سیزده سال پیش، سایفرپانکی به نام ساتوشی ناکاموتو (Satoshi Nakamoto) وایت پیپری (White Paper) را منتشر کرد که طرح سیستم پول الکترونیک همتابههمتایی به نام بیت کوین را ارائه میداد. او در ۳۱اکتبر۲۰۰۸ این سند را برای جمعی از همفکران خود ایمیل کرد. در آن زمان، کمتر کسی آن وایت پیپر و سیستمی که مدتی بعد برپایه آن بنا شد، درک میکرد؛ اما وایت پیپر بیت کوین سیستمی بینیاز از واسطه و چهارچوبی غیرمتمرکز و قدرتمند را بنا نهاد. از آن لحظه عصر ارزهای دیجیتال آغاز شد.
جیمسون لوپ (Jameson Lopp)، همبنیانگذار و مدیر ارشد فناوری شرکت کاسا (Casa)، از شخصیتهای مطرح در حوزه رمزنگاری و ارزهای دیجیتال است. او وایت پیپر بیت کوین را اولینبار در سال ۲۰۱۲ مطالعه کرد و از آن زمان تاکنون، زندگیاش را وقف تقویت تواناییهای خود در این حوزه کرده است.
مطلبی که درادامه میخوانید، گفتوگویی میان لوپ و جان تینکلنبرگ (John Tinkelenburg) از کاسا بلاگ درباره بیت کوین و وایت پیپر آن است.
سؤال: درباره اینکه وایت پیپر بیت کوین بیانکننده چه موضوعی است، اختلافنظر وجود دارد. توصیفتان از این وایت پیپر برای کسانی که آن را نخواندهاند، چیست؟
جیمسون: وایت پیپر بیت کوین درواقع زمانی نوشته شد که بخش اعظم کار کدنویسی انجام شده بود. ساتوشی ناکاموتو در چند جا گفته است برای اینکه از عملکرد درست بیت کوین مطمئن شوند، باید ابتدا کدنویسی میکردند. درحالیکه بهگمان من بیشتر وایت پیپرها پیش از انجام کدنویسی و کارهای دیگر نوشته شدهاند.
وایت پیپرها عموماً طرحهای کلی هستند که رویکرد ما را دربرابر حل یک مسئله توضیح میدهند؛ اما درباره بیت کوین برعکس این بود. ساتوشی در وایت پیپر بیت کوین تلاش کرده است که توصیفی ساده به زبان انگلیسی از سیستمی ارائه دهد که در سال ۲۰۰۸ ساخته شده بود.
سؤال: چرا فکر میکنید برای ساتوشی ناکاموتو مهم بود که پروژه بیت کوین را به این شکل ارائه کند؟
جیمسون: بهنظر من، سایفرپانکها کلاً به همین شکل کار میکردند. تلاش آنان این بود که برای حل مسائل رویکرد علمی داشته باشند؛ چون آنان مهندس و ریاضیدان و دانشمند کامپیوتر بودند.
بهترین راه برای انجام هرگونه داوری دقیق این است که توصیف منظمی از مسائل و راهحلها ارائه دهیم. این یکی از مفروضات پایهای جنبش سایفرپانک است. آنان بهطورشفاف باهم همکاری و کدهای یکدیگر اجرا میکردند تا با شکستن کدها، آنها را ارتقا دهند. بیت کوین ابداً اولین سیستمی نبود که بهعنوان پروژه سایفرپانک ارائه میشد؛ بلکه درادامه همان همایشهای عمومی بود که ۲۰ سال پیشازآن برگزار شده بود.
سؤال: اولینبار وایت پیپر بیت کوین را چه زمانی دیدید؟
جیمسون: فکر میکنم اولین بار آن را در مقالهای در وبسایت اسلشدات (Slashdot) دیدم. پیشازآن، چند دفعه اسم بیت کوین را شنیده بودم؛ اما توجهی به آن نکرده بودم. دفعه سوم یا چهارم بود که نگاهی به آن انداختم و وایت پیپر را خواندم. همان موقع بود که به اهمیت این سیستم پی بردم.
شاید تحصیلاتم در علوم کامپیوتر به من کمک کرد؛ اما بهنظرم وایت پیپر بیت کوین بهقدری ساده است که حتی افراد غیرفنی هم میتوانند با چند بار خواندن آن را بهخوبی درک کنند. وایت پیپر بیت کوین فقط هشت صفحه است. پیشنهاد میکنم کسانی که هنوز نتوانستهاند از آن سر دربیاورند، این نسخه را بخوانند که در برخی قسمتها یادداشتهای توضیحی دارد.
سؤال: آیا با گذشت زمان نگاه شما به وایت پیپر بیت کوین تغییر کرده است؟
جیمسون: تنها چیزی که واقعاً تغییر کرده، این است که اکنون فکر میکنم این وایت پیپر چقدر کم درباره سیستم توضیح داده است. وایت پیپر بیت کوین چندان دربرگیرنده همگی مطالب نیست. بیت کوین بهعنوان پروتکلی در یک شبکه و اکوسیستمی کامل خیلی فراتر از محدوده آزمایشهایی رشد کرده است که در سال ۲۰۰۸ انجام شده بود.
بیت کوین جنبههای بسیار متفاوتی دارد. پیشبینی و گنجاندن همه این جنبهها در وایت پیپر ممکن نبوده است. خیلی چیزها، حتی برخی مسائل مبنایی، در وایت پیپر نیست؛ اما فکر نمیکنم حذف این موارد به دقت بسیار زیاد وایت پیپر در توصیف اجزای مهم سیستم و اهداف آن آسیبی زده باشد.
سؤال: به نظر شما مهمترین بخشی که جایش در وایت پیپر خالی است، کدام است؟
جیمسون: عمده توضیحات وایت پیپر درباره این است که سیستم چگونه درمقابل انواع خاصی از حملات ایمن میمانَد. درباره ابعاد اقتصادی سیستم هیچ صحبتی نشده و تمرکز وایت پیپر فقط روی مسئله ایمنی است. این موضوعی است که سطوح بالای فنی درباره نحوه ساخت تاریخچهای از تراکنشها و نظریه بازی (Game Theory) را درباره تضمین دستکارینشدن سوابق تبیین میکند.
سؤال: وایت پیپر بهصورت خاص راهحلی برای مشکل دوبار خرجکردن (Double-Spending) پیشنهاد میکند. برای کسانی که با مشکل خرج دوباره آشنا نیستند، توضیح دهید که این موضوع در آن زمان چقدر مهم بود؟ آیا این مسئلهای آکادمیک بود یا اتفاقی روزمره؟
جیمسون لوپ: دوبار خرجکردن مشکلی بالقوه در همه سیستمهای پرداخت است؛ بهویژه هر سیستم پرداخت دیجیتالی که در آن داراییها بهصورت فیزیکی جابهجا نمیشوند. اصطلاح دابل اسپندینگ بهمعنای خرجکردن میزان مشخصی پول بیش از یک بار است. این موضوع باعث میشود پول مذکور دیگر برای دریافتکنندگانش ارزشی نداشته باشد.
دوبار خرجکردن مشکلی آکادمیک بود؛ چون تا آن زمان هیچکس راهی پیدا نکرده بود تا سیستمی ایجاد کند که بتواند بدون وجود قدرت مرکزی بهطورمعتبر حساب سوابق تراکنشها را داشته باشد. تقریباً هیچکس نمیدانست که مشکل دابل اسپندینگ چیست؛ چون همه سیستمهای موجود یک قدرت مرکزی داشتند که از چنین رویدادی جلوگیری میکرد. من خودم تا پیش از اینکه وایت پیپر بیت کوین را بخوانم، جای دیگری درباره راهحل این موضوع نشنیده بودم.
سؤال: وقتی بیت کوین امروزی را با سیستمی مقایسه میکنید که در وایت پیپر توصیف شده است، فکر میکنید بزرگترین تغییری که باید اتفاق بیفتد، چیست؟
جیمسون: وایت پیپر میگوید که زنجیره صحیح طولانیترین زنجیره است. در روزهای اول بیت کوین واقعاً هم همینطور بود و زنجیرهای که بیشترین شماره بلاک را داشت، زنجیره صحیح بود؛ اما چنین چیزی از دیدگاه امنیتی و نظریه بازی کاملاً غلط است. زنجیره درست سنگینترین زنجیره یا زنجیرهای است که بیشترین اثبات کار تجمعی را دارد.
سؤال: جالب است. پس اینطور نبود که ساتوشی ناکاموتو از ابتدا همهچیز را بهدرستی فهمیده باشد؟
جیمسون: بله، این دقیقاً همان چیزی است که در مقالهام با عنوان «هیچکس بیت کوین را نمیفهمد» دربارهاش بحث کردهام. در آنجا توضیح دادهام که چطور حتی فهم ساتوشی ناکاموتو هم از بیت کوین در سالهایی که در پروژه ایفای نقش میکرد، تغییر کرد.
سؤال: چرا فکر میکنید که وایت پیپر بیت کوین هنوزهم موضوعیت دارد؟ چرا بعد از ۱۳ سال همچنان انتشار آن مهم است؟
جیمسون: همه اینها به مقالهای با عنوان «مانیفست یک سایفرپانک» برمیگردد که در سال ۱۹۹۳، یکی از بنیانگذاران جنبش سایفرپانک به نام اریک هیوز (Eric Hughs) نوشت. میدانیم هر سیستمی که بهاندازه کافی غیرمتمرکز باشد، هیچوقت خاموش نمیشود و این مسئله آن را درمقابل قوانین هر کشوری مقاوم میکند. اینترنت پدیدهای جهانی است که از مرزهای فیزیکی فراتر میرود.
چند سال پیش در مخالفت با برخی ادعاهای مربوط به مالکیت معنوی وایت پیپر بیت کوین، تعداد سرورهای میزبان این وایت پیپر ناگهان افزایش یافت. یکیدو وبسایت وایت پیپر بیت کوین را حذف کردند؛ اما نتیجه نهایی این شد که وایت پیپر بهطورگستردهتری انتشار یافت.
سؤال: خیلیها روز انتشار وایت پیپر را روز تولد بیت کوین میدانند. شما هم با این موافقاید؟
جیمسون لوپ: بیت کوین چند سالروز تولد دارد. روز انتشار وایت پیپر یکی از اینها است. ۳ژانویه۲۰۰۹، تاریخ ایجاد بلاک اولیه (Genesis Block) هم هست؛ اما بلاک جنسیس درواقع پنج روز پیش از آنکه شبکه آنلاین شود و بلاکهای دیگر تولید شوند، ایجاد شده بود. اولین تراکنش همتابههمتا هم سه روز پسازآن اتفاق افتاد. بنابراین، سالروز واحدی برای تولد بیت کوین وجود ندارد. گفتنی است که مدتها روی این ایده کار کردند و اتفاقات تاریخی مختلفی را بهعنوان تولد بیت کوین در نظر گرفتند.