پایان کار معامله‌گران ایرانی در بایننس؛ مقصد بعدی کجاست؟

صرافی ارز دیجیتال بایننس جمعه هفته گذشته با انتشار اطلاعیه‌‌ای اعلام کرد که از این پس تمامی کاربران برای استفاده از امکانات این صرافی ملزم به پشت سر گذاشتن مراحل احراز هویت و ارائه مدارک شناسایی هستند، اتفاقی که می‌توان گفت به معنی پایان کار معامله‌گران ایرانی در بزرگ‌ترین صرافی ارز دیجیتال جهان است.

اختصاصی انتخاب – همان‌طور که در وب‌سایت رسمی بایننس آمده است، از این پس تمامی کاربران برای استفاده از امکانات این صرافی از جمله، واریز، برداشت و معامله ارزهای دیجیتال، باید تا سطح «متوسط» (Intermediate) احراز هویت انجام دهند. این شرایط برای کاربران جدیدالورود بلافاصله و برای کاربرانی که از قبل در این صرافی حساب داشته‌اند، تا ۱۹ اکتبر (۲۷ مهر) اعمال خواهد شد.

گفتنی است که احراز هویت سطح متوسط بایننس شامل ارائه مدارک هویتی از جمله کارت شناسایی است و اطلاعات هویتی مربوط به ایران هم از سوی این صرافی پذیرفته نمی‌شود.

به‌گفته بایننس کاربران فعلی که مراحل احراز هویت را پشت سر نگذاشته باشند، تنها قادر خواهند بود ارزهای دیجیتال خود را برداشت کنند و به کیف پول دیگری انتقال دهند. بایننس قصد دارد این محدودیت‌ها را رفته‌رفته برای کاربران فعلی خود اعمال کند، بنابراین تا ۱۹ اکتبر (۲۷ مهر) تمامی حساب‌های موجود در این صرافی با مقررات جدید فعالیت خواهند کرد.

بایننس از کاربرانش خواسته تا در اولین فرصت حساب خود را احراز هویت کنند تا با محدودیت مواجه نشوند. به‌گفته این صرافی، با اعمال محدودیت‌های جدید کاربران احراز هویت‌نشده تنها مجاز به برداشت ارز، لغو سفارش و بستن پوزیشن‌های معاملاتی خواهند بود.

اکثر معامله‌گران ایرانی برای خریدوفروش ارزهای دیجیتال از بایننس استفاده می‌کنند. از آنجا که ساکنان ایران به‌دلیل تحریم‌ها نمی‌توانند مراحل احراز هویت را تکمیل کنند، دیگر قادر نخواهند بود که در این صرافی ارز دیجیتال خریدوفروش کنند.

با وجود فشارهای نهادهای قانون‌گذار بین‌المللی که در چند ماه اخیر متوجه بایننس شده است، چندان دور از ذهن نبود که این صرافی چنین تصمیمی را اتخاذ کند. با افزایش فشار نهادهای نظارتی بایننس هم به‌مرور فعالیت‌های خود را محدودتر کرد و در نهایت تصمیم گرفت که احراز هویت و ارائه مدارک شناسایی را برای تمامی کاربران خود الزامی کند.

اما این روند چگونه آغاز شد و تصمیم بایننس چه پیامدهایی برای معامله‌گران ایرانی خواهد داشت؟

محدودیت‌های بایننس از کجا آغاز شد؟

چند ماهی می‌شود که مقامات قانون‌گذار امور مالی در سراسر جهان فعالیت‌های بایننس را زیر نظر گرفته‌اند. بایننس در این مدت بارها با هشدار نهادهای نظارتی مواجه شده و در مواردی حتی مجبور شده است تا فعالیت خود را در برخی از کشورها محدود و یا متوقف کند.

این فشارهای حقوقی به‌خاطر فعالیت بدون مجوز بایننس در کشورهای سراسر جهان است. در بیشتر موارد نهادهای قانون‌گذار امور مالی به بایننس هشدار داده‌اند که برای ادامه فعالیت خود باید مجوز دریافت کند و از مقررات مربوط به مبارزه با پول‌شویی و پیش‌گیری از جرایم مالی پیروی کند. بایننس هم که با موج عظیمی از مخالفت نهادهای قانون‌گذار مواجه شده بود، تصمیم گرفت تا فعالیت‌های خود را با مقررات بین‌المللی تطبیق دهد.

اولین اقدام بایننس برای انطباق با مقررات بین‌المللی، همکاری با شرکت تحلیل بلاک چین سایفرتریس (CypherTrace) بود. این صرافی حدود ۲ ماه پیش اعلام کرده بود که قصد دارد از راهکار انتقال اطلاعات تراکنش سایفرتریس استفاده کند. این راهکار فنی به بایننس کمک می‌کند تا فعالیت‌های خود را با قانون انتقال اطلاعات گروه ویژه اقدام مالی (FATF) مطابقت دهد و از پول‌شویی و تأمین مالی تروریست با ارزهای دیجیتال جلوگیری کند.

مقامات نظارتی کشورهای سراسر جهان به‌خاطر نبودن قانون تهیه گزارش‌های مالی و احراز هویت مشتریان، بارها به بایننس هشدار داده بودند. بایننس هم که می‌خواست هرچه زودتر از شر فشارهای حقوقی خلاص شود، تصمیم گرفت تا با کاهش سقف برداشت حساب‌های احراز هویت‌نشده، کاربران خود را ترغیب کند تا مراحل احراز هویت را پشت سر بگذارند. این صرافی کمتر از یک ماه پیش اعلام کرده بود که سقف برداشت روزانه برای کاربران احراز هویت‌نشده را از ۲ بیت کوین به ۰.۰۶ بیت کوین کاهش داده و قرار است این محدودیت بین ۴ تا ۲۳ اوت (۱۳ مرداد تا ۱ شهریور) برای تمامی کاربران اعمال شود.

کاهش سقف برداشت روزانه خود به‌تنهایی فعالیت کاربران ایرانی را محدودتر از قبل می‌کرد، با این حال از آنجا که معامله‌گران ایرانی می‌توانستند همچنان به فعالیت در این صرافی ادامه دهند، تا حدودی با این موضوع کنار آمده بودند.

همان‌طور که انتخاب پیش‌تر گزارش داده بود، بایننس پس از کاهش سقف برداشت روزانه خود اعلام کرد این احتمال وجود دارد که در آینده محدودیت برداشت برای کاربرانی که مراحل احراز هویت را تکمیل نکرده‌اند، تغییر دهد، به همین خاطر چندان دور از ذهن نبود که این صرافی بخواهد محدودیت‌های جدیدی را اعمال کند.

بایننس جمعه هفته گذشته تیر خلاص را شلیک کرد و اعلام کرد که از این پس تمامی کاربران برای استفاده از امکانات این صرافی باید مراحل احراز هویت را طی کنند، تصمیمی که به معنی پایان کار معامله‌گران ایرانی در بزرگ‌ترین صرافی ارز دیجیتال جهان است.

اکنون معامله‌گران ایرانی برای ادامه فعالیت خود در بازار ارز دیجیتال باید به‌دنبال گزینه‌های جایگزین باشند. عده‌ای صرافی‌های خارجی را که امکان فعالیت ایرانی‌ها در آن وجود دارد پیشنهاد می‌کنند، برخی به معامله در صرافی‌های داخلی فکر می‌کنند و گروهی هم صرافی‌های غیرمتمرکز را جزو گزینه‌های جایگزین می‌دانند.

اما چرا معامله‌گران ایرانی باید به‌دنبال جایگزینی برای بایننس باشند و چه گزینه‌هایی پیش روی آنها قرار دارد؟

مقصد بعدی کاربران ایرانی کجاست؟

همان‌طور که پیش‌تر گفته شد، اکثر معامله‌گران ایرانی ارز دیجیتال به‌خاطر اعتماد نسبی که به بایننس دارند در این صرافی فعالیت می‌کنند. علاوه بر این، حجم‌ معاملات قابل توجه و بازار گسترده بایننس، باعث شده تا دیگر صرافی‌های ارز دیجیتال توانایی رقابت با آن را نداشته باشند.

اکنون اما با وجود محدودیت‌هایی که قرار است تا اواخر مهر سال جاری اعمال شود، کاربران ایرانی بایننس که اکثریت قریب‌به‌اتفاق آنها احراز هویت نشده‌اند و به‌دلیل تحریم‌ها شرایط احراز هویت را هم ندارند، ناچار خواهند بود تا جای دیگری را برای ادامه معاملات خود انتخاب کنند.

معامله‌گران ایرانی در همین مدت کوتاه که از انتشار این خبر می‌گذرد، به‌دنبال جایگزینی برای بایننس بوده‌اند و گزینه‌هایی را هم معرفی کرده‌اند. به‌طور کلی ۳ گزینه از سوی معامله‌گران ایرانی مطرح شده است؛ صرافی‌های خارجی که احراز هویت در آنها الزامی نیست و کاربران ایرانی را هم می‌پذیرند، صرافی‌های داخلی و صرافی‌های غیرمتمرکز.

آن‌طور که از نظرسنجی‌ها پیداست، صرافی‌های کوکوین (KuCoin) و کوینکس (CoinEx) جزو گزینه‌های اصلی معامله‌گران ایرانی برای جایگزینی بایننس هستند. هر دوی این صرافی‌ها در کشور هنگ‌کنگ فعالیت می‌کنند و احراز هویت در آنها فعلاً اجباری نیست. تفاوت اصلی این دو صرافی این است که کوینکس کاربران ایرانی را احراز هویت می‌کند و با آی‌پی آدرس‌های مربوط به ایران مشکلی ندارد، اما کوکوین مشخصاً از ایران کاربر نمی‌پذیرد و شماره تلفن و مدارک شناسایی مربوط به ایران را هم قبول نمی‌کند. فعالیت کاربران ایرانی در صرافی کوکوین چیزی شبیه به شرایط بایننس قبل از الزامی‌شدن احراز هویت است. با این حال همان‌طور که از نتایج نظرسنجی‌ها پیداست، به نظر می‌رسد که صرافی کوکوین به‌دلیل حجم معاملات بیشتری که نسبت به کوینکس دارد، میان معامله‌گران ایرانی از مقبولیت بیشتری برخوردار است.

اگرچه اکنون تعداد زیادی از معامله‌گران ایرانی از صرافی کوینکس استفاده می‌کنند، بسیاری از کارشناسان معتقدند این صرافی قابل‌اعتماد نیست و ممکن است در آینده برای معامله‌گران ایرانی «دردسر» ایجاد کند. آنها برای دلیل اعتقاد خود به مشخص‌نبودن مکان این صرافی و هویت گردانندگان و همچنین ارائه خدمات بی‌چون و چرا به کاربران ساکن ایران (به‌عنوان یک کشور تحریم‌شده) اشاره می‌کنند.

دیگر گزینه‌ای که از سوی معامله‌گران ایرانی مطرح شده، استفاده از صرافی‌های غیرمتمرکز است. این پلتفرم‌ها اساساً به صورت غیرمتمرکز و غیرامانی فعالیت می‌کنند و معامله در آنها نیازی به احراز هویت ندارد. با این حال صرافی‌های غیرمتمرکز محدودیت‌هایی دارند که باعث‌شده کمتر مورد توجه معامله‌گران قرار گیرند؛ از جمله این موارد می‌توان به کارمزدهای نسبتاً بالا و پشتیبانی‌نکردن اکثر این پلتفرم‌ها از معاملات مشتقات ارزهای دیجیتال اشاره کرد.

استفاده از صرافی‌های داخلی هم یکی دیگر از گزینه‌های مطرح‌شده از سوی کاربران است. معامله‌گران ایرانی تاکنون بیشتر برای نقدکردن دارایی و یا خرید ریالی ارز دیجیتال از صرافی‌های داخلی استفاده می‌کردند. اکنون اما عده‌ای که دیگر به صرافی‌های خارجی اعتماد ندارند، ترجیح می‌دهند تا معاملات خود را در صرافی‌های داخلی پیگیری کنند. به‌گفته کارشناسان حجم پایین معاملات در پلتفرم‌های داخلی و پشتیبانی‌نکردن از معاملات مشتقه، از جمله دلایلی است که باعث‌شده این گزینه هم چندان مورد استقبال قرار نگیرد.

در نهایت باید گفت که تصمیم بایننس برای الزامی‌کردن احراز هویت کاربران، معامله‌گران ایرانی را مجبور به نقل مکان کرده و از آنجا که کشورهای تحت‌تحریم امکان احراز هویت در بایننس را ندارند، کاربران ایرانی هم ناچارند این صرافی را ترک کنند.

اکنون باید منتظر ماند و دید که معامله‌گران ایرانی در نهایت به کدام گزینه جایگزین بیشتر اعتماد می‌کنند؛ سرمایه‌گذارانی که پس از سال‌ها فعالیت در بازار ارز دیجیتال همچنان برای انتخاب پلتفرم با محدودیت‌های گسترده‌ای مواجه هستند.