترین هنرمندان از جمله بیپِل (Beeple)، استیو آئوکی (Steve Aoki) و deadmau5 را خریداری کنید. گفتنی است بیپل رکورد گرانترین NFT فروختهشده به مبلغ ۶۹ میلیون دلار را در اختیار دارد.
فاندیشن
فاندیشن (Foundation) که در ماه فوریه ۲۰۲۱ (بهمن ۱۳۸۹) تأسیس شد، بهسرعت به یکی از محبوبترین بازارهای NFT برای خالقان این آثار تبدیل شده است. حجم معاملات این بازار در طول دوران فعالیت خود، بر اساس دادههای وبسایت dapp radar به بیش از ۵۹ میلیون دلار رسیده است.
بیکری سواپ
بیکری سواپ (BakerySwap) اولین صرافی غیرمتمرکزی است که بازار NFT مخصوص خود را راهاندازی کرده است. پلتفرم خریدوفروش NFT بیکری سواپ هم مانند صرافی غیرمتمرکز آن، بر روی بایننس اسمارت چین کار میکند. یکی از مزایای این پلتفرم، کارمزدهای اندک شبکه نسبت به سایر پلتفرمهای خریدوفروش NFT است.
معرفی سایر پلتفرمهای NFT
برای کالاهای دیجیتال خاص نظیر آواتارهای جهان مجازی و یا کارتهای فوتبال فانتزی دیجیتال، تعداد در حال رشدی از پلتفرمهای نوظهور در گوشهوکنار بازار وجود دارند. پنج پلتفرم اصلی که اغلب خریدوفروشها در آنها انجام میشود، شامل موارد زیر هستند:
- انبیای تاپشات (NBA Top Shot): یک بازار NFT که بر روی پلتفرم فلو ایجاد شده و در آن افراد کارتهای کلکسیونی دیجیتالی را که فیلمهایی از لحظات بهیادماندنی لیگ NBA را نشان میدهد، خریدوفروش میکنند.
- اکسی اینفینیتی (Axie Infinity): این پلتفرم میزبان شخصیتهای کارتونی بازی اکسی اینفینیتی است. در این بازی، بازیکنان حیوانات خانگی دیجیتالی با نام اکسی (Axie) را پرورش داده و خریدوفروش میکنند. برخی افراد حتی بهصورت حرفهای و بهعنوان یک شغل در این بازی فعالیت میکنند.
- سوریر (Sorare): در این پلتفرم شما میتوانید کارتهای مجازیای را که تصاویر بازیکنان فوتبال بر روی آن حک شده است خریداری کرده و از آن در بازی سوریر استفاده کنید. سوریر یک بازی فوتبال فانتزی جهانی است.
- دیسنترالند (Decentraland): این پلتفرم یک بازار داخلی دارد که کاربران در آن میتوانند زمینهای مجازی و یا اقلام درون بازی نظیر لباس یا سایر پوشیدنیها را خریدوفروش کنند.
- ولیوبلز (Valuables): سایتی است که در آن کاربران میتوانند توییتها را توکنیزه کرده و آنها را بهعنوان یک NFT بفروشند. جک دورسی، مدیرعامل توییتر، اولین توییت تاریخ را به قیمت ۲.۹ میلیون دلار در این پلتفرم فروخت.
امیدواریم با مطالعه این مقاله، بخشی از پرسشهای شما درباره بازارهای NFT را پاسخ داده باشیم. اگر پرسش یا پیشنهادی درباره موضوعات مطرحشده در این مقاله دارید، آن را در بخش کامنتهای همین مقاله، با ما به اشتراک بگذارید.